تصاویر مستند آگاهانه انتخاب شده‌اند

به گزارش خبرنگار مهر، کاوه بهرامی مقدم در چهارمین نشست نقد و بررسی ششمین جشنواره سینما حقیقت که با حضور حسین سلطان محمدی به عنوان مجری و کارشناس و نیما حسنی نسب به عنوان منتقد برگزار شد، ضمن بیان این مطلب، با اشاره به این نکته که بسیاری از تصاویر حساب شده و آگاهانه انتخاب شده بود گفت: بسیاری از تصاویری که در مستند من مورد استفاده قرار گرفته، حساب شده و آگاهانه مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع این گونه نبوده که بدون برنامه از تصاویر برای پر کردن فضاهای مستندم بهره ببرم. دراین مستند آقای آغداشلو از دو منظر در فیلم حضور دارد، یکی برای گزارش و اطلاعات‌دادن و دیگری تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف فیلم.

از سطحی نگری دست برداریم

کاوه بهرامی مقدم در ادامه افزود: مستندم با تجریه و تحلیل پیش می‌رود و به خوبی تلاش می‌کند "کمال الملک" را به عنوان یک نقاش تاثیرگذار در تاریخ هنر ایران معرفی کند. ازطرفی مطالبی که در خصوص تاریخ در مورد زندگی کمال الملک گفته نشده را ما دراین مستند تلاش کردیم که بیان کنیم حتی فضاهای فیلم هم آن زمان را برای مخاطب تداعی کند. بنابراین من به عنوان کارگردان این مستند خواهش می‌کنم که یک مقدار از سطحی‌نگری بیرون بیاییم وعمیق‌تر به این مستند نگاه کنیم.

در ادامه این نشست نیما حسنی‌نسب منتقد حاضر در سالن ضمن مخالفت با صحبت های بهرامی مقدم گفت: معتقدم با القاب و صفت نمی‌توان ضعف‌های یک فیلم مستند را مخفی کرد. فیلمساز باید زوایای مختلف تاریخ را کنکاش کند. البته به عنوان یک منتقد از جنبه‌های آموزشی این مستند دفاع می‌کنم؛ اما چیز نویی از دید من در این مستند وجود ندارد. اینکه کارگردان بخواهد یک سری متریال‌هایی را در فیلم خود بگنجاند مهم است، ولی نباید از تصاویری استفاده کند که برای مخاطب آشنا نباشد و نتواند با فیلم ارتباط برقرار کند.    

بهرامی مقدم در پاسخ به این انتقاد گفت: من به سرزمین مادری کمال الملک رفتم و قصد داشتم در مورد زندگی این هنرمند فیلمی با استفاده از تصویر، تاریخ، جغرافیا و معماری بسازم و برای مخاطب، آن دوران را تداعی کنم. حال چقدر توانسته‌ام موفق باشم، اینرا باید مخاطب نظر بدهد؛ اما به هرحال من با فضاسازی و نشان‌دادن یک سری تصاویر سیاه و سفید، زادگاه استاد "کمال الملک" را به شکل سینمایی مطرح کردم. اعتقاد من این است در جایی که کلام قادر به بیان بسیاری از چیزها نیست، سینما می‌تواند با کمک تصاویر واقعیت‌ها را بیان کند.

مزرعتی: تحقیقات مفصلی برای ساخت مستند شهید آوینی انجام دادم

پس از پایان نشست نخست محمود مزرعتی کارگردان مستند "زیباتر از زندگی" هم در جلسه نقد و بررسی فیلمش گفت: این مستند به سفارش مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ساخته شده است و من هم توانستم این فیلم را برای ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های "سینماحقیقت" آماده کنم. به هرحال اکثر حرف‌ها در خصوص این شهید بزرگوار پیش از این گفته شده، اما ما تلاش کردیم که بتوایم فیلمی جذاب برای مخاطب بسازیم.

در ادامه این نشست نیما حسنی‌نسب در مورد این مستند گفت: یک فیلم مستند پرتره‌نگاری در خصوص زندگی این شهید بزرگوار ساخته شده است، اما هیچ نکته جدیدی را از زندگی این شهید برای مخاطب بازگو نمی‌کند. اینکه فیلمسازی بخواهد در مورد شهید آوینی فیلم مستند بسازد نکته مهمی است، اما در این اثر، مستندساز با استفاده از همان تصاویر و سخنانی که در گذشته بارها و بارها در فیلم‌های مختلف گفته و نشان داده شده، فیلم خود را به سرانجام رسانده است و حرف جدیدی برای مخاطب ندارد.

پاسخی به انبوه سوالات شخصی

عباس امینی کارگردان مستند "ازنفس افتاده" سومین کارگردانی بود که درباره ساخت فیلم خود سخن گفت: بعد از پایان جنگ، بسیاری از اطرافیان من که درگیر جنگ بودند، به سر کار و محل زندگی خود بازگشتند. بسیاری از پدران ومادران آبادان و مناطق جنگی با عوارض بمباران‌های شیمیایی آشنا هستند و می‌دانند اثرات این گونه بمب‌ها در نسل‌های متمادی می‌ماند؛ برای من همیشه سرنوشت بچه‌های جنگ مهم بوده است، اینکه کودکانی که در مناطق جنگی با موشک‌های شیمیایی زیسته‌اند و تا آخر عمر باید عوارض این بیماری‌ها را تحمل کنند.

نیما حسنی‌نسب منتقد نشست در ادامه افزود تصاویر و مستندات فیلم "ازنفس افتاده" خود گویای دغدغه فیلمساز است؛ چون فیلمساز خود از این مناطق  می‌آید و فیلم به شکل جدی، خونی و شناسنامه‌ای درگیر موضوع است. اما شاید بتوان گفت که مهمترین اشکال فیلم مستند "ازنفس افتاده"، فقدان یکپارچگی است.

 زندگی محمدعلی کشاورز در قاب "ستم پر تنهایی است"

نشست پایانی پنجمین روز از نشست نقد و بررسی فیلم مستند به پرتره "دستم پر تنهایی است" به کارگردانی حمید صدر اختصاص داشت، این کارگردان جوان درباره این پرتره گفت: این مستند درباره زندگی استاد محمد علی کشاورز است و من تلاش کردم 50 سال از زندگی این هنرمند برای مخاطبان بازگو و نمایش داده شود. فکر می‌کنم تصاویر فیلم گویای این نکته مهم بوده که منِ "محمدعلی کشاورز" با فیلم‌ها و سریال‌هایی که بازی کرده ام، محمد علی کشاورز بازیگر شده ام. همچنین این مستند می‌خواهد سرنوشت تئاتر "پارس" را نیز یادآوری کند که آقای کشاورز اولین تئاتر خود را در آنجا بازی کرد؛ اما متاسفانه این تئاتر امروز رفته رفته به یک خرابه تبدیل می‌شود. 

در ادامه حسنی نسب گفت: مستند پرتره‌نگاری محمدعلی کشاورز فقط مخاطب را یاد فیلم‌های  وی می‌اندازد. در این فیلم شاهدیم که کشاورز یک سری سخنانی را که قبلا در مطبوعات گفته، در فیلم مستند "دستم پر تنهایی است" هم می‌گوید و فیلم حرف نو و جدیدی ندارد. همچنین اطلاعاتی که در طول فیلم داده می شود، به راحتی قابل دسترسی در اینترنت و روزنامه‌ها است.

لازم به ذکر است ششمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران "سینماحقیقت" از روز 13 آبان ماه در سینما فلسطین، سینما عصرجدید و سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی آغاز شده است، تا روز 20 آبان ادامه دارد.