به گزارش خبرگزاری مهر، كتاب حج از سقوط حكومت ايلخانان تا پايان حكومت تيموريان نوشته مهناز موسوي‌مقدم تربتي از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر وابسته به نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت در بهار ۱۳۹۳ منتشر و روانه بازار شد.
از زمان ورود اسلام به ايران، فريضه حج، به اقتضاي نظام‌هاي حاكميتي، همواره با فراز و فرودهاي خاصي انجام مي‌گرفت. ايلخانان از هان آغاز مسلماني خود، اقدامات مهمي براي اعزام كاروان‌هاي زيارتي و بهره‌برداري سياسي و اجتماعي از اين امر، انجام دادند. اما با انقراض حكومت آنها و ايجاد دوره جديدي از تجزيه سياسي در ايران، شكل برگزاري فريضه حج تغيير كرد و از ميزان توجه حكومت‌هاي اسلامي شرق به اعزام كاروان‌هاي حج كاسته شد.
با تشكيل حكومت تيموري، بار ديگر به بهره‌برداري سياسي، اجتماعي و اقتصادي از حج، توجه شد و اجتماع حج، صحنه نبرد و برتري‌جويي فرمانروايان تيموري با سلاطين مملوك و سپس عثماني گرديد. اين وضع بر مسائل مرتبط با حج نيز اثرگذار بود.
اين كتاب دربردارنده شش بخش مختلف با عنوان‌هاي «نگاهي به گذشته»، «حج و سياست در ايران از سقوط ايلخانان تا پايان تيموريان»، «اقدامات حاكمان در زمينه حج»، «حج و تحولات مذهبي قرون هشتم و نهم هجري»، «راه‌ها و كاروان‌هاي حج« و «تجلي حج در فرهنگ، هنر و ادبيات» است كه هر بخش به بررسي موضوعاتي پيرامون مسأله حج پرداخته است.
فصل اول اين كتاب به بررسي موضوعات «پيشينه و اهميت حج» و «حج در ايران بعد از اسلام تا سقوط ايلخانان» پرداخته و فصل دوم نيز دربردارنده موضوعاتي همچون «اوضاع سياسي ايران از سقوط ايلخانان تا تيموريان»، «ابعاد و اهميت حج براي حكومت‌ها» و «مناصب و القاب مرتبط با حج در ايران بعد از سقوط ايلخانان تا پايان تيموريان» است.
سومين فصل اين كتاب نيز شامل موضوعاتي از قبيل «اصلاح راه‌ها و تأمين امنيت آنها و ارسال كاروان حج»، «فرستادن محمل»، «ارسال جامه به كعبه» و «ارسال اوقاف و نذورات به مكه» مي‌شود و موضوعاتي چون «نگاهي به فضاي مذهبي ايران در قرون هشتم و نهم هجري»، «رويكرد جريان‌هاي مختلف مذهبي به حج» و «حج و تصوف» به چشم مي‌خورد.
«مهم‌ترين راه‌ها و منازل حج»، «كاروان‌هاي حج» و «مشكلات و موانع سفر حج» از موضوعات مطرح‌شده در بخش پنجم اين كتاب است و فصل ششم كتاب نيز به بررسي مطالبي همچون «مراسم و آيين‌هاي مربوط به حج»، «كاركردهاي علمي و آموزشي حج»، «جلوه‌هاي حج در هنر دوره تيموري» و «حج در متون ادبي» پرداخته است.
در مراسم حج، زائر خانه خدا جامه سفيد احرام بر تن مي‌كند و پيوسته جمله «لبيك اللهم لبيك» را تكرار مي‌كند و چون به خانه كعبه رسيد، هفت بار بر گرد آن طواف مي‌كند. سپس زير آفتاب سوزان دشت عرفات به ديدار مكان‌هاي مقدس رفته و به عبادت مي‌پردازد. هنگام بازگشتن به مكه در مراسم و شعائري شركت مي‌كند كه پيشينه آن به زمان‌‌هاي قديم، حتي پيش از اسلام، برمي‌گردد.
هنگامي كه حاجي در پايان مراسم همراه ديگر حاجيان با حمد پروردگار از كعبه وداع مي‌كند، آخرين مرحله مراسم باشكوه حج را به اجرا مي‌گزارد. اين نمايش زيبا كه اشاره‌اي به سرنوشت آدمي دارد، در جنبه‌هاي مختلف زندگي مسلمان جلوه كرده و با آداب و فرهنگ هر قوم، آميخته و تقديس شده است.
كتاب «حج از سقوط حكومت ايلخانان تا پايان حكومت تيموريان» نوشته مهناز موسوي‌مقدم تربتي در بهار ۱۳۹۳ از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه در ۲۴۰ صفحه و به قيمت ۶۷۰۰ تومان منتشر شده است.
شايان ذكر است، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج وزيارت تاكنون حدود ۱۰۰۰ عنوان كتاب با موضوع حج وزيارت منتشر كرده است كه تمامي اين كتاب‌ها به صورت الكترونيكي به نشاني http://lib.hajj.ir/ قابل دسترسي است.
نظر شما