ایران و نمایشگاه کتاب فرانکفورت/ نوبل ادبی باز هم به آسیا رسید

نخستین رمان مو یان با عنوان «باران در شب بهاری» سال 1981 منتشر شد. چندین رمان او به زبان انگلیسی ترجمه شده و‌ هاوارد گلدبلت استاد زبان‌های شرقی آسیا مترجم آثار اوست.

 

«ذرت سرخ» که نخستین بار سال 1987 به زبان چینی و سال 1993 به زبان انگلیسی ترجمه شد، «سرودهای سیر» که 1995 به انگلیسی ترجمه شد و «جمهوری شراب: یک رمان» که سال 1992 به چینی و سال 2000 به انگلیسی ترجمه شده از جمله آثار اوست.

 

او چند جایزه ادبی از زادگاهش دریافت کرده و نامزد دریافت جایزه نوی اشتات در سال 1998 بود که جایزه‌ای ادبی است که از سوی دانشگاه اوکلاهما اهدا می‌شود. وی سال 2007 نیز به عنوان نامزد جایزه من بوکر آسیا انتخاب شد، اما موفق نشد تا این جایزه را به نام خود کند.

 

نظر دو مترجم ایرانی درباره انتخاب امسال کمیته علمی جایزه ادبی نوبل

 

علیرغم اینکه تاکنون هیچ اثری از برنده جایزه ادبی نوبل سال 2012 به فارسی ترجمه نشده، نظرات دو تن از فعالان ادبی را که دستی هم در ترجمه دارند، جویا شدیم.

 

اسدالله امرایی که ترجمه آثار برخی از برندگان جوایز معتبر ادبی را در کارنامه خود دارد، درباره انتخاب این نویسنده چینیِ کمتر معروف به عنوان برنده جایزه ادبی نوبل در سال 2012 گفت: نوبل همیشه همین است و بارها شده که نویسندگان بزرگ از آن محروم شده‌اند.

 

محمد قاسم‌زاده پژوهشگر پیشکسوت در زمینه ادبیات چینی هم با تبریک اعطای جایزه ادبی نوبل ادبی به «مو یان» نویسنده نه چندان معروف چینی، در عین حال تاکید کرد: جایزه امسال نوبل در زمینه ادبیات، سیاسی بود، اما من آن را برای آسیا مفید می‌دانم.

 

نکوداشتی برای ناشر «پیام آزادی»

 

اما در هفته‌ای که گذشته مراسم نکوداشت محمدرضا جاسبی علیان، مدیر انتشارات پیام آزادی با حضور وزرای فعلی و سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری و جمعی از فعالان حوزه نشر در حوزه هنری برگزار شد.

 

سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم خواستار توجه و تکریم چهره‌های متدین و انقلابی عرصه نشر در مقابل اسطوره‌سازی از چهره‌های روشنفکر نشر و نویسندگی در کشور شد.

 

مرتضی آخوندی مدیر انتشارات دار‌الکتب الاسلامیه نیز در مراسم نکوداشت محمدرضا جاسبی علیان گفت: علیان و انتشارات پیام آزادی در تمام این سال‌ها تلاش داشته‌اند، پیام آزادی را که پیامی از سوی خداست و بیانگر آزادی در بعد اسلامی آن است در قالب نشر به مخاطبان خود ارائه کنند.

 

همچنین محمدرضا جاسبی علیان مدیر انتشارات پیام آزادی در این مراسم، اخلاص، عشق و پشتکار را مهمترین ویژگی دانست که در کار نشر باید مورد توجه باشد.

 

وی که به دلیل بیماری به سخنی در مراسم نکوداشت خود حاضر شده بود، گفت: باید در کار نشر پشتکار و عشق داشت. ما اگر به این حوزه وارد شدیم به خاطر عشقمان به این کار بود و این کار را دوست داشتیم. من از جوانی با عشق به این کار وارد شدم و جوانی‌ام را پای آن گذاشتم و حالا می‌بینم چقدر لذتبخش است. همچنین باید در کار اخلاص داشت و این از همه چیز مهم‌تر است.
 

جایزه ایرج افشار هم کلید خورد

 

اما بشنوید از تدارک جایزه‌ای در حوزه کتابداری به نام زنده‌یاد ایرج افشار. هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار تصمیم به تاسیس جایزه‌ای در حوزه کتابداری به نام این استاد فقید رشته کتابشناسی گرفته است.

 

هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار چندی پیش با حضور چهره‌هایی مانند سیدکاظم موسوی بجنوردی، کامران فانی، کاوه بیات، سید فرید قاسمی، سیدعلی آل‌داود، عنایت الله مجیدی و نیز آرش و بهرام افشار (فرزندان ایران افشار) در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تشکیل جلسه داده و تصمیماتی درباره فعالیت‌های آتی آن اتخاذ کرده که از جمله آنها جایزه‌ای با نام ایرج افشار است.

 

بر این اساس مقرر شد این جایزه در موضوع کتابداری و از جانب فرزندانِ زنده‌یاد افشار راه‌اندازی و در آینده نزدیک هم ضوابط و آیین‌نامه آن تدوین و به هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار ارائه شود. تاکنون اطلاعات بیشتری از کم و کیف این جایزه، ویژگی آثار، داوران و نحوه داوری آثار به دست نیامده است.

 

حمله دیگر گونترگراس به اسرائیل

 

در هفته‌ای که گذشت، گونترگراس نویسنده معروف آلمانی و برنده جایزه ادبی نوبل بار دیگر به اسرائیل تاخت و این رژیم را یک قدرت هسته‌ای کنترل نشده» و «نیروی اشغالگر» خواند.

 

او که با ایستگاه رادیویی ان دی آر صحبت می‌کرد، با بیان اینکه «اسراییل یک نیروی اشغالگر است که سرزمین‌های دیگران را دزدیده، از مردم این سرزمین‌ها خلع ید کرده و به آن‌ها به چشم انسان‌های درجه دو نگاه می‌کند» تاکید کرد در حال حاضر این حکومت نژادپرست است.

 

گونترگراس گفت: «این مرا غمگین می‌کند و این باید حتی هر دوست اسراییل را نیز غمگین کند، همانطوری که خیلی از اسراییلی‌ها را نیز غمگین می‌کند و در این میان باید یک نفر پیدا شود که به خودش اجازه بدهد در این باره صحبت کند.»

 

این برنده جایزه ادبی نوبل با تاکید بر اینکه ضدیهودی نیست و با افکار ضدیهودی نیز مخالف است، گفت «اما رژیم تلاویو برای من در حکم یک رژیم ضدیهود جدید است».

 

گراس 84 ساله اوایل امسال نیز با انتشار شعری با عنوان «آنچه باید گفته شود» به نیروی هسته‌ای اسراییل حمله کرده بود و گفته بود این رژیم می‌تواند به مردم ایران که در صف اول حمله اسراییل قرار دارند، آسیب جدی برساند. او در همه این حرف‌ها بر این تاکید کرده که دولتی که نتانیاهو در راس آن قرار دارد، خطرناک است.

 

همه چیز درباره نمایشگاه کتاب فرانکفورت

 

اما رویدادی که توجه بسیاری از اهالی کتاب در جهان و نیز ایران را به خود مشغول کرده بود، برپایی شصت و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت بود.

 

این نمایشگاه با حضور 7300 ناشر از 100 کشور جهان برپا شده بود که تقریبا 40 درصد آنها آلمانی بودند. در بخش ناشران بین‌المللی آثار باارزش و خواندنی ارایه شده بود و ناشرانی از آذربایجان تا ارمنستان و ایران و از مکزیک تا چین حضور داشتند.

 

در این رویداد 5 روزه که ناشران، نویسندگان، کارگزاران ادبی و خوانندگان را گرد هم آورد، مخاطبان در فضایی به وسعت 23 زمین فوتبال و به وسعت 169 هزار مترمربع پرسه زدند و در فضایی که آکنده از بوی جوهر تازه و کاغذ بود، راه رفتند تا بتوانند تازه‌های نشر را ببینند و چهره‌های برجسته را ملاقات کنند.

 

مهمان افتخاری این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، نیوزلند بود و برای سال آینده نیز برزیل به عنوان میهمان افتخاری رسما معرفی شد تا خود را برای حضوری درخشان در سال آینده آماده کند.

 

نمایشگاه کتاب فرانکفورت 2012 با تمرکز بر ادبیات کودک، به تجارت دیجیتال نیز توجه ویژه‌ای داشت و فروش کتاب‌های الکترونیک، حمایت از کتاب‌های خودناشر و استفاده از موبایل برای کتابخوانی، بخش مهمی از فعالیت‌های نمایشگاه را به خود اختصاص داده بود.

 

بیش از 200 هزار متخصص عرصه نشر و تجارت کتاب از سراسر جهان در این رویداد بزرگ حضور داشتند. 311 آژانس و کمپانی از 32 کشور جهان کتاب‌های خود را در مرکز ادبی ارایه کردند که به نسبت سال پیش رشدی 4 درصدی را نشان می‌دهد. در این میان 30 آژانس برای نخستین بار در این نمایشگاه حضور یافته بودند.

 

امسال ناشران ایرانی اعم از خصوصی و دولتی نیز در 14 غرفه از نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضوری نسبتاً قابل توجه داشتند.

 

علی اسماعیلی سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که خود دو روز در این نمایشگاه حضور یافت، با مثبت ارزیابی کردن حضور ناشران دولتی و خصوصی کشورمان در شصت و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، از افزایش فضای نشر ایران در دوره آتی این نمایشگاه در سال 2013 خبر داد.
 

البته امسال هم بودند چهره‌های ادبی ایرانی که به دلیل صادر نشدن ویزا امکان حضور در نمایشگاه امسال کتاب فرانکفورت را نیافتند.

 

برند اربل سفیر جمهوری فدرال آلمان در ایران، صادر نشدن روادید برای برخی نویسندگان ایرانی جهت شرکت در شصت و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت را به موضوع نقص مدارک آنها هنگام تقاضای روادید مربوط دانست و گفت: خواست ما حضور هرچه بیشتر اهالی فرهنگ ایران در این نمایشگاه است.

 

جایزه 250 هزار دلاری فوئنتس به یوسا رسید

 

خبر آخری در این گزارش به آن می‌پردازیم، اعطای اولین جایزه کارلوس فوئنتس است که نخستین دوره آن، برنده‌ای نام آشنا داشت.

 

ماریو بارگاس یوسا نویسنده برجسته پرویی و برنده جایزه ادبی نوبل 2010 به عنوان نخستین برنده این جایزه که ارزش مادی آن  250 هزار دلار است و به برترین آثار خلق شده در زبان اسپانیایی تعلق می‌گیرد، انتخاب شد.

 

آنگونه که کمیته داوران این جایزه که سیلیوا لموس همسر فوئنتس هم جزو آنها بود - گفته، یوسا برای «سهمی که با آثارش در غنی کردن زبان اسپانیایی و میراث بشری داشته» شایسته دریافت این جایزه شناخته شده است.

 

یوسا در کنفرانسی که خوزه مانوئل بلچوآ نام او را به عنوان برنده این جایزه اعلام کرد، گفت «از دریافت این جایزه بسیار مفتخر است و تحت تاثیر قرار گرفته است».

 

برنده پرویی جایزه ادبی نوبل در این مراسم درباره رابطه اش با فوئنتس که 15 ماه می‌امسال در 83 سالگی درگذشت، گفت: از این نویسنده زمانی که خیلی جوان بود چیزهای زیادی آموختم و خواندن کتاب‌هایی چون «جایی که هوا پاکیزه است» واقعا من را تحت تاثیر قرار داد.

 

یوسا این کار کلاسیک فوئنتس را «آغاز روایتی که در سال‌های آینده فراگیر می‌شود» خواند.

 

این جایزه علاوه بر وجه نقد شامل تندیسی ساخته ویسنتو روخو هنرمند مکزیکی نیز هست که در تاریخ 11 نوامبر (21 آبان) یعنی روز تولد کارلوس فوئنتس در مکزیکوسیتی توسط فیلیپه کالدرون رئیس جمهور مکزیک به برنده اهدا می‌شود.

 

جایزه ادبی کارلوس فوئنتس پس از درگذشت این نویسنده و در جولای (تیر) امسال از سوی شورای فرهنگ و هنر ملی مکزیک تاسیس شد.