به گزارش خبرنگار مهر، عزاداری در ابرکوه از ابتدا تا انتهای محرم دارای سنت هایی است که اگر چه برخی از آنها از بین رفته و یا کمرنگ شده است، اما بسیاری از این سنتها نیز به همت پیرغلامان حسینی و فعالیت های تحقیقی پژوهشگران رو به زنده شدن است.
جوش دور یکی از مراسم پر سوز ابرکوهی ها در رثای شهدای کربلا است که چندین سال است، جان گرفته و سال گذشته نیز به همت "علی قیومی" مداح قدیمی ابرکوه که در جوانی نوحه های جوش دور را می خواند، در حسینیه دربقلعه برپا شد و با استقبال بسیار خوب مردم به خصوص جوانان روبرو شد.
خبرنگار مهر در گفتگو با حامد اکرمی، پژوهشگر جوان ابرکوهی و جواد اسحاقی مداح ابرکوهی به بررسی این سنت عزاداری پرداخته است.
در زمانهای گذشته و بعد از پایان مراسم روضه خوانی شب اول محرم، افراد، "جوش دور" می زدند و در این جوش دور، نوحه های مختلفی می خواندند که مشهورترین آن"عم کِبارُم عباس" است که در بین مردم به" عمه کبارم" معروف است.
در این نوع جوش دور، ابتدا عزاداران دست بر شانه یکدیگر می گذاشتند و با دست دیگر یک ضربه به سینه خود و ضربه دیگر را به قسمت بالای زانوی خود می زنند و این نوحه را می خوانند که از گذشته تاکنون توسط علی قیومی خوانده می شد.
"ای شهریارم عباس، ای تاجدارم عباس
بنگر سوی سکینه، عم کِبارم عباس
بر اشتر برهنه، داده است جای بیمار
ما بار ناقه بستیم، دل مانده پیش یاران
با کودکان معصوم، بیمار و بی پرستار
کارم به مشکل افتاد، ای خیل هم قطاران
ما را کشد ز کویت، دشمن به کوه و کهسار
رفتیم و مانده بر دل، حسرت به روزگاران
در قتلگه چو افتاد، راه شتر سواران
پرخاک و خون بدیدند، اجساد تاجداران
آیید و تا بگرییم، چون ابر و در بهاران
کز سنگ و ناله خیزد، روز وداع یاران
با ساربان بگویید، احوال اشک چشمم
تا بر شتر نبندد، محمل به روز باران
زینب به ناله گفتا، با میر ناقه داران
بگذار تا بیفتد، چشمم بر این نگاران
هر کو شراب فرقت، روزی چشیده باشد
داند که سخت باشد، قطع امید یاران
در قتلگاه زینب، در موسم سواری
میگفت و اشک و می ریخت، چون ابر در بهاران
ای ساربان خدا را،– رو ناقه را نگهدار
تا آنکه من ببینم، آن پیکر نگاران"
جوش دور را به نوعی دیگر نیز انجام می دهند. دست ها را بر شانه ای همدیگر می گذارند و با سه ضربه، آرام بر سینه می زنند و ابتدا پای چپ را به جلو و پای راست را پشت پای چپ می گذارند و در حرکت بعدی برعکس، و این نوحه را می خوانند:
"ای واویلا صد وا ویلا (جواب هر بند)
قتل الحسین بکرببلا
ذبح العطشان و بنینوا
زینب هر دم بفغان میگفت
در این معنی به زبان می سفت
من زینب بیکس و در بدرم
من بی یاورم و خونجگرم
من دختر سید بطحایم
اکنون به خرابه شده جایم
علی اصغر را به که بسپارم
لب او خشک است گل بیخارم
نبود شیری که دهم شیرش
نه نم آبی که دهم سیرش
و...."
نوحه های جوش دو دیگری نیز وجود دارند که در اثر تهیه شده توسط "اسحاقی" در دسترس است و به عنوان نمونه به یکی دیگر از آنها اشاره می کنیم.
"مظلوم حسینم، ای نور دو عینم
ای پادشه خوبان، ای تاج سر زینب
از داغ فراغ تو، خون شد جگر زینب
بر خاک سیه کردی، منـزل ببر زینب
تا سایه تو بودی، من سایه نشین بودم
بعد از تو چه خونها شد، از غم جگر زینب
گریم به یتیمانت، نالم بصغیرانت
یا بر تن عریانت، خون شد جگر زینب
از بس که روان گردید، از ماتم تو اشکم
دیگر نبود آبی اندر بصر زینب
گفتم که تو بگذاری، تابوت مرا بر دوش
بر کشته تو افتاد، آخـر نظر زیــنب
کو قاسم زیبایت، کو اکبـر رعنایت
عباس دلاور کو، نور بصـر زینب
ای تشنه لب عطشان، بردند مرا در شام
داری تو چرا آرام، ای همــسفر زینب
بعد از پدر و مادر، خواهر به تو دل خوش بود
اکنون ز برم رفتی، ای تاج سر زینب
صد شکر به من دادند، این منصب عالی را
از روز ازل سَیّاح شد، نوحـه گر زینب"
---------------
عکس و گزارش: رحیم میرعظیم
نظر شما