اراده جهاني براي حذف جيوه/ مرگ هزاران نفر بر اثر جیوه

به گزارش خبرنگار مهر، نوزدهم  ژانويه سال جاری توافق 140 كشور جهان بر سر موارد قانوني و الزام آور كاهش مصرف جيوه به ثبت رسيد؛ توافقي كه اگر در بين تمامي كشورهاي توسعه يافته و همچنين در حال توسعه ماندگار بماند مي توان در چارچوب يك برنامه علمي شاهد حذف عنصر زيان آور جيوه باشيم.

چالشي كه از يك سو نرمش كشورهاي بزرگ صنعتي را طلب مي كند و از سوي ديگر گام هاي موثر كشورهاي در حال توسعه را در اين راه به سوي خود فرا مي خواند.

بر همين اساس هیات‌های حاضر در مقر سازمان ملل متحد در ژنو بعد از مذاكرات به اين نتيجه رسيدند كه بايد جيوه را از بسياري از محصولات خود حذف كنند؛ اين در حالي است كه بنا بر اعلام نظر برنامه محیط زیست سازمان ملل این توافق ممکن است تا پنج سال طول بکشد.

در سالهاي اخير استفاده از اين عنصر در بين كشورهاي در حال توسعه افزايش يافته و اين كشورها را به صورت روز افزون در معرض مخاطرات زیست محیطی ناشی از آن قرار داده است.

یک کارشناس محیط زیست دز این باره می گوید: جيوه  يكي از عناصر بسيار سمي در محيط زيست محسوب مي شود؛ عنصري كه  فرار، پايدار و متغير است و به سه صورت گاز، مايع و يا جامد مي توان آن را مشاهده كرد.

به گفته محسن تیز هوش،  از اين عنصر عمدتا در ساخت دماسنج، باتري، ترموستاتها، قارچ كش ها و علف كش هاي قديمي و حتي در صنايعي همچون كاغذ سازي، پلاستيك، الكترونيك و داروسازي استفاده مي شود. بيشترين مصرف جيوه در توليد دستگاههاي الكترونيكي است كه بر همين اساس سهم قابل توجهي از آن صرف ساخت لامپ بخار جيوه در بزرگراهها و همچنين روشنايي صنايع و كارخانجات مي شود.

او به تاثيرات منفي اين ماده بر روي سلامتي انسانها و ساير موجودات كره زمين که سالهاست اثبات شده اشاره می کند:  اما حساسيت هاي جهاني براي كاهش و حتي حذف آن از محيط زيست موضوع كاملا جديدي است كه در هفته هاي اخير مورد توجه اهالي زمين قرار گرفته است.

آنطور که این کارشناس محیط زیست می گوید: اگر جيوه از طريق تخليه پسماند های شيميايي وارد اكوسيستم هاي آبي شود مي تواند فعاليت فتوسنتز فيتوپلانكتونها را مختل كند؛ همچنين تاثير منفي اين عنصر بر روي حیوانات کوچک بارها گزارش  و به ثبت رسيده است.

تیزهوش اضافه می کند:  تاثيرات منفي اين عنصر بر روي سلامتي بشر به خصوص كودكان به اثبات رسيده است؛ عمده ترين عوارض ناشي از مسموميت با جيوه بروز اختلالات عصبي و كليوي است و از سوي ديگر جيوه مي تواند سبب جهش زايي و اختلال در متابوليسم بدن شود.

او با بیان اینکه در يك قرن اخير جيوه سبب مرگ بسياري از انسانها شده است به ماجرای كارخانه پلاستيك سازي ميناماتاي ژاپن در سال 1960 ميلادي اشاره می کند: در این حادثه نزديك به سه هزار نفر به دليل مسموميت جان خود را از دادند همچنین در  كشورهايي همچون عراق، پاكستان، غنا، كانادا و...موارد مشابه از اين دست بسيار رخ داده است تا محيط زيست انساني و همچنين تنوع زيستي كره زمين با خطرات بسيار جدي روبرو شود.

تحقيقات بر روي اثرات جيوه بر روي محيط زيست همچنان از سوي پژوهشگران اين عرصه ادامه دارد و بحث و تبادل نظر در اين موضوع بسيار داغ شده است؛ همين كه امروز شاهد توافق 140 كشور عضو سازمان ملل بر سر كاهش مصرف جيوه هستیم خود گامي است به جلو كه مي تواند در دراز مدت تاثيرات بسزايي در بهبود محيط زيست كره زمين داشته باشد اما در حقيقت براي كاهش و حذف عناصر خطرناكي همچون جيوه بايد يك اراده جهاني بر سر آن به وجود آيد.