ماه آینده میلادی انتشارات دانشگاه آکسفورد مجموعه مقالات استفن استچ فیلسوف زبان و ذهن معاصر و استاد دانشگاه راتجرز امریکا را منتشر خواهد کرد. این کتاب مشتمل بر مقالاتی است که استفن استچ در طول سالیان متمادی درباره فلسفه ذهن، فلسفه زبان و فلسفه اخلاق به نگارش درآورده است.
در این کتاب مقالاتی درباره ساختگرایی اجتماعی، نظریه شبیه سازی، ارجاع، روانشناسی تکاملی، روانشناسی اخلاقی و گرامر از استفن استچ منتشر می‌شوند. این کتاب حاصل تلاش استچ طی سالهای متمادی از سال 1972 تا 2010 در بررسی فلسفه ذهن و فلسفه زبان است.
استچ معتقد است که مسائل فلسفه ذهن از چند ناحیه با چالش مواجه شده اند. اولین موضوعی که فلسفه ذهن را با چالش مواجه می‌سازد فیلسوفان و اندیشمندان هستند. شواهد تجربی دومین عامل به چالش کشیده شدن فلسفه ذهن به شمار می‌رود. یکی از عوامل مؤثر در به چالش کشیده شدن مباحث فلسفه ذهن علوم شناختی هستند.
آنچه در ادامه می‌آید یادداشتی است که دکتر استچ در مورد یکی از مقالات خود در این کتاب (روانشناسی اخلاقی) در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.
روانشناسی اخلاقی به بررسی کنش و رفتار بشری در زمینه و بستر اخلاقی می‌پردازد. این حوزه به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه این نتایج بر نظریه‌های اخلاقی تأثیر می‌گذارند.
روانشناسی اخلاق حوزه‌ای میان رشته‌ای است
این حوزه از دانش، حوزه‌ای میان رشته‌ای است که مرتبط با منابع تجربی علوم انسانی از یک سو و منابع مفهومی اخلاق فلسفی از سوی دیگر است. در این حوزه از دانش موضوعاتی چون تجربه‌های ذهنی، مسئولیت، ویژگی شخصیتی، خودخواهی، نوع دوستی و عدم توافق اخلاقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
مطالعه روانشناسی اخلاقی به طور همزمان در دوشاخه از دانش مورد پیگیری قرار می‌گیرد. در هر کدام از این شاخه‌ها با روشها و متدولوژی‌های متفاوت روانشناسی اخلاق مورد بررسی قرار می‌گیرند.
روانشناسی اخلاق در حوزه فلسفه و در دانشکده‌های فلسفی مورد بررسی قرار گرفته و این مطالعات از جنبه نظری و تئوریک حائز اهمیت هستند. ادعاهای تجربی مهم و برجسته‌ای در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته اند. برای نمونه در مورد ساختار شخصیت و ماهیت ادله اخلاقی مباحث جدی و مهمی صورت گرفته است.
به رغم این تلاشها این حوزه معرفتی چندان به طور نظام‌مند و از منظری تجربی مورد موشکافی و مداقه قرار نگرفته است. از سوی دیگر روانشناسان نیز با ابزاری فلسفی به این حوزه نپرداخته‌اند.
روانشناسی با ابزاری فلسفی به مطالعه روانشناسی اخلاق نپرداخته است
در آغاز قرن بیست و یکم شاهد تغییراتی در مطالعه این حوزه معرفتی بوده‌ایم. متفکران و اندیشمندان حوزه‌های فلسفه و روانشناسی از رهگذر مطالعات میان رشته‌ای به بررسی این حوزه معرفتی پرداخته و این حوزه را به مثابه حوزه‌ای که مرتبط با سایر علوم است مورد توجه قرار داده‌اند.
روانشناسی اخلاقی شاخه‌ای از دانش است که به موضوعات مرتبط با ذات انسان، غرایز و رفتار توجه دارد. این شاخه به بررسی عوامل اصلی و تأثیرگذار بر قضاوتهای اخلاقی می‌پردازد.
از سوی دیگر روانشناسی اخلاق به بررسی عوامل اصلی و تأثیرگذار بر رفتار انسانی می‌پردازد. از رهگذر این مطالعه است که می‌توان دریافت چگونه دست اندرکاران آموزشی و سیاستگذاران می‌توانند به مطالعه آموزش و پرورش و نهادینه ساختن رفتار خوب و یا بد بپردازند.
این مطالعه به مسئولان آموزشی این امکان را می‌دهد که چگونگی نهادینه کردن رفتارهای خوب و کاستن از ناهنجاری‌ها را دریابند.
از منظر فلسفی این نکته قابل توجه است که چگونه جستجو و تفحص در روانشناسی اخلاقی می‌تواند به قضاوت از میان نظریه‌های اخلاقی رقیب کمک کند.
بررسی و ارزیابی یک طرف قضیه است و قضاوت طرف و سوی دیگر مسأله است. موضوعاتی چون عدالت، انصاف و زندگی خوب از جمله مسائلی هستند که علاوه بر بررسی، مستلزم ارائه نوعی قضاوت اخلاقی نیز هستند.
در واقع چنین مسائلی در اخلاق فلسفی مورد بررسی قرار می‌گیرند و محور این دانش به شمار می‌روند.
.....................
استفن استچ استاد دانشگاه راتگرز امریکا و از فیلسوفان ذهن و اخلاق معاصر است. "چند پرسش درباره تکامل اخلاق"، "نوع دوستی"، "قضاوت اخلاقی"، "روانشناسی اخلاقی: رهیافتی تجربی" و "فلسفه روانشناسی" از جمله آثار این فیلسوف معاصر به شمار می‌روند.
نظر شما