یکسال کتابت قرآن از اذان صبح تا پایان شب/ پیشنهاد اهدای مدال به هنرمندان با اخلاق

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه نمایشگاه "حبیب خط" و بزرگداشت زنده یاد حبیب الله فضائلی هنرمند خوشنویس، صبح امروز چهارشنبه 13 آذر ماه با حضور غلامحسین امیرخانی پیشکسوت خوشنویسی، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، فرزندان زنده یاد فضائلی، حمید شاه آبادی معاون سابق امور هنری وزارت ارشاد و مشاور فعلی وزیر ارشاد و علی مرادخانی معاون هنری ارشاد در گالری بین المللی نی بنیاد شمس برگزار شد.

در ابتدای این مراسم امیرخانی گفت: در این گونه جلسات معمولا تعارف زیاد است و کمتر درباره واقعیت وجود فرد درگذشته صحبت می‌کنیم اما من می خواهم در اینجا در مورد زنده یاد فضائلی به واقع سخن بگویم. با توجه به اینکه مدت زمان طولانی افتخار داشتم که محضر حجت‌الاسلام فضائلی را درک کنم می توانم در مورد واقعیت های شخصیت وی صحبت کنم.

وی افزود: شخصیت ایشان در چند بخش قابلیت تعریف است. شهرت ایشان بخاطر مساله خط و خوشنویسی و مقام استادی او در این زمینه است. او یکی از تاثیرگذارترین افراد جهان معاصر در خوشنویسی ایران است.

این عضو آکادمی چهره‌های ماندگار جمهوری اسلامی ایران اخلاق نیکوی استاد فضائلی را یکی از ویژگی‌های مهم وی دانست و بیان کرد: اخلاق و شخصیت در یک هنرمند باید در جایگاهی باشد که به ویژگی های دیگر فرد تسری یابد و این موضوع به عینه در زنده یاد فضائلی ظهور کرده بود.

وی ادامه داد: ما اهالی فرهنگ و هنر آرزو داریم سمت و سوی مسائل فرهنگی و هنری به سمتی برود که امتیاز کسانیکه اخلاق دارند بالا برود. من پیشنهاد می کنم مدالی طراحی شود و به هنرمندانی که در اخلاق زبانزد هستند، تعلق گیرد.

امیرخانی به امضای زنده یاد فضائلی اشاره کرد و گفت: در آثار مرحوم فضائلی اخلاق نهفته است و این را می توان از روی امضای ایشان نیز فهمید که همیشه مرقوم می کرد "کتبه حبیب الله فضائلی" که این نشان می دهد ایشان با اجازه استاد خود امضا می کنند. مساله اخلاق در شخصیت این مرد بزرگ آنقدر اهمیت دارد که بر مساله استادی وی در خوشنویسی ارجحیت پیدا می‌کند.

وی کتیبه نگاری را از دیگر ویژگی های کاری زنده یاد فضائلی دانست و تصریح کرد: مساله کتیبه‌نگاری بعد از دوره صفویه به تدریج از یاد رفت تا دوباره در اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول این هنر به دوره فطرت رسید و افرادی نظیر میرزا غلامرضا اصفهانی و مرحوم فضائلی دوباره به این هنر جان دادند.

این هنرمند پیشکسوت هنر خوشنویسی تحقیق و پژوهش در حوزه هنر را امری بسیار دشوار قلمداد و عنوان کرد: خیلی سخت است که یک هنرمند در دنیای هنری که به آن می پردازد، تحقیق و پژوهش نیز بنماید اما زنده یاد فضائلی با مشقات زیاد دو کتاب ارزشمند اطلس خط و تعلیم خط را تالیف کرد.

وی تربیت شاگرد را از دیگر خصوصیات مرحوم فضائلی برشمرد و افزود: برای کسانیکه خط آنها خریدار دارد سخت است که شاگردپروری را که پول کمی دارد، در دستور کار خود قرار دهند، اما فضائلی خود را میراث‌دار گنجینه گرانب‌های خط می دانست و به همین خاطر در تمام عمر پربرکت خود کلاس درسش را در اصفهان تعطیل نکرد.

امیرخانی در پایان سخنان خود تربیت فرزندان خوب را نشانه‌ای از اخلاق والای زنده یاد حبیب الله فضائلی دانست و گفت: من افتخار داشتم که با خانواده استاد حشر و نشر داشته باشم و به قاطعیت می گویم همان ادب و کرامتی که در زنده یاد فضائلی بود در فرزندانش نیز وجود دارد.

در ادامه علی مرادخانی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در نیم قرن گذشته هر كه قلم برگرفت و خط نوشت یا دستی به تحقیق و تطبع در خوشنویسی ایران برد نام حبیب‌الله فضائلی استاد با فضیلت هم‌روزگار را با احترام و اكرام می‌شناسد اما اگر به دیده انصاف در آیینه او بنگریم باید اذعان داشت كه استاد فضائلی، نمونه و الگوی تعلیم و تعلم است، نه تنها در روزگار حیاتش كه حتما پس از آن و امروز. این جلسه گواه زندگی جاری این هنرمند است.

معاون امور هنری وزیر ارشاد با بیان این‌كه استاد فضائلی از هر فرصت و دقیقه‌ای برای فراگرفتن بهره می‌برد و این میراثی از خانواده‌های اهل علم، اهل دین و اهل قلم است، ادامه داد: ایشان چه آن‌گاه كه در عهد طفولیت بود و نخستین معلم او پدری با ذوق بود و چه آن‌گاه كه در نوجوانی و پس از درگذشت پدر در كنار كار کمتر فراغتی برای آموختن داشت، دست از آموز برنداشت. همچنین استاد فضائلی آن‌گاه كه بر اثر دشواری‌های پیش‌آمده به اقتضای زمان جلای وطن كرد و به سفارش پدر مرحوم و به شوق تحصیل از سمیرم به اصفهان و آن‌گاه كه خود معلم بود، باز هم دست از آموختن برنداشت.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: در كنار این همه، نوشتن قطعات و كتیبه‌ها به ویژه كتیبه‌های حرم‌های مهم ایران، خاصه حرم مطهر رضوی، سرپرستی انجمن خوشنویسان اصفهان، عضویت در شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران و عضویت در هیات امنای این انجمن هنری كشور از دیگر افتخارات این استاد است. همچنین افتخار كتابت مصحف شریف كه در سال‌های گذشته به صورت مكرر از سوی انتشارات سروش به زیور طبع آراسته شد از دیگر افتخارات ایشان بود.

وی گفت: آن‌چه امروز و در این جلسه به‌جاست به عنوان یک هنرجوی خوشنویسی در سال‌های دور و یک علاقه‌مند جدی هنر ایران و در نهایت از منظر معاون امور هنری مورد تاكید قرار دهم، نقش معلمی اثرگذار استاد فضائلی است. می‌دانم كه در تمام عرصه‌ها و رشته‌های هنر در ایران، با كمبود منابع اطلاعاتی و پ‍ژوهشی مواجه هستیم و داشتن متون درست و مورد اعتماد چنان كیمیاست كه اگر 90 سال پشت سر را با تامل بررسی كنیم باید قدرشناس انگشت‌شمارانی نظیر عماد الكتاب، عبدالمحمد ایرانی و استاد علی راهجیری باشیم و در تاریخ و معرفی هنرمندان، بیش از همه مرحوم دكتر مهدی بیانی كه موسس كتابخانه ملی ایران، سامان‌دهنده كتابخانه سلطنتی كاخ گلستان و ایده‌پرداز و سلسله‌جنبان تاسیس انجمن خوشنویسان ایران در سال 1329 بود، تلاش كردند. مرحوم استاد فضائلی در گردآوری فرهنگ شفاهی و سینه به سینه خوشنویسی، معرفی انواع خطوط اسلامی و شیوه تعلیم اقلام مختلف و فنون و مهارت‌های وابسته به خوشنویسی و شمار معدودی دیگر از هنرپژوهان و هنرشناسان زحمات بسیاری متقبل شدند.

مرادخانی ادامه داد: اگر چه در كارنامه استاد فضائلی افزون بر كتابت قرآن كریم، كتاب‌های دیگری نظیر "اصحاب رسل"، "مردآفرین روزگار" و "گنجینه اسرار عمان سامانی" به چشم می‌آید اما آثار بسیار معروف و پر اثر ایشان یكی "اطلس خط" بود و دیگری "تعلیم خط" كه چاپ اول آن در سال 1356 به اتمام رسید و تا همین ایام توسط انتشارات "سروش" قریب 10 بار با دست كم تیراژ 3 هزار نسخه تجدید چاپ شده است كه این رقم امروز به افسانه بیش‌تر می‌ماند تا واقعیت.

وی با بیان این‌كه كرامت تعلیم و تالیف كتابی تعلیمی آن‌گاه بیش‌تر دانسته می‌شود كه به خاطر دارم گاهی برخی از مدرسان سرمشق خود را پس از نوشتن از بین می‌بردند تا در چشم، آن هم به چشم برهم‌زدنی نماند گفت: امیدوارم هنرمندان جوان این روزگار، میراث‌شان را قدر بدانند و پای در راه پویندگان نام آشنای پیش از خود گذاشته و برای معرفی هنر ایران آن كنند كه شایسته است.

معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاكید كرد: هنرمندان این رشته هر كدام جواهری هستند از یک مجموعه مرصع و باید قدر آن‌ها را بدانیم.

در پایان این برنامه احمد فضائلی فرزند زنده یاد فضائلی ضمن تشکر از اینکه حاضران در برنامه، دعوت خانواده فضائلی را پذیرفته و به این نمایشگاه آمدند گفت: معمولا اساتید خط به یکی دو خط وارد هستند و ما در طول تاریخ خط کمتر استادی را سراغ داریم جامع نویس باشد، یعنی با همه خطوط آشنایی داشته باشند. اما پدر من 17 نوع خط را در حد استادی می نوشت.

وی به نگارش بیش از یک‌هزار و 500 اثر خط قطعه ای توسط مرحوم فضائلی اشاره کرد و افزود: یکی از ویژگی های کاری پدرم نگارش کتیبه بود که از ایشان نزدیک به چند هزار متر کتیبه به یادگار مانده است.

احمد فضائلی در پایان این برنامه زندگی 75 ساله زنده یاد فضائلی را زندگی توأم با کوشش دانست و گفت: وقتی پدرم قصد کرد که قرآن را کتابت کند، یکسال تمام از بعد از اذان صبح تا آخر شب بجز برای غذا خوردن و کارهای کوچک از اتاقش خارج نمی شد.

نمایشگاه آثار زنده‌یاد حبیب‌الله فضائلی تا امروز 13 آذرماه در گالری نی ادامه داشت.

زنده‌یاد حبیب‌اله فضائلی استاد خوشنویسی در سبک‌ها و اسلوب‌های مختلف را می‌توان یکی از احیاکنندگان خطوط اسلامی و ایرانی در قرن حاضر برشمرد. او 12 اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۱ شمسی در شهرستان سمیرم از توابع استان هنرپرور اصفهان دیده به جهان گشود و تا ۱۲ آبان ۱۳۷۶ که در سن ۷۵ سالگی از دنیا رفت آثار مهمی در زمینه خوشنویسی خلق کرد.