مانیزان ملایر و وعده هایی شیرین تر از شیره/ آیین های سنتی نیازمند توجه

به گزارش خبرنگار مهر، استان همدان با توجه به وسعت جغرافیایی، اقوام و گویش های مختلف مراسم و آئین های جذاب و متنوعی را در اکثر ایام سال برای علاقمندان خویش به همراه دارد.

یکی از این مراسم که اوایل پائیز و  همزمان با فصل برداشت انگور برپا می شود برگزاری جشنواره شیره‌پزی در استان همدان بخصوص در شهرستان ملایر  بوده که به نوعی این سوغات با نام این شهرستان عجین شده است بطوری که در چند سال اخیر و همزمان با هفته گردشگری جشنواره ای با عنوان شیره پزی در روستای مانیزان که یکی از 11 روستای هدف گردشگری استان همدان است، برگزار می شود.

اما آیا واقعاَ تنها نامیدن مکان هایی بعنوان اهداف گردشگری و برگزاری چنین جشنواره هایی در این مکان ها می تواند در شناسایی آنها موثر بوده و برآورده کننده نیازهای آنان باشد؟

در همین راستا فاطمه بیات از اهالی مانیزان در گفتگو با مهر اظهار داشت:  با توجه به اینکه با برپایی دوره های گذشته جشنواره شیره پزی در این روستا این آيین  بیش از پیش علاقمندانی را برای خویش جذب نموده امیدواریم با حمایت هایی که از طرف مسئولان صورت می گیرد بخصوص در طول سال شاهد ورود گردشگران بیشتری به این مکان تاریخی باشیم.

وی گفت: امیدواریم ورود گردشگران تنها منوط به برگزاری تک مراسمی در این زمینه نباشد زیرا جاذبه های مانیزان در طول سال می تواند برای دوستداران درخور توجه باشد.

وی ادامه داد: شیره‌پزی ملایر در عرصه ملی نیز جائی برای خود باز کرده و  اهالی محلی امیدوارند این سوغات ارزشمند که حاصل زحمات زیاد بوده و بخصوص در چند سال اخیر باغات انگور با مشکل کمبود آب مواجه بوده اند، بتواند همچنان به عنوان یک سنت گرانقدر حفظ گردد. 

وی افزود: بدون شک وجود باغ‌هاي انگور و تاکستان‌های زیبا روستای مانیزان را یکی از روستاهای هدف گردشگری استان قرار داده است که با  ترویج آيین شیره‌پزی این روستا می‌تواند به عنوان قطب تولید شیره در کشور نیز مطرح گردد.

وی ادامه داد: البته با حمایت مسئولان سایر روستاهای این منطقه  همچون قلعه باباخان و بابلقانی که دارای آب و هوائی بسیار مناسب با محصولات متنوع  و نقاط دیدنی فراوان از جمله قنات های زیر زمینی "هفت چشمه "  ، دربند و  قلعه " بُزبَنگی" و... هستند را نیز می توان در زمره این مناطق قرار داد.

یکی دیگر از اهالی مانیزان که در دوره های گذشته بعنوان میزبان جشنواره نیز فعالیت داشته است گفت : متاسفانه در سال های گذشته  اهالی محل فقط در روز برگزاری مراسم مسئولان ، میهمانان و بازدیدکنندگان را می بینند که حضور این عزیزان با وعده های مختلف در جهت حمایت و ساماندهی این صنعت تبدیلی همراه است در حالی که با این ادامه این روند و مشکلات موجود نمی توان به نحو شایسته ای از این سنت کهن پاسداری کرد.

جوکار با انتقاد از تهیه و ساخت شیره هائی ( بجز شیره انگور) که به روش های غیر استاندارد و معمولا غیر بهداشتی آماده و به بازار عرضه می شوند گفت : در سال های اخیر شاهد بودیم که برخی افراد سودجو از اسم و اعتبار شهرستان و بخصوص روستای مانیزان سوءاستفاده کرده و در منازل و یا مکان های غیر بهداشتی اقدام به تهیه شیره ای با نام شیره انگور ملایر می کنند در حالی که تنها چیزی که در ساخت این شیره استفاده نمی شود انگور است.

وی افزود: تهیه و عرضه این نوع شیره که تاکنون برخورد جدی نیز  با متخلفان آن صورت نگرفته است هیچ گونه ارزش غذائی نداشته و با مخلوط کردن شکر ، خرما و... طی فرمول بسیار ساده ای تهیه و روانه بازار می شود که به دلیل قیمت تمام شده مناسب آن، ارزانتر از شیره انگوری روانه بازار می گردد که متاسفانه در شرایط اقتصادی کنونی  مورد استقبال جامعه نیز قرار گرفته و موجبات رکود شدید بازار را فراهم می آورد.

جوکار ادامه داد: با توجه به کمبود نیروی انسانی و هزینه بالای تهیه شیره ملایر که به نوعی صنعتی تبدیلی است در صورت عدم توجه و حمایت مالی مسئولان نمی توان به ثبات و پاسداری این سنت قدیمی امیدوار بود  لذا از دست اندرکاران امر تقاضامندیم به شیره و روستای مانیزان تنها به چشم ابزار تبلیغاتی نگاه نکرده و واقعاَ اقداماتی اساسی در راستای رفع مشکلات آن داشته باشند.

جوکار اظهار داشت: مانیزان بیش از 20 هکتار باغ انگور دارد که بخاطر مشکلات موجود از جمله عدم تامین هزینه نیروی انسانی، سوخت و بازار مناسب فروش محصولات خود که بیشتر شیره و باسلق است، درصد بسیار کمی از انگور حاصل شده از این باغات برای تهیه شیره مورد استفاده قرار می گیرد لذا امیدواریم  مسئولان هر چه زودتر برای رفع موانع موجود اقدامات لازم را صورت دهند  .

به نظر می رسد برگزاری جشنواره‌‌ شیره‌پزی توسط فعالان گردشگری و میراث فرهنگی تاکنون نتوانسته گام مؤثر و عملی برای معرفی روستای مانیزان و جاذبه های گردشگری آن بردارد زیرا بدون شک رسیدن به این مهم علاوه بر معرفی آيین و سنن های موجود مستلزم احیای زیرساخت‌ها و فراهم نمودن امکانات مناسب است تا  بتواند در راستای توسعه گردشگری این روستای سنتی  گامی محکم بردارد.

لذا  پیشنهاد می شود  مسئولان در کنار شعارهای تبلیغاتی و پرکردن آمار برنامه های هفته گردشگری خویش حداقل امکانات مورد نیاز  روستاهایی همچون مانیزان را از جمله بیمه نمودن باغات انگور  ( برای جبران خسارات احتمالی )، ارائه تسهیلات و مکان های اسکان میهمانان، سرویس های بهداشتی مناسب، مراکز درمانی ، سالن غذاخوری، بازار سنتی و محصولات بومی، ایاب و ذهاب آسان و .... را نیز مهیا نمایند تا با برآورده شدن این زیر ساخت ها بتوان هم برای جذب گردشگر و هم برای آسایش و جلوگیری از کوچ ساکنین بومی روستا به شهر ها اقدامات اساسی دیگری نیز صورت داد .
______________

گزارش از مرتضی بیات