پتروشیمی مهاباد و میاندوآب در تلاطم وعده ها/ طرحهایی که تاریخی شدند

به گزارش خبرنگار مهر، نیمه دوم سال ۱۳۸۱ وزیر وقت نفت، طرح خط لوله اتیلن غرب و احداث مجتمع های پتروشیمی در مسیر این خط لوله را در جلسه هیئت وزیران مطرح و این طرح با هدف توسعه غرب کشور، رفع محرومیت و ایجاد اشتغال در استانهای کهکیلویه و بویر احمد، لرستان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی به تصویب رسید.

وزارت نفت، موظف به اجرای طرح با سرمایه گذاری بخش خصوصی شد و در این راستا شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان مسئول مطالعات و انجام زیرساخت و احداث خط لوله انتخاب شد، ولی تا کنون که نزدیک به یک دهه از عمر آن می گذرد هنوز خط لوله اتیلن به ایستگاه نهایی خود نرسیده و به تبع آن عملیات احداث مجتمعهای پتروشیمی وابسته به آن نیز با تاخیر مواجه شده است.

پروژه های پتروشیمی میاندوآب و مهاباد که قرار بود بخش اصلی مواد اولیه خود را از طریق این خط لوله تامین کنند، همانند سایر طرحهای مصوب در مسیر احداث این خط و پروژه های آذربایجان غربی که بعد از گذشت سالهای طولانی به مرحله بهره برداری رسیده و یا هنوز بلا تکلیف هستند، از تقویم افتتاح عقب بوده و پاسخ مدیران شرکت پتروشیمی باختر به عنوان پیمانکار اجرایی طی تماس تلفنی خبرنگار مهر در خصوص وضعیت طرحها به زمان افتتاح موکول شد!

کلنگ احداث کارخانه های پتروشیمی میاندوآب و مهاباد در سال 1383 با هدف ایجاد تعادل منطقه ‌ای، تحرک ‌بخشی به فرآیند تولید در مناطق کمتر توسعه یافته، ایجاد اشتغال، ارتقای فناوری در بخش صنایع مرتبط با نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین فعال کردن صنایع پایین دستی پتروشیمی در مناطق مختلف کشور توسط هیئت دولت تصویب و در همان سال با حضور رئیس جمهوری برزمین زده شد.

طرح های پتروشیمی آذربایجان غربی سال 86 باید به بهره برداری می رسیدند!

این طرحها بر اساس برنامه زمان بندی ارائه شده باید تا سال 86 به بهره برداری می رسیدند اما هنوز بعد از گذشت هشت سال از کلنگ زنی و پنج سال از اتمام مهلت زمان اجرایی مسئولان خبر از اتمام پتروشیمی مهاباد تا پایان امسال و آغاز عملیات اجرایی پتروشیمی میاندوآب با توجه به انتخاب پیمانکار جدید طی آینده نزدیک می دهند.

عدم تخصیص اعتبارات ریالی و ارزی، مشکلات تامین مواد اولیه، طولانی بودن زمان اخذ مجوزهای زیست محیطی، تامین زیر ساختهای خدماتی مورد نیاز و مشکلات پیمانکاری این پروژه ها به عنوان مهمترین دلایل تاخیر در آغاز عملیات اجرایی در حالی عنوان می شوند که باید قبل از کلنگ زنی  و دادن وعده به مردم در مورد این مسائل چاره اندیشی می شد.

اما موقعیت خاص استراتژیکی آذربایجان غربی به لحاظ داشتن مرز مشترک با سه کشور و نگرش نادرست نبود امنیت نیز شاید از دلایل عدم تخصیص به موقع اعتبار ارزی 614 میلیون و 300 هزار یورو و سه هزار و 120 میلیارد ریال جهت اجرای پروژه های پتروشیمی و استقرار صنایع سنگین در شهرهای مرزی و محروم آذربایجان غربی باشد.

همچنین نمی توان از کنار عدم توجه برخی مسئولان ارشد استان، نمایندگان مجلس و مدیران اجرایی این طرحها به اخذ سریع مجوزها و تخصیص اعتبارات مورد نیاز گذشت چرا که اجرای به موقع آنها می توانست مشکلات اهالی شهرهای اطراف را با توجه به وجود مشکلات معیشتی ناشی از خشکسالی و اجرای طرح انسداد نوار مرزی رفع و زمینه توسعه پایدار در استان به لحاظ افزایش صادارت مستقیم محصولات این کارخانجات و کالاهای پایین دستی آنان به کشورهای منطقه را فراهم کند.

از دست رفتن 17 هزار و 500 فرصت شغلی در پی تاخیر پنج ساله افتتاح

واحد پتروشیمی تولید پلی اتیلن سبک خطی و سنگین مهاباد مقرر بود با ظرفیت 300 هزار تن و واحد تولید بوتن 1 به ظرفیت 30 هزار تن در سال با تامین مواد اولیه سالانه 324 هزار تن از طریق خط لوله سراسری انتقال اتیلن غرب با مشارکت 95 درصدی شرکت ایرانی نارگان و پنج درصدی شرکت تکنی مونت ایتالیا با سرمایه گذاری ارزی 214 میلیون و 300 هزار یورو ریالی  و یک هزار و 120 میلیارد ریال از محل مصوبات سفر هیئت دولت و بنگاه های اقتصادی کوچک و زودبازده با اشتغالزایی هزار نفر به صورت مستقیم و چهار هزار نفر به صورت غیرمستقیم احداث شود.

صاحب امتیاز تکنولوژی پتروشیمی مهاباد دو شرکت آلمانی و فرانسوی با نامهای بازل و اکسون بوده که گفته می شود این تکنولوژی در سطح کشور و خاورمیانه تاکنون در هیچ یک از مجتمعهای پتروشیمی اجرا نشده است.

انواع لوله های پلاستیکی با کاربرد در بخش کشاورزی و صنایع ساختمانی، تولید کیسه های پلی اتیلنی برای حمل ونقل کالا، فیلم های پلی اتیلنی، کارتن های پلاستیکی در صنعت بسته بندی، تولید قطعات پلاستیکی مورد کاربرد در صنعت خودرو سازی و صنایع و لوازم خانگی که پلی اتیلن به نحوی در آنها مورد استفاده دارد، از جمله کالاهایی است که از محصول تولیدی این کارخانه به شمار می رود.

کلنگ احداث مجتمع پتروشیمی مهاباد روز 30 شهریور ماه 83 با حضور رئیس جمهوری به زمین زده شد و حدود چهار سال بعد روز 26 آذرماه سال 87 مدیر عامل قبلی این مجتمع در گفتگو با یکی از خبرگزاریهای داخلی از آغاز عملیات اجرایی تا پایان 87 خبر داده بود این اظهار نظر در حالی شکل گرفته که مراحل احداث ساختمان این طرح از سال 90 آغاز و بر اساس اعلام مسئولان تجهیزات مورد نیاز وارد کشور شده و فاز اول این طرح تا پایان سال 91 آماده بهره برداری می شود.

نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر پیشرفت فیزیکی طرح پتروشیمی مهاباد را 80 درصد اعلام کرد و بیان داشت: این طرح بر اساس قول وزارت نفت تا پایان سال 91 آماده بهره برداری می شود.

جلال محمودزاده با اشاره به اینکه از سال 83  تا سال 87 هیچ اقدامی در راستای اجرای عملیات احداث این طرح انجام نشده بود، ادامه داد: طی این سال زمین مورد نیاز اجرای طرح تامین و در اختیار شرکت سرمایه گذار قرار گرفت.

وی با اشاره به آزاد سازی اعتبارات ارزی این طرح به میزان 340 میلیون یورو و اعتبارات ریالی به میزان 110 میلیارد ریال خبر داد و بیان داشت: این طرح با مجموع 600 میلیارد ریال اعتبار ارزی و ریالی اجرا می شود.

نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی از خرید تجهیزات مورد نیاز این مجمتمع خبر داد و عنوان کرد: تجهیزات خریداری شده از کشورهای خارجی به داخل کشور وارد شده و در صورت اتمام عملیات ساختمانی آماده نصب هستند.

وعده رئیس جمهور در دور اول سفر هیئت دولت به آذربایجان غربی محقق نشد

اجرای طرح پتروشیمی میاندوآب نیز در سال 83 به تصویب هئیت دولت رسید که در این راستا عملیات اخذ مجوزهای لازم و خرید زمین از سال 84 آغاز و مکان یابی طرح در اولویت برنامه ها قرار و پس از بررسی های لازم 230 هکتار در منطقه باروق این شهرستان در سال 84 خریداری و در اختیار مجری طرح قرار گرفت و تا کنون تنها عملیات دیوار کشی، اخذ مجوزهای زیست محیطی و تامین زیرساختهای خدماتی انجام شده است.

کارخانه پتروشیمی میاندوآب روزانه هزار تن گاز اتیلن با ترکیب نمک مصرف کرده که در صورت بهره‌ برداری از آن برای دو هزار و 500 نفر به طور مستقیم و 10 هزار نفر به صورت غیرمستقیم در صنایع پایین‌ دست پتروشیمی شغل ایجاد می کند.

هزینه ‌های ارزی و ریالی پروژه پتروشیمی میاندوآب چهار هزار و 500 میلیارد ریال بوده که وزیری هامانه یکی از وزرای نفت دولت نهم مورخ 10 شهریورماه 85 در حاشیه بازدید از محل اجرای این طرح دستور تامین اعتبار مورد نیاز این پروژه از محل صندوق ذخیره ارزی و پرداخت اعتبار عمرانی و جاری طرح را به عنوان یکی از سرفصلهای طرحهای ویژه وزارت نفت داد و محمود احمدی نژاد نیز 11 شهریور ماه 85 در دیدار با مردم میاندوآب با تخصیص اعتبار به منظور راه اندازی مجتمع موافقت کرده و آن را جزو مصوبات دور اول هیئت دولت به آذربایجان غربی دانست.

این در حالیست که با وجود افتتاح پروژه های عظیم زیر بنایی در سایر استانهای برخوردار کشور هنوز اقدام چشمگیری در خصوص اجرای این طرح انجام نشده و این امر لزوم توجه به رفع مشکلات، تخصیص متوازن اعتبار و گاهی بیشتر از سهمیه جمعیتی و جذب سرمایه گذاریهای بخش خصوصی به استانهای محروم و مرزی برای ایجاد اشتغال و افزایش صادرات غیر نفتی را دو چندان می کند.

طرح پتروشیمی میاندوآب ضمن اینکه با دو مشکل عمده عدم تامین مواد اولیه وعدم تخصیص اعتبار مواجه بود با معضل عدم صلاحیت پیمانکار نیز دست و پنجه نرم می کرد به طوریکه بر اساس رایزنیهای مسئولان استان و وزارت نفت اواخر سال گذشته پیمانکار قبلی خلع ید و این طرح نیز جهت اجرا به شرکت پتروشیمی باختر واگذار شد.

واگذاری غیر اصولی مدیریت اجرای طرح پتروشیمی میاندوآب

استاندار آذربایجان غربی در 19 تیرماه سال 90 در نشست با خبرنگاران گفته بود: کندی عملیات احداث پتروشیمی میاندوآب به دلیل واگذاری مدیریت اجرای این طرح در پایان مدیریت نوذری در وزارت نفت به یک فرد غیر متخصص است.

وحید جلال زاده با اشاره به اینکه امتیاز اجرای طرح پتروشیمی میاندوآب در اختیار شرکت پتروشیمی باختر است، اظهار داشت: متاسفانه تغییر واگذاری غیر اصولی و کارشناسی نشده مدیریت اجرای طرح از سال 88 تا اردیبهشت ماه سال 90 موجب هدر رفت زمان شد.

وی از خلع ید از خریدار قبلی امتیاز این طرح خبر داد و با اشاره به اینکه  پتروشیمی باختر مدیریت اجرای این طرح بزرگ صنعتی را متقبل شده است، ادامه داد: تسطیح زمین در حال انجام بوده که کلنگ احداث آن طی هفته دولت سال 90 به زمین زده می شود.

استاندار آذربایجان غربی 24 فروردین 90 در نشست خبری عدم سرمایه گذاری و تامین خوراک را مشکل اصلی پتروشیمی های میاندوآب و مهاباد و موجب کندی روند اجرای عملیات اجرایی آنها دانسته و گفته بود: سرمایه گذاری مشترک وزارت نفت، بانک و سرمایه گذاری خارجی در راستای اجرای این پروژه ها عملی نشده است.

وی عدم تامین خوراک را نیز یکی از عوامل تاخیر در اجرای این طرحها عنوان و اضافه کرده بود: عدم پایبندی به تعهدات توسط سرمایه گذار ترکیه ای هم از دیگر عوامل تاخیر در اجرای پتروشیمی میاندوآب است.

این اظهار نظرهای استاندار آذربایجان غربی در خصوص طرح پتروشیمی میاندوآب در حالی است که طرح یکبار در سال 83 توسط رئیس جمهور وقت کلنگ زنی شد و طی هفته دولت سال 90 نیز به دلیل مشکلات ذکر شده کلنگ احداث آن برای دومین بار به زمین زده نشد تا همچنان به مرحله نهایی رسیدن این طرح در هاله از ابهام باشد.

خط لوله اتلین به مهاباد و میاندوآب نرسیده/ طرح پتروشیمی میاندوآب تغییر کرد

معاون برنامه ریزی استاندار آذربایجان غربی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه 626 میلیون یورو اعتبار ارزی طرح پتروشیمی مهاباد از طریق بانک صنعت و معدن تامین اعتبار شده است، افزود: 800 میلیارد ریال نیز توسط بانک ملی برای اجرای این طرح تامین می شود.

غلامرضا دیزج نژاد با اشاره به تخصیص 162 میلیارد ریال از اعتبارات ریالی و 100 میلیون یورو از اعتبارات ارزی این طرح توسط بانکهای عامل پرداخت شده، گفت: در راستای تسریع در اجرای عملیات این طرح تا کنون 40  مگاوات برق، 350 متر مکعب آب و پنج هزار متر مکعب در ساعت گاز این واحد با همکاری دستگاهها تامین می شود.

وی با بیان اینکه طرح پتروشیمی مهاباد هم اکنون 52 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اظهار داشت: فرآیند مهندسی پایه این طرح به اتمام رسیده و زیرساختها و تجهیزات زیرزمینی تامین و هم اکنون تداراکات اولیه با 69 درصد پشرفت فیزیکی در حال انجام است.

معاون برنامه ریزی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اینکه برای ادامه اجرای عملیات  این طرح باید مرحله بعدی اعتبار ریالی توسط بانک ملی پرداخت شود، ادامه داد: امیدواریم این اعتبار پرداخت و فاز اول طرح پتروشیمی مهاباد تا پایان سال 91 آماده بهره برداری شود.

دیزج نژاد در خصوص روند اجرای طرح پتروشیمی میاندوآب نیز ادامه داد: نوع طرح و مجری این پروژه تغییر یافت که با توجه به اینکه این طرح جز مصوبات دور اول سفر هیئت دولت به آذربایجان غربی محسوب می شود، روند اجرای عملیات با انتخاب پیمانکار جدید تسریع می یابد.

وی با اشاره به عزم جدی وزارت نفت با مشارکت شرکت پتروشیمی باختر برای اتمام این پروژه و استقرار نمایندگان در محل اجرای طرح، عنوان کرد: جانمایی این طرح انجام شده و هم اکنون در مرحله اخذ مجوزهای زیست محیطی و تامین آب مورد نیاز با توجه به محدودیتهای موجود است.

وی با بیان اینکه در صورت اخذ مجوزهای لازم عملیات اجرای طرح با توجه به مشخص شدن محل اجرای پروژه به زودی آغاز می شود، ادامه داد: برای تامین اعتبار این طرح نیز با صندوق توسعه ملی کشور وارد مذاکره شده ایم.

وی در خصوص تامین مواد اولیه طرحهای پتروشیمی های مهاباد و میاندوآب از طریق خط اتلین شمالغرب از عسلویه تا میاندوآب، گفت: هنوز این خط لوله به شهرستانهای مهاباد و میاندوآب نرسیده و این در حالی است که تا پایان اجرای طرحها مواد اولیه نیز از طریق این خط لوله تامین می شود.

به گزارش مهر،‌ به هر حال مردم آذربایجان غربی و بویژه شهرستانهای مهاباد و میاندوآب امیدوارند وعده های مسئولان که طی 10 سال گذشته شاهد عدم تحقق آنها بودند عملیاتی شده و به توسعه منطقه و افزایش میزان اشتغال بیانجامد.

صنعت پتروشیمی ایران هم‌ اکنون اولین صادرکننده پلی‌اتیلن به اتحادیه اروپا و دومین صادرکننده این محصول به چین محسوب می شود که در صورت تحقق وعده های مسئولان و به نتیجه رسیدن طرحهای پتروشیمی میاندوآب و مهاباد استان زر خیز آذربایجان غربی با توجه به پتانسیلهای ویژه سهم قابل توجهی در تامین این ماده اولیه پرمخاطب داشته باشد.

------------------
گزارش: الناز ملک زاده