به گزارش خبرنگار مهر، برگه‌های آلبوم عکس‌های قدیمی همدان را که آرام آرام ورق می‌زنی، گذر ایام و تغییرات شگرف از انسان‌هایش گرفته تا شهر بیشتر مشهود می‌شود.
عکس‌هایی از زنانی با شلیته های رنگ روشن و در حال شستن لباس در رودخانه الوسجرد که الکنون در شهرهمدان روی آن پوشیده شده، کاروانسراها و منازل قدیمی بزرگی که اندرونی و بیرونی دارند، محلات قدیمی که به "چمن" معروف بوده‌اند با چشمه‌های روان وصف حال فرهنگ همدانیان در حدود یک صد سال گذشته همدان است.
به درستی که رشد علم و فن آوری که همگی در جهت رفاه بشر در سالهای اخیر روی داده موجب تغییرات ساختاری در فرهنگ مردم ایران زمین شده بطوریکه شاید اکنون در شهر قدیمی همدان به سختی بتوان منازل قدیمی با پلان اندرونی و بیرونی یافت چراکه به جای آن برج‌های سربه فلک کشیده از باغ‌های شهر هزارچشمه، سر برآورده و نمای کوه الوند را برای ساکنان این شهر ناپدید کرده و حتی اکنون کمتر مردمی به لهجه شیرین همدانی سخن بگویند.
استان همدان به دلیل جایگاه خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه بوده به طوری که یکی از معدود شهرهای ایران است که مقبرهایی زیادی از شعرا تا دانشمندان را در خود جای داده است.
ساختار زبانی مردم این بخش از کشور نیز برگرفته از فارسی دری است که از قرن ششم شاهد شکوفایی زبان فارسی با شاعرانی چون فخرالدین عراقی بوده‌ایم، اما با رشد شهر نشینی و به خصوص رواج یکسان سازی فرهنگی در کشور از دوره پهلوی اول، شاهد تغییرات گسترده در پوشش و حتی گویش مردم ایران و به تبع آن همدان هستیم به طوری که اکنون کمتر فردی به این گویش سخن می‌گوید.
در این بین امام جمعه همدان با درک این موقعیت خطرناک فرهنگی مجدانه شورای فرهنگ عمومی را در همدان فعال کرده تا به مقابله با هجمه‌های فرهنگی دشمنان بپردازد و زوائد فرهنگی را از جامعه اسلامی همدان بزداید.
معاون فرهنگی اداره کل ارشاد اسلامی همدان که معنی فرهنگ عمومی را فراگیر عنوان می‌کرد به روند شکل گیری شورای فرهنگ عمومی در استان اشاره کرد و بیان داشت: از سال ۸۵ ابلاغیه تشکیل شورا به استانها و شهرستان‌ها صادر شد که در جهت هماهنگی کارها بود و از اهداف و وظایف آن می‌توان به شناسایی فرهنگ عمومی استان همدان و ارتقا آن اشاره کرد.
زنان همدانی در حال شست و شو در رودخانه الوسجرد
علی فروتن ادامه داد: اولویت‌هایی شورای فرهنگ عمومی بر عهده دارد که براساس آن نیازهای روز جامعه چون سبک زندگی، تهاجم فرهنگی و رصد کارهای فرهنگی و عدم موزای کاری را پیگیری می‌کند.
غنای فرهنگی به غنای تاریخی برسد
وی اذعان داشت: حوزه تاریخی فرهنگی استان همدان غنای فرهنگی بالایی دارد و باید غنای فرهنگی به غنای تاریخی برسد چراکه اولویت‌های فرهنگی جامعه همدان مشخص شده و اگر وضعیت موجود را رصد کنیم می‌توانیم به دنبال ارتقا آن باشیم و قطعا پاسخگوی بسیاری از نیازها می‌تواند باشد اما باید در کنار باورها خود را تجهیز کرد و با تجهیزات روز پیام رسانی داشت.
فروتن در خصوص تدابیر مقابله با ماهواره، گفت: به دنبال فرهنگ سازی هستیم تا با ایجاد حوزه های کاری دیگر که دنبال تنوع باشند الگو دهی برنامه‌های مخرب ماهواره و آسیب های آن را هم مهندسی شود اما هنوز آیین نامه اجرایی آن نهایی نشده و تاکنون فقط فرهنگ سازی را در پیش گرفته‌ایم.
معاون فرهنگی اداره کل ارشاد اسلامی همدان در خصوص جایگزین ماهواره گفت: شورا به دنبال گسترش رسانه‌های جمعی است و حوزه فرهنگ عمومی به همه ساختارها و نهادها بر می‌گردد و با استفاده از ابزارهای رسانه ای چون افزایش شبکه‌های تلویزیونی و نهادهای رسمی آموزشی می‌توان با آن مقابله کرد.
فروتن در خصوص فعالیت کم سینماها در همدان گفت: تجربه نشان داده که اگر فیلمی خوب باشد سینما روها نیز بیشتر می‌شوند و اگر با این مقولات اولویت‌های جامعه مدنظر قرار گیرد، قطعا نیازها برآورده می‌شود.
معاون فرهنگی اداره کل ارشاد اسلامی همدان در خصوص لزوم رواج ازدواج آسان در بین جوانان همدانی عنوان کرد: در این مورد یک بعد نهادهای اجرایی و یکی دیگر خود مردم هستند و شورای فرهنگ عمومی وضعیت موجود جامعه را بررسی کرده که موجب شناخت موانع و راهکارها شده اما کار علمی در این حوزه نیازمند یاری دو طیف است.
فروتن اذعان داشت: ارزش‌های اجتماعی باید ارتقا یابد.
ميدان امام خميني همدان در قديم
وی با اشاره به لزوم حمایت از نخبگان فرهنگی بیان داشت: آینده نگری از حوزه نخبگان شکل می‌گیرد و شورا به دنبال حمایت است هرچند خیلی از ارزش‌های ما به وادی فراموشی سپرده شده است و وظیفه ما احیا آن است.
داشته های محدود برای احیاء زبان و گویش همدانی
وی با بیان اینکه بسیاری از آنانی که در این حوزه ها فعالیت می‌کردند در بین ما نیستند، گفت: اکنون که به دنبال احیا زبان و گویش همدانی هستیم داده‌های کمی داریم چراکه داده ها به نسل جدید به خوبی انتقال نیافته و رسانه‌های جدید موجب فاصله افتادن بین سنت و مدرنیته شده‌اند.
یک جامعه شناس نیز معتقد است که مردم همدان از فرهنگ اصیل و گذشته خود فاصله گرفته‌اند.
علی افشار که فرهنگ عمومی را شیوه زیستن و خلاصه قواعد زندگی بیان می‌کرد، گفت: فرهنگ عمومی ارزش‌های عام یک جامعه را شامل می‌شود اما باید به دنبال کم کردن شکاف بین نخبگان و هویت سازی برای یک جامعه بود.
وی بیان داشت: در استان همدان باید به دنبال بازسازی هویت باشیم اما از طریق رسانه این هویت سازی انجام نشده و به بیان بعد مسائل اخلاقی و زندگی نامه بزرگان قبل و بعد از اسلام توجه لازم نشده است.
وی ادامه داد: از لحاظ فرهنگ عمومی و باز تولید آن کار کمی کردیم درحالیکه توجه به اهمیت خانواده و دگرگونی مسائل جنسیتی در جامعه می‌تواند ارزش‌های دینی ما را تغییر دهد.
فرهنگ مغز هوشیار هر جامعه است
افشار با اشاره به اینکه هیچ وقت انسان نمی تواند بی فرهنگ باشد بلکه فرهنگ او دچار دگرگونی می‌شود، گفت: در زمانی که از الگوهای مرجع فاصله بگیریم شیوه زیست تغییر می‌کند.
وی گفت: از سوی دیگر ساختارهای اجتماعی اهمیت فراوانی دارند و ساختار شغلی می‌تواند زمینه تغییرات را ایجاد کند و اگر فرهنگ می‌خواهد اقتصاد را سامان دهد باید با بن مایه باشد چراکه فرهنگ مغز هوشیار هر جامعه است.
افشار با اشاره به اینکه باید تعداد شبکه‌های سیمای جمهوری اسلامی افزایش یابد و تنوع نیز در آن مورد توجه قرار گیرد، افزود: نخبگان تولید کننده علم در جامعه هستند و هویت چیز مهمی در جهان است که بازشناسی آن می‌تواند هویت ما را تعریف کند.
خيابان شورين سابق و امروز شهدا
این جامعه شناس تاکید کرد: همدان نیازمند بازخوانی حافظه فرهنگی خود است.
یک دانشجو نیز که از فعالان فرهنگی همدان است فرهنگ هر جامعه را نماد همان جامعه معرفی کرد و بیان داشت: فرهنگ عمومی وابسته سیاست دولت‌هاست و در هر جامعه ای هر نوع سیاستی داشته باشیم فرهنگ نیز از همان تبعیت می‌کند اما برای ارتقا فرهنگ عمومی باید آن را شناخت و با برنامه ریزی به دنبال پاک کردن زوائدش بود.
اکبرحمیدی عنوان کرد: فرهنگ همدانی‌ها باید به ایرانیان بازشناسی شود چراکه همدان نقاط قوت وجه علمی و مذهبی مناسبی دارد.
وی ادامه داد: مردم همدان از لحاظ فرهنگی یکی از غنی‌ترین‌ها هستند و باید از لحاظ نگهداری فرهنگ عمومی و حفظ و حراست از اماکن فرهنگی قدم بردارند و مسئولین نیز در این بین نقش مهمی دارند تا به آگاهی بخشی بپردازند.
آنچه مسلم است اینکه اکنون در کنار لزوم بازشناسی ظرفیت‌های تاریخی، گردشگری همدان، احیا گویش همدانی، بازسازی محلات قدیمی و بازشناسی ادب و سنن مردمان قدیم در همدان و در یک کلام بازشناسی فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان به الگو سازی و هویت سازی برای آیندگان این شهر پرداخت.
بدون شک می‌توان آثار تاریخی و گردشگری را دوباره بازسازی کرد اما نمی‌توان زخمی که بر فرهنگ همدان با توسعه ارتباطات و شهر نشینی و تغییرات آن در فرهنگ شهر را با کاری کوتاه مدت التیام بخشید اما انتظار همه فرهنگ دوستان از مسئولان نهادهای فرهنگی این است که از خواب غلفت بیدار شده و دردی برای درمان این درد که هر روز نیز در حال گسترش است، بیابند.
