قطر بزرگترین صادرکننده هلیوم جهان شد/ تاخیر ایران در تولید هلیوم پارس‌جنوبی

به گزارش خبرنگار مهر، پس از تاخیر بیش از 10 ساله در توسعه و آغاز استخراج نفت از لایه نفتی مشترک پارس جنوبی و عقب ماندگی‌های چندین ماه در توسعه فازهای گازی پارس‌جنوبی، ایران در تولید گاز هلیوم پارس جنوبی از رقیب قطری خود عقب ماند.

در حال حاضر از پارس جنوبی با در اختیار داشتن بیش از 28 درصد ذخایر گاز هلیوم جهان به عنوان بزرگترین ذخیره این گاز فوق سبک یاد می‌شود و پس از این میدان مشترک گازی بین ایران و قطر، روسیه و ایالات متحده آمریکا بیشترین ذخیره گاز هلیوم جهان را در اختیار دارند.

در شرایط فعلی قطر به‌عنوان مهمترین شریک گازی ایران در پارس‌جنوبی عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده LNG و GTL جهان را یدک می کشد و حتی اخیرا به واسطه درآمدهای بالای گازی خود موفق به خرید سهام شرکت‌های بزرگ نفت جهان همچون انی ایتالیا، شل انگلیس، توتال فرانسه شده و برای خرید سهم شرکت نفتی RWE آلمان هم خیز برداشته است.

از این رو این کشور کوچک عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس، پس از تبدیل به بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده LNG و GTL جهان، با بهره‌برداری از تاسیسات جدید خود به بزرگترین صادرکننده گاز هلیوم جهان هم تبدیل شد.

محمد بن صالح الساده وزیر انرژی قطر با بیان اینکه با آغاز تولید گاز هلیم مایع در تاسیسات جدید شرکت "راس گس"، قطر به بزرگ‌ترین صادرکننده و دومین تولیدکننده هلیوم مایع در جهان تبدیل شد، گفت: ایجاد ارزش افزوده با توسعه و بهره‌برداری حداکثری منابع از طبیعی استراتژی قطر بوده است.

این عضو کابینه دولت دوحه، تصریح کرد: با آغاز به کار تاسیسات هلیوم شماره دو که بزرگ‌ترین تاسیسات پالایش هلیوم در جهان است، قطر به بزرگ‌ترین صادرکننده و دومین تولیدکننده هلیم در جهان تبدیل شده‌ایم.

وزیر انرژی قطر یادآور شد: تولید سالانه هر 2 تاسیسات هلیوم یک و دو"راس گس" که برابر با 2 میلیارد فوت مکعب است، حدود 25 درصد تقاضای کنونی جهان را تامین خواهد کرد.

شرکت راس گس قطر با بیان اینکه این تاسیسات جدید نخستین محموله هلیوم مایع برای ارسال به مشتریان را تولید کرده توسط شرکت" قطر LNG" به بهره‌برداری رسیده است، اعلام کرد: تاسیسات جدید هلیوم قطر از نظر اندازه 2 برابر تاسیسات شماره یک هلیم است.

قطر با تبدیل به بزرگترین تولیدکننده هلیوم جهان، توافق‌هایی برای فروش این گاز کمیاب با "ایر لیکوئید" و شعبه‌ای از صنایع "لیند گسز گروه" حاصل کرده است.

وضعیت تولید گاز هلیوم در پارس جنوبی توسط ایران

به گزارش مهر، از حدود دو سال گذشته مطالعات جامع برداشت هلیوم ایران به یک شرکت روسی واگذار شد که در نهایت سال گذشته این شرکت روسی نتایج تکمیلی مطالعات انجام شده را در اختیار شرکت نفت و گاز پارس قرارداد که با ارزیابی این بسته جامع اطلاعاتی، وزارت نفت نخستین گام به منظور استخراج هلیوم را برداشت.

بر این اساس آبان ماه سال گذشته رستم قاسمی وزیر نفت با صدور بخشنامه‌ای به 4 شرکت اصلی وزارت نفت خواستار مشارکت تمامی شرکت‌ها به‌منظور تدوین سند راهبردی، تکمیل مطالعات امکان سنجی و ارزیابی اقتصادی و شناسایی اقتصادی ترین فنآوری به منظور استحصال، انتقال و ذخیره‌سازی هلیوم از گاز پارس جنوبی شد.

در شرایط فعلی تولید و استحصال گاز هلیوم از پارس جنوبی با دو چالش کلیدی سرمایه گذاری کلان به منظور طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی واحدهای استحصال در هر یک از پالایشگاه‌های گاز عسلویه و دوم فنآوری و تکنولوژی بسیار پیچیده سردسازی گاز و جداسازی هلیوم روبرو است.

با این وجود از سال گذشته تاکنون اقداماتی به منظور یکپارچه‌سازی و تجمیع کل اطلاعات صنعت نفت درباره نحوه استخراج، ذخیره‌سازی و انتقال این گاز ناشناخته انجام شده است که در حال حاضر با وجود تکمیل مطالعات جامع اما هیچگونه فعالیت اجرایی پژوهشی و عملیاتی برای تولید هلیوم در مقایس‌های آزمایشگاهی، نیمه صنعتی و صنعتی انجام نشده است.

در این بین در شرایط فعلی ایران واردکننده صرف گاز هلیوم از کشور روسیه است و با توجه به مصارف این گاز فوق سبک در صنایع مختلف به ویژه صنایع پزشکی اما بزرگترین دارنده ذخایر گاز هلیوم جهان این گاز ناشناخته را از روسیه وارد می کند.