زرد می‌شود، سبز می شود، آنقدر طبیعت این جا رنگ دارد که شاید زردی طلا در مقابلش رنگ ببازد. جاده ای که قرار است پس از یک شهر خشک صنعتی که معادن سرب و رویش معروف است، اکنون راه به طلایی زرد و پرعیار ببرد که عیار طلای 24 را دارد. جاده ای که کیلومترها دور از شهر، راه به زرشوران می برد. معدنی که قرار است سرآمد خاورمیانه در تولید طلا باشد.
در میانه، این جاده پر ارزش راه به تخت سلیمان می برد و بعد از گذر از روستاهایی که فارغ از 6 تن طلایی که قرار است زرشوران تولید کند، هنوز هم محروم هستند. به منطقه ای می رسد که خاکش پر است از کانی هایی که به تنهایی، می تواند جور بخش عمده ای از منابع مالی توسعه یک کشور را به دوش کشد و در نهایت به معدنی ختم شود که 1500 سال قدمت دارد و از زمان ساسانیان کشف شده است. همچنین آثار معدنکاری یافت شده از آن زمان و استفاده از آپلاسرها و شستشوی ماسه های طلادار در دوران باستان نیز موید این موضوع است.
این معدن حتی تاکنون نمی دانسته که در دل خود، عناصر ارزشمند طلا، نقره و تیتانیوم دارد، نمی دانسته که می تواند 150 تن طلا تولید کند و ظرفیتی فوق العاده برای پشتوانه پولی کشور داشته باشد و نمی دانسته که تکنولوژی در اکتشاف طلا در آن به کار گرفته خواهد شد که می تواند نمونه ای برای سایر معادن باشد و شاخصی برای نشان دادن توانمندی‌های مهندسان ایرانی که این بار بدون اتکای به خارجی ها توانسته اند، عملیاتی استحصال و اکتشاف از این معدن را انجام دهند، باشد.
میراث 24 عیار در دستان روحانی
در واقع، معدن زرشوران و کارخانه آن، میراث طرحهای مهر ماندگار دولت احمدی نژاد است و اکنون این حسن روحانی است که باید شهریورماه امسال برای افتتاح رسمی‌اش روبان پاره کند. این محدوده با ارزش اکنون روزهای پرکاری را به خود می بیند که ساخت و سازها در اطراف معدن و کارخانه به اوج می رسد و همه چیز آماده می شود تا یک رئیس جمهور، بهره برداری آن را به نام خود ثبت کند.
در واقع، مطالعات اکتشاف معدن زرشوران که به عنوان معدن زرنیخ شناخته می شده، از قبل انقلاب آغاز شده است و با توجه به اینکه هرجا زرنیخ باشد، احتمال وجود طلا به حداکثر می رسد، دولت را بر آن داشته است که بر روی این منطقه تمرکز بیشتری داشته باشند تا شاید بتوانند بهره برداری مناسبی از طلای استحصال شده آن داشته باشند؛ آنهم در شرایطی که نرخ طلا به شدت در حال افزایش است و در بازارهای جهانی روز به روز نوساناتی دارد که اغلب رو به افزایش می نهد، ضمن اینکه این روزها در دنیا، هر کشوری که طلای بیشتری بعنوان پشتوانه پولی خود داشته باشد، به نوعی قدرت مناسب تری را نیز در اختیار دارد.
زرشوران از ابتدا تاکنون
مرورری بر پرونده این معدن نشانگر این است که سال های 64 تا 66 با توجه به بالا رفتن قیمت طلا در بازارهای جهانی، دولت بر آن شد تا اکتشاف طلا در محل معدن زرشوران را که آن روزها زرنیخ زرشوران نام داشت، آغاز کند؛ در مقاطعی از زمان حتی از پیمانکاران خارجی آنگولایی و امریکایی برای استخراج آن بهره گرفته شد و شرکت هایی همچون ریوتنتو وارد گود شده اند. البته به دلیل خاص بودن خاک این معدن، نمونه هایی نیز به یک آزمایشگاه در آفریقا نیز ارسال شد تا بتوان دقیق تر از نوع خاک این معدن اطلاع یافت.
بر همین اساس در دولت محمود احمدی نژاد قرار بر این شد که این معدن و استحصال طلا از آن در زمره طرحهای مهر ماندگار که از جمله طرح های ویژه دولت در مناطق محروم کشور بود، قرار گیرد و عملیات اجرایی در آن به سرعت صورت گیرد؛ اما آماده سازی معدن و استحصال طلا از آن، به عمر دولت وی قد نداد و کار به دولت جدید واگذار شد.
اواخر سال 88 بود که برنده مناقصه استحصال طلا از معدن زرشوران انتخاب و از اوایل سال 89 نیز قرارداد اجرایی شد، اما بعد از گذشت مدتی با توجه به پیشرفت پروژه، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) وارد گود شد و مدیریت پروژه را به دست گرفت. اما به مدت 6 ماه کار متوقف ماند و فعالیت اجرایی پس از حل مشکلات واگذاری، از شهریورماه سال 90 مجدد آغاز شد؛ در همان زمان بود که مقرر شد به مدت سه سال یعنی شهریور سال 93، به بهره برداری رسد. پس از آن، عملیات اکتشاف در حدود 40 کیلومتر مربع صورت گرفت و بر این اساس، 12 هزار متر حفاری در تکمیل اکتشافات صورت گرفت. بنابراین مشاهده شد که حدود 85 تن در محدوده های اکتشافی، طلا وجود دارد.
در این میان، اگرچه قرار است این معدن و کارخانه در شهریورماه سال جاری به بهره برداری رسمی از سوی رئیس جمهور برسد، اما مشاهدات خبرنگار مهر حکایت از آن دارد که این معدن هنوز راه زیادی در پیش دارد تا به مرحله استحصال و تولید طلا برسد.
آخرین وضعیت معدن و کارخانه طلای زرشوران
حسینقلی قوانلو، مجری طرح تجهیز معدن و راه اندازی کارخانه طلای زرشوران در رابطه با آخرین مراحل اجرایی و زمان بهره برداری از معدن و کارخانه طلای زرشوران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پس از بررسی محدوده‌های اکتشافی، مشخص شد که 20 تن طلای خالص در این محدوده وجود دارد. امسال نیز برنامه 10 هزار متر حفاری تدوین شده است که پیش بینی می شود بالای 150 تن ذخیره وجود داشته باشد.
وی افزود: از یکسال قبل نیز ایمیدرو پیش بینی کرده تا طرح افزایش ظرفیت کارخانه طلای زرشوران نیز از 3 تن به 6 تن افزایش دهد؛ از یکسال قبل نیز مطالعات مربوطه صورت گرفته و در کمیته سرمایه گذاری این سازمان نیز به تائید رسیده است.
به گفته قوانلو، ماشین‌آلات خریداری شده خارجی نیز برای کارخانه طلای زرشوران، اکنون وارد سایت شده است و پس از افتتاحیه کارخانه، عملیات اجرایی طرح توسعه کارخانه دوم طلا نیز آغاز خواهد شد. در عین حال، برآورد ما این است که احداث کارخانه دوم، 18 ماه به طول انجامد.
وی اظهار داشت: کارخانه اول، 6 تن طلا تولید می کند اما با پیش بینی های صورت گرفته اواخر سال 94 ظرفیت کارخانه به 6 تن طلای خالص می رسد.
تولید شمش طلا در کشور به 5.5 تن می رسد
قوانلو خاطرنشان کرد: هم اکنون در کل کشور، 2.5 تن طلا در بخش خصوصی و دولتی تولید می شود که با افتتاح کارخانه سه تنی زرشوران، ظرفیت تولید شمش طلا در کشور به بیش از دو برابر افزایش یافته و به 5.5 میلیون تن می رسد.
وی اظهار داشت: بر این اساس کارخانه طلای زرشوران روزانه ده کیلو طلای خالص تولید خواهد کرد، ضمن اینکه علاوه بر آن، سالانه یک تن و 250 کیلوگرم نقره و 500 کیلوگرم جیوه نیز تولید می شود. با اجرای طرح توسعه نیز البته ظرفیت تولید طلا به 6 تن، نقره به 2.5 تن و جیوه به 1.5 تن می رسد.
سرمایه گذاری 83.4 میلیارد تومانی و 15.2 میلیون یورو
مجری طرح معدن و کارخانه طلای زرشوران گفت: میزان سرمایه گذاری ریالی صورت گرفته برای این کارخانه 83.4 میلیارد تومان و 15.2 میلیون یورو به صورت ارزی است؛ ضمن اینکه برای طرح توسعه دوم نیز تاکنون 3.2 میلیون یورو به صورت ارزی برای خرید ماشین آلات هزینه شده است؛ از سوی دیگر پیش بینی می شود در طرح توسعه یک میلیون یورو سرمایه گذاری دیگر و 90 میلیارد تومان نیز هزینه شود.
وی اظهار داشت: حدود 30 درصد از ماشین آلات استفاده شده در این طرح خارجی است و زمانی که احداث کارخانه شروع شد، شرایط تحریم بر کشور حاکم بود و بنابراین ماشین آلان سنگ شکن و آسیاب را از چین و بخشی دیگر از ماشین آلات را از اروپا و اتریش خریداری کردیم. اما در عین حال تکنولوژی به کار گرفته شده در این معدن بومی است و برای اولین بار از این نوع تکنولوژی برای فرآوری خاک زرشوران که خاکی سولفوره و سخت فرآوری است، استفاده شده است.
عرضه شمش طلای 24 عیار زرشوران در بورس
قوانلو ادامه داد: شمش طلای 24 عیار تولید شده در زرشوران از سوی دولت در بورس به فروش می رسد و عیار 99.9 درصد دارد.
وی همچنین در مورد میزان اشتغالزایی این کارخانه به خبرنگار مهر گفت: 176نفر در کارخانه طلای زرشوران به صورت مستقیم و 120 نفر نیز در معدن مشغول به کار هستند؛ ضمن اینکه در فاز دوم نیز 70 نفر مشغول به کار خواهند شد.
قوانلو خاطرنشان کرد: نیاز داخلی به طلا بیش از میزان تولید کنونی است و بنابراین این میزان طلای تولید شده در کشور نیز به عنوان پشتوانه پولی در اختیار بانک مرکزی قرار می گیرد.
همچنین جمشید ملارحمان، معاون ایمیدرو نیز در گفتگو با مهر گفت: معدن طلای زرشوران یکی از معادن در کلاس جهانی است و فرآوری و استحصال از آن با تکنولوژی بومی صورت گرفته است، این در حالی است که با توجه به پیچیدگی های تکنولوژیکی که این منطقه دارد، برای اولین بار در کشور از ابتدا تا انتها مهندسی، طراحی و فرآوری، مشاوره، پیمانکاری و اجرا از سوی مهندسان ایرانی صورت می گیرد.
وی افزود: در بسیاری از بخش های معدنی کشور، ممکن است کارخانه برای چندمین بار احداث شود و در احداث آن باید از خارجی ها کمک گرفت، در حالیکه در مورد زرشوران، از ابتدا تا انتها، مهندسان ایرانی دخالت داشته اند. سرمایه گذاری این پروژه چندین برابر ارزانتر از سایر پروژه های مشابه در دنیا است.
ملارحمان ادامه داد: سال گذشته در جهت سیاستهای دولت تدبیر و امید، به جای اکتشاف 40 کیلومتر مربع، چند ده هزار کیلومتر مربع کار اکتشافی صورت گرفته است و هدفگیری ایمیدرو، اجرای عملیات اکتشافی در 200 هزار کیلومتر مربع از کشور است که این یک رکورد بی سابقه در عملیات اکتشافی در کشور به شمار می رود.
معاون ایمیدرو افزود: در حال حاضر ظرفیت تولید طلا از معدن طلای زرشوران 3 تن است که با راه اندازی طرح توسعه، این ظرفیت به 6 تن می رسد.
* گزارش از محبوبه فکوری
نظر شما