نقش تولید خودروهای بی‌کیفیت در معضلات شهری و اجتماعی

بی‌شک یکی از مهم‌ترین خواسته‌ها و مطالبات همیشگی مردم که جز اولیه‌ترین حقوق شهروندی آنان محسوب می‌گردد، استفاده از هوای پاک و قابل تنفس است که بی‌هیچ آلودگی و آلایندگی بتوان محیطی بتوان وارد بدن نمود.

اما معضلی که امروز گریبان اجزای مختلف جامعه را در بسیاری از نقاط کشور گرفته است، موضوع آلودگی هوا است که می‌تواند دلایل فراوانی داشته باشد، ولی یکی از مهم‌ترین آن‌ها بی‌اغراق خودروهای فاقد استاندارد و بی‌کیفیتی هستند که متاسفانه سالانه تعداد زیادی از آن‌ها تولید می‌شوند و در اختیار مردم قرار می‌گیرند تا ناخواسته خودشان به دست خودشان سلامتی یکدیگر را به مخاطره بیاندازند. اما گذشته از اینکه مسئول این اتفاق اسف‌بار و ناگوار چه کسی است، مردم نقش حایز اهمیتی در بهبود چنین شرایطی ایفا می‌کنند.

در اینجا چند سوال مطرح می‌گردد، آیا استفاده از وسیله‌ایی که نه‌تنها جان خود، بلکه جان بسیاری از هم‌وطنان عزیزمان را به‌خطر می‌اندازد به‌صلاح است؟ این صلاح و مصلحت تا چه حد می‌تواند به صرفه جامعه باشد؟ آیا هزینه و از بین رفتن سرمایه و منابع ملی به نفع جامعه است و به چه قیمتی باید آن‌را برای منافع شخصی به‌هدر داد؟ اینها همه سوالاتی است که همچون بسیاری از سوالات دیگر در این خصوص بی پاسخ مانده و نمی‌توان پاسخ صریحی به‌آنها داد. از سویی اینکه امکان دارد مقصر چند درصد از معضلات زیست محیطی، تلفات جاده‌ایی و تصادفات شهری خودرو‌هایی باشند که فاقد کیفیت لازم و استانداردهای جهانی هستند، به‌کنار، ولی آیا راهی برای اصلاح این مشکلات و مسایل پیرامون آن وجود ندارد؟ تا چه زمان باید شاهد تاوان دادن مردمی باشیم که فاقد حق انتخاب منطقی بوده و امکان ترجیح چیزی به چیز دیگری را ندارند؟ یقیناً هیچ فردی موافق این نکته نیست که منافع ملی در از میان رفتن جان و سرمایه عده کثیری از مصرف‌کننده‌گان این قبیل خودروها است.

فرد فرد کسانی که در یک کشور گرد هم آمده و در آن زندگی می‌کنند مایلند از بهترین خدمات و امکانات جهت بهبود شرایط زندگی خود استفاده کرده و بهره ببرند. این نمی‌تواند خواسته زیادی باشد و کسی نمی‌تواند کسی را از داشتن چنین حقی منع نماید. از این‌رو با کمی تأمل و ژرف‌نگری خواهیم دید که چه آسان می‌توان به این خواسته‌ها جامعه عمل پوشانید و با کمی تغییر و تحول در سیاست‌های صنعت خودرو به این مهم دست یافت. اینها تنها بخشی از مشکلات و معضلاتی است که اینک در قبال تولید خودروهای بی‌کیفیت با آن‌ها مواجه هستیم. مدیریت شهری مدت‌هاست که به‌دلیل بروز چنین مشکلات و مسایلی متضرر می‌گردد و امکان مانور در بسیاری از حوزه‌ها را از دست داده است. به‌یقین هزینه‌هایی که مدیریت شهری سالانه بابت چنین مشکلاتی پرداخت می‌کند بسیار فرا تر از مبلغی است سالانه بابت عوارض خودرو دریافت می‌کند و این سرمایه عظیمی که از دست می‌رود مطمئناً به‌سادگی قابل بازگشت نخواهد بود.

قطعاً در صورتی که هر چه سریع‌تر راهکار علمی و عملی به‌منظور برون‌رفت از مشکلات و بهبود وضعیت خودرو سازی داخل ارائه نگردد، با گذشت زمان و تولید تعداد بیشتری از این‌دست خودروها و ورود آن‌ها به خیابان‌های شهر، شاهد معضلات بیشتری در زمینه‌های زیست محیطی و شهری خواهیم بود که نه‌تنها منابع و سرمایه ملی را نابود می‌سازد بلکه سلامت روحی و جسمی جامعه را هدف قرار داده و یکی از حقوق اصلی و اساسی شهروندی که حق سالم زیستن در جامعه است را ضایع می‌نماید. در این راستا با توجه به موضوعات مطرح شده راهکارهایی وجود دارد که بارها مطرح گردیده و می‌توان آن‌ها را در جهت بهبود شرایط و مد نظر قرار دادن حقوق شهروندی جامعه مد نظر قرار داد. شکستن انحصار و ایجاد فضای رقابت میان تولید کننده‌گان داخلی و خارجی که منجر به تبادل اطلاعات، علوم و تکنولوژی به‌روز ساخت و تولید خودرو ساخت داخل خواهد شد، باز نمودن مرزها به‌منظور واردات خودرو از هر جنس، نوع و برندی در راستای تقویت و رقابت میان خودرو سازان داخلی و خارجی که در نهایت حق انتخاب را به مصرف‌کنندگان جهت خرید خودرو مناسب‌تر، مقرون به‌صرفه و با کیفیت خواهد داد و این شعار همیشه حق با مصرف‌کننده است را محقق خواهد نمود، تعریف چارچوب صحیح استاندارد خودرو و وضع قوانین دارای ضمانت اجرا که منجر به عدم صدور مجوز برای فروش و تردد خودروهای بی‌کیفیت از هر سنخ و نوعی گردد، ایجاد فرهنگ مشتری‌مداری و احترام به حقوق شهروندان و مشتریان با نظارت دقیق و جلوگیری از عرضه خودروی بی‌کیفیت توسط شرکت‌ها و کارخانه‌های خودرو ساز که رکن اساسی تولید عرضه خودرو به بازار هستند، و بسیاری از راهکارها و موضوعات دیگر که در مجال بحث نمی‌گنجد.

از این جهت با طرح این مسایل در نهایت می‌توان نتیجه گرفت، امروزه مدیریت شهری برای نیل به هدف ایجاد آرامش و فضای زندگی سالم برای شهروندان نیازمند پیش‌نیازهایی است که بخشی از آن‌ها به خیابان‌ها و وسایل نقلیه در آن باز می‌گردد. با رسیدن به این‌منظور به‌طور قطع و یقین می‌توان جلوی بسیاری از اتلاف سرمایه ملی و از میان رفتن زیرساخت‌ها و شرایط زندگی سالم را گرفت و این امکان جهت برداشتن گام‌های مثبت در راستای بهبود شرایط شهری و احقاق حقوقی که شهروندان برای خود متصور هستند، به‌وجود آید.

هانی رستگاران

مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد مدیریت شهری