به گزارش خبرنگار مهر، عطش دانش آموزان به استفاده از کتابهای کمک آموزشی و سرابی که ناشران با تولید بیشمار این کتابها ایجاد کرده اند، از مسائلی است که سالهاست دست به گریبان آموزش و پرورش شده و هر روز بیش از گذشته نظام آموزشی را تهدید به نابودی می کند؛ سئوال اینجاست که آموزش و پرورش در مقابل این هجوم بی امان تولید کتابهای کمک آموزشی چه کرده است؟ این پرسشها را محمد ناصری، مدیرکل دفتر انتشارات کمک آموزشی پاسخ داد.
* خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: نزدیک به یک دهه است که بازار تولید و عرضه کتابهای کمک آموزشی پر رونق شده اما این رونق اقتصادی به ضرر آموزش و پرورش است؛ آموزش و پرورش برای جلوگیری از زیانهای بیشتر چه کرده است؟
- محمد ناصری، مدیرکل دفتر انتشارات کمک آموزشی وزارت آموزش و پرورش: آموزش و پرورش از سالهای گذشته با افزایش نشر کتابهای کمک آموزشی احساس کرد که باید وارد این عرصه شود و بر آن نظارت کند، به همین دلیل طرحی را به شورای عالی آموزش و پرورش با عنوان "ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی" تصویب کرده ایم که خلاصه اش این است که معلمان باید کتابهای کمک آموزشی به دانش آموزان معرفی و تدریس کنند که مجوزهای لازم را از سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی داشته باشند.
* چرا این فیلترینگ را در مراحل بالاتر قرار نداده اید؟ یعنی چرا با وزارت ارشاد هماهنگ نمی کنید که مجوز انتشار به این کتابها ندهد تا بعدا مجبور نشوید مانع از ورود آنها در آموزش و پرورش شوید؟
- صحبت شما درست است اما این وظیفه آموزش و پرورش نیست و جزو وظایف ذاتی وزارت ارشاد به شمار می آید؛ آنها هم کارشناسهای مختلفی دارند که برخی نیز در حوزه کتابهای کمک آموزشی هستند و تا آنجا که ما مطلع هستیم به ناشران خیلی آسان می گیرند و حتی ممکن است ظرف یک هفته به آنها مجوز می دهند در حالیکه برای یک کتاب داستان خودتان شنیده اید که چه زمانی برای ارائه مجوز طول می کشد.
*همین موضوع ضرورت این را ایجاد نمی کند که خودتان نظارت مستقیم بر تولید محتوای کمک آموزشی داشته باشید؟
- وزارت ارشاد به ما می گوید که شما بیایید این مسئولیت را قبول کنید اما این وظیفه ما نیست چون سازوکار مفصلی دارد و ما نمی خواهیم وظیفه ذاتی ارشاد را به عهده بگیریم؛ می دانید معنی این حرف چیست؟ یعنی ما تشکیلاتی ایجاد کنیم و کارشناسان ما بنشینند این همه کتابی که منتشر می شود را کارشناسی و داوری کنند و این چرخه های مداوم و وقت گیر بازگشت زدن و اصلاح و غیره را دنبال کنند که وظیفه ما نیست.
* پس تکلیف این جمع بزرگی از ناشران که برای جلوگیری از ورشکستگی و یا افزایش سود خود در کنار سایر آثار، کتابهای کمک آموزشی را منتشر می کنند چه می شود؟ آیا این عملکرد آنها تهدیدی برای نظام آموزشی نیست و بالاخره نباید دستگاهی برعملکرد آنها نظارت کند؟
- ما هم همین طور می بینیم. اما شما را ارجاع می دهم به مصوبه و شورای سیاستگذاری که در آن پیش بینی شده است، اعضای ارشاد در این شورا هستند و باید مدلی را تعریف کنند که کتابهای کمک آموزشی در همان مرحله تولید طبق استانداردهای آموزش و پرورش باشند. البته دقت کنید که در گذشته نیز اولین جایی که ما استانداردهای موجود در کتابهای کمک آموزشی را ارائه داده ایم ارشاد است همان طور که برای ناشران هم در گذشته فرستاده ایم؛ در واقع ما استانداردهای لازم را تعریف کرده ایم و وزارت ارشاد باید آن را عملیاتی کند.
* اما این قوانین بازدارنده نیست و در نهایت با معلمی که از کتابهای غیر استاندارد استفاده کرده هیچ برخورد خاصی نمی شود و او بدون ترس و مشکلی آن کتابی را که دوست دارد به دانش آموزان معرفی می کند نه آن چیزی که آموزش و پرورش وی را موظف کرده است؟
- یک ناشر معروف در گذشته مستقیم و بدون واسطه آموزش و پرورش محصولات خود را در اختیار مدرسه قرار می داد و با مدیران قرارداد می بست و هیچ منعی در این باره وجود نداشت اما هم اکنون بروید از خود ناشران بپرسید که آیا الان هم این گونه کار می کنند؟می گویند "خیر؛ ما باید کتاب استاندارد آموزش و پرورش را تولید کنیم" اما همه عواملی که دخالت دارند باید دست به دست هم دهند و ما را یاری کنند.
هم اکنون یک ناشری مجوز کتاب کمک آموزشی را از وزارت ارشاد می گیرد که مورد تایید ما نیست، این کتاب به پیشخوان کتابفروشی می آید و دانش آموز آن را می خرد، آموزش و پرورش می تواند با آن دانش آموز برخورد کند که چرا این کتاب را می خری؟ نه نمی تواند؛ تنها کاری که ما در آموزش و پرورش کردیم این است که مانع ورود آن کتاب به مدرسه شویم که این خود چند قدم به جلو است. اما آن سخن شما ایده آل است و نه دست آموزش و پرورش است و نه دست ارشاد.
* پس ایده آل چیست؟
به عقیده من هماهنگی آموزش و پرورش و ارشاد، با صدا و سیما و همه ناشران باید بیشتر شود؛ چون بخش خصوصی می خواهد وارد این عرصه شود تا هم سود ببرد و هم یک فعالیت فرهنگی کرده باشد پس چرا این خدمت را درست انجام ندهند. هم اکنون نیاز کاذب دانش آموزان این است که کتابی داشته باشند که پرسش را پاسخ دهد، اگر ناشری چنین کتابی را منتشر کند آن نیاز کاذب را پاسخ داده اما در جریان آموزش و پرورش خلل ایجاد کرده است در حالی که ناشر باید ببیند که چه جاهایی خلاف اهداف آموزش و پرورش است و واقعا وارد آن عرصه نشود.
----------
گفتگو از فهیمه سادات طباطبایی
نظر شما