مجموعه " كمكم كن " بيننده را به ياد مرگ مي اندازد

به گزارش خبرنگار تلويزيوني "مهر"، اين مجموعه تلويزيوني از مضموني اجتماعي - مذهبي برخوردار است و داستان آن درباره جواني به نام سروش است كه بر اثر سكته قلبي در بخش مراقبت هاي ويژه يك بيمارستان بستري مي شود. وي در عالم رويا با تعداد ديگري از ارواح آشنا مي شود و آنها به هم قول مي دهند كه در صورت بازگشت به دنيا براي بخشش گناهان ديگر افراد اقدام كنند. سروش كه به دنيا باز مي گردد درصدد همين كار بر مي آيد و اين مساله منجر به اتفاق هايي مي شود.

قاسم جعفري، كارگردان اين اثر در گفت و گوي اختصاصي با خبرنگار مهر درباره اهميت اعتقاد كارگردان و عوامل توليد به مضموني كه ارايه مي كنند، گفت:  من تا يك داستان يا موضوع را باور نكنم، براي توليد آن هم اقدامي انجام نمي دهد. چون معتقدم اثر تاثيرگذاري لازم را بر مخاطب نخواهد داشت و به باور او هم در نمي آيد. به همين خاطر هم موضوع هاي مختلف زيادي به من ارايه مي شود اما من چون به برخي از آنها اعتقاد ندارم براي توليد هم اقدام نمي كنم.
وي درباره اينكه مرگ انسان و بازگشت دوباره روح در حالي كه با خود خاطرات  مشخص و روشني از عالم آخرت مي آورد تا چه اندازه با اعتقادات ديني و مذهبي ما هماهنگ است، توضيح داد:  من در تمامي سريال هايي كه طي اين چند سال ساخته ام از مشاور استفاده كردم. در مجموعه تلويزيوني " مسافري از هند " و " كمكم كن  " هم با عليرضا برازش به عنوان مشاور مذهبي همكاري كرده ام تا به اين وسيله در مورد مسايلي كه درباره آنها اطلاعات كافي ندارم يا حتي نيازمند تاييد شخص آگاه تري هستم، مشورت و راهنمايي بگيرم. براي توليد اين مجموعه هم جلس ه هاي متعددي براي بررسي موضوع برگزار شد و در مورد مطابقت آن با مسايل مذهبي بحث كرديم. در شبكه يك هم چندي پيش برنامه اي پخش شد كه در آن با افرادي گفت و گو صورت مي گرفت كه به حالت كما فرو رفته و دوباره به زندگي بازگشته بودند. از طرف ديگر، ما به اين مساله هم توجه داشتيم كه موضوع مورد نظر شكل دراماتيك خود را حفظ كند و با باورهاي  مردم هم همخواني داشته باشد تا بتواند تاثير گذاري خود را بگذارد و من فكر مي كنم در حد و اندازه هاي خود توانسته باشد از جذابيت و تاثير گذاري برخوردار شود.
اين سريال قصد انتقال و گوشزد كردن مفاهيمي را داشت كه به طور مستقيم در آموزه هاي ديني ما از آن صحبت به ميان آمده است. براي اينكه اين اثر شكل خطابه و نصحيت گويي به خود نگيرد بايد شيوه اجرايي به طور غير مستقيم مسايل را به بيننده اش منتقل كند. جعفري درباره اقدام هاي خود براي اينكه سريال به مستقيم گويي نيفتد، گفته است:  ما براي اينكه مجموعه شكل ديني و مذهبي صرف به خود نگيريد، قصه را در بستر يك درام عاشقانه و اجتماعي مطرح كردم تا بيننده حس نكند داستان قصد نصحيت گويي يا دادن پند و اندرز را دارد. همچنين ما به ارايه احوال و رفتار يك عده جوان پرداختيم تا گروه سني جوانان را به خود جلب كند و در خلال اتفاقات قصه به تذكر درباره معاد و قيامت و گناهان كبيره پرداختيم. از طرف ديگر، فرم قصه به گونه اي است كه فضاي داستان مملو از زرق و برق دنيا باشد تا جهان مادي را براي بيننده جذاب و دوست داشتني ارايه كنيم و از آن سو به آفت هايي اشاره داشته باشيم كه فريبندگي دنيا با خود همراه مي آورد. حتي براي اينكه در ذهن مخاطب اين مساله شكل نگيرد كه چون مجموعه براي پخش در ماه مبارك رمضان ساخته شده است، قصد ارايه يك سري مسايل ديني را دارد، از آوردن عنوان مشاور مذهبي سريال در ابتداي تيتراژ خودداري كرديم. در عين حال مطالبي كه در اين اثر مطرح مي شود به شدت جنبه اخلاقي دارد و بيننده را به سمت توجه به مسايلي مانند نيكي به پدر و مادر، چشم پوشي از راه هاي درآمد غير اخلاقي و توجه به عالم پس از مرگ سوق دهيم.

مجموعه " كمكم كن " پيوندي ميان چند ژانر به وجود آورده است. ابتداي اثر به سراغ يك فضاي فرا واقعيت ( سورئاليستي ) مي رود كه اين بخش در جاي جاي اثر مورد استفاده قرار مي گيرد و در ادامه به سمت واقعيت گرايي ( رئاليسم اجتماعي ) سوق پيدا مي كند و آن را پي مي گيرد.  اين تفاوت فضا امكان دارد ذهن مخاطب را دچار تناقض و در نتيجه عدم برقراري و ارتباط با اثر كند. كارگردان سريال درباره جلوگيري از ايجاد اين گسست ذهني بيننده توضيح داد:  در حال حاضر اثري مي تواند در تلويزيون يا سينما موفق باشد كه  بتواند شيوه و فرم جديدي را ارايه بدهد. من همواره تلاش كرده ام در قيد و بند ژانرهاي هنري نباشم و در عين حال به تكرار يك فرم خاص نپردازم، بلكه زبان و شيوه بياني را انتخاب كنم كه به انتقال پيام نزديك تر باشد و از جذابيت لازم براي بيننده هم بهره مند شود. در مورد اين سريال هم اين مساله را در نظر گرفتم و در لحظاتي به تركيب دو شكل مختلف بيان تصويري پرداختم و احساس مي كنم كه بيننده هم اين فرم را پذيرفته باشد. البته چون مخاطب تلويزيون ميليوني و عام است اين احتمال وجود دارد كه بيننده در درك و فهم دكوپاژي پيچيده دچار مشكل شود. اما به حال براي ايجاد نوآوري بايد در ارايه قصه به تجربه هاي جديد دست زد و ساختار تصويري و روايت داستان را با هم منطبق كرد تا در نهايت اثر قابل قبول تر و جذاب تري توليد شود.
داستان اين مجموعه از ريتم به نسبت تندي برخوردار است و تعدد قصه ها و شخصيت ها آن را از تكرار يا خسته كننده بودن رها مي كند. اما تعداد به نسبت زياد وقايع و سرنوشت كاركترها احتمال عدم برقراري مخاطب با اثر را در پي دارد. به اين جهت كه گستردگي طرح با افزودن بر شاخ و برگ هاي اثر ممكن است، بيننده را از خط اصلي داستان دور كند و ذهن او را در ربط دادن قصه هاي جدا و پراكنده به يكديگر دچار از هم گسيختگي نمايد. جعفري درباره جلوگيري از اين اتفاق مي گويد:  بيشتر سريال هايي كه به صورت مناسبتي يا حتي در طول سال از تلويزيون پخش مي شود از ريتمي كند و فضا و داستاني تكراري برخوردار است. به همين خاطر من حدود 15 قصه جدا از هم را در اين سريال مطرح و آنها را به طور همزمان دنبال مي كنم تا تنوع لازم در اثر به وجود بيايد. چون پخش سريال به صورت شبانه و پي در پي است، نگراني درباره گم شدن بخش هاي مختلف قصه ها و احساس ناخوشايند در بيننده نداشتم. چون اگر كار به صورت هفتي ارايه مي شود، احتمال اين سردرگمي هم به وجود مي آمد.  بنابراين خانواده، شخصيت ها و وقايع به گونه اي مطرح مي شوند كه تا قسمت هاي مشخصي از سريال پيش مي آيند و سپس به سرانجام مشخصي مي رسند يا از روند كلي داستان حذف مي شوند. بنابراين خط كلي در يك روند معين به پيش مي رود. البته ما مي توانستيم سريال را به شكل اپيزدويك هم ارايه كنيم اما ارايه داستان به اين ترتيب احتمال تكراري شدن فرم سريال را در پي داشت.
كارگردان مجموعه تلويزيوني " كمكم كن " درباره ويژگي هاي اصلي اين اثر خاطر نشان ساخت:  من تلاش كردم با ساخت اين سريال كار نويي را ارايه كنم  كه داستان آن با مفاهيم مذهبي پيوند داشته باشد. حتي نام آن را از دعاي جوشن كبير گرفتيم و حتي موسيقي اثر به صورت آواهايي است كه در برخي جاها  نداي " يا رب، يا رب " آن به وضوح مشخص است. در عين حال ما تلاش كرديم كار در لايه هاي رويي شكلي اجتماعي داشته باشد و مفاهيم ديني را در لايه هاي زيرين و پنهاني تر اثر گنجانديم تا بيننده را به خوبي تحت تاثير قرار بدهد و ارتباط او را در پي داشته باشد و در پي طرح سوال هايي بوديم كه به شناخت هر چه بيشتر مخاطب از مسايل ديني منجر شود و تلنگري به او باشد تا درباره اتفاقات اطرافش و خطاهايي كه مرتكب مي شود، به شكل آگاهانه تري عمل كند. چون مرگ در چند قدمي همه ما قرار دارد و هيچ گاه نبايد نسبت به آن بي توجه باشيم.