حجت الاسلام و المسلمین سید علی آتش‌زر، کارشناس و پژوهشگر علوم رسانه در گفتگو با مهر اظهار کرد: اینکه آیا تصویرگری از ائمه یا شخصیت‌های مذهبی در سینما و تلویزیون جایز است یا خیر، موضوعی است که درباره آن بحث‌های مختلفی مطرح شده است. ولی جدا از این مسئله تصویرگری چهره شخصیت‌های مذهبی در آثار سینمایی و تلویزیون تا حدود زیادی به توان آن کار یا فیلمساز برمی‌گردد، چون ممکن است فیلمسازی بتواند بدون مشکل صحنه مورد نظر را خلق کند یا فیلمساز دیگری سبب شبهه افکنی در این حوزه شود.
حکم اولیه نمایش تصویر ائمه حرام نیست
وی افزود: به لحاظ شرعی تصور نمی‌کنم هیچ مرجع تقلیدی به لحاظ حکم اولیه تصویری از ائمه و شخصیت‌های مذهبی را حرام اعلام کرده باشد، ولی به هر حال برخی مراجع معتقدند تصویری در این زمینه جایز نیست. دلیل این تحریم نیز به احکام ثانویه مربوط می‌شود، چون وهمی که وضعیت این امور وجود دارد سبب اینگونه دستورات از سوی برخی مراجع می‌شود.
آتش زر تاکید داد: منظور از ایجاد وهم این است که بازیگری که قرار است چنین نقشی را ایفا کند، چون فردی عادی است و دارای شخصیت مقدس نیست ممکن است شخصیت حقیقی بر شخصیت نمایشی غلبه کند و به گونه‌ای سبب تاثیرگذاری منفی شود. اینگونه احساس خطرها بحث‌های روان شناختی، ارتباط شناختی و هنری است که باید تجزیه و تحلیل شود.
این پژوهشگر علوم رسانه متذکر شد: البته ما تجربه‌هایی از تصویرگری پیامبران داشته‌ایم. چون پیامبرانی چون؛ ایوب (ع)، یعقوب (ع)، یوسف (ع)، موسی (ع) و عیسی (ع) را تصویر کرده‌ایم. پس کارشناسان این تصویرسازها را رصد کنند تا اگر خواستیم به شخصیت‌های مذهبی خود بپردازیم نگاهی کاملا دقیق داشته باشیم.
وی یادآور شد: مردم ما به خوبی توانسته‌اند فاصله‌گذاری لازم را بین بازیگر و شخصیت که بازی می‌کند را لحاظ شود. بدین معنا که می‌دانند آن شخصیتی که داریوش ارجمند در سریال امام علی (ع) ارائه می‌دهد الزاما با شخصیت واقعی خودش یکسان نیست، البته در همین سریال شخصیت ابوذر به شدت به واسطه پرداخت ضعیف ضربه خورده است.
آتش‌زر تاکید کرد: با توضیحات فوق به عقیده من تصویرگری از ائمه به لحاظ احکام اولیه در شرع فاقد ایراد است و تنها در بحث احکام ثانویه ممکن است اشکالاتی را پیش بیاورد.
حکم تلویزیونی و اینترنتی نمایش چهره ائمه
وی در پاسخ به این سوال که آیا صحنه‌های پخش شده از سریال "مختارنامه" که مربوط به حضرت عباس (ع) چه تبعاتی در پی خواهد داشت؟ گفت: من هنوز بازخوردهای پخش اینترنتی صحنه شهادت حضرت عباس (ع) را رصد نکرده‌ام، هرچند تاثیرگذاری اینترنتی این تصاویر با آنچه که از تلویزیون پخش می‌شود متفاوت است، ولی به هر جهت حکمی که برای پخش تلویزیونی در نظر گرفته شده بود باید در پخش اینترنتی هم لحاظ شود.
آتش‌زر پیشنهاد کرد: توصیه من به سازندگان فیلم‌های مذهبی این است که قبل از پرداختن به شخصیت‌های مقدس درباره تصویری‌گری چهره آنها تحقیقات لازم را انجام دهند، سپس اقدام به ساخت کنند تا وضعیتی که برای سریال "مختارنامه" پیش آمد، مجددا رخ ندهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر صحنه‌های مورد نظر در قالب کلیپی به شکلی شایسته ارائه می‌شد، به عقیده من می‌توانست کارایی و تاثیرگذاری بهتری داشته باشد، همچنین می‌شد ارزیابی کرد که تصویرگری در این حوزه با چه نوع عکس العمل مثبت یا منفی مردم و علما مواجه می‌شود.
در هفته‌های اخیر صحنه‌هایی از مجموعه "مختارنامه" به‌عنوان حذفیات این سریال در فضای مجازی منتشر و با توجه به اختصاص این صحنه‌ها به نبرد و شهادت حضرت ابوالفضل العباس(ع) و هم‌زمانی آن با ایام محرم با استقبال فراوانی از آن شد. البته این موضوع علاوه بر دلخوری داود میرباقری کارگردان "مختارنامه" واکنش برخی نسبت به نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع) را نیز به دنبال داشت.
نظر شما