خبرگزاری مهر- گروه هنر: دومین حراج ملی شب گذشته ۱۷ مهرماه با فروش ۷۰ اثر برگزار شد و بر اساس آن چه در مراسم حراج گذشت، این حراج به فروش ۴ میلیارد و ۹۷۶ میلیون تومان دست یافت، این در حالی است که در اولین دوره این حراج فروش کلی آثار مبلغ ۶ میلیارد تومان اعلام شد.
همچنین ۶ اثر در این دوره به فروش نرسید که گران قیمت ترین اثر این حراجی یعنی اثر مینیاتور سوخت چرم متعلق به میرزا آقا امامی با قیمت پایه ۷۵۰ -۹۵۰ میلیون تومان از جمله آثاری بود که خریدار نداشت و فروخته نشد. بیشتر آثار نیز به قیمت پایه آثار چکش خورد.
در پایان دومین حراج ملی که تا ساعت ۲۲:۳۰ ادامه داشت، زهرا محمودوند مدیر حراج ملی با خبرنگار مهر به گفتگو نشست.
*برگزاری حراج آثار هنری اتفاق تازه ای در ایران است و بعد از حراج تهران برای دومین بار حراج ملی این مسیر را تجربه کرد. آیا برگزاری این دوره از حراج ملی بر اساس اهدافتان راضی‌کننده بود؟
- برخی از رشته های هنری در ایران نیازمند سرمایه گذاری، معرفی و اتفاقاتی است که بتواند بازارش رونق پیدا کند. ما سعی کردیم که رشته های هنری مختلف را ارائه کنیم و برخی را برای اولین بار در یک حراج معرفی کنیم که در این دوره هم بر این اساس پیش رفت و می توان گفت که نتیجه فروش امشب بسیار فراتر از انتظار ما بود.
در این حراج صنایع دستی هم معرفی و به حراج گذاشته شد، آثاری که چشم های مردم به دیدن آنها عادت کرده است به طوری که وقتی از میناکاری و فیروزه حرف می زنیم، آدرس خیابانی به شما داده می شود که می توانید این آثار را در آنجا مشاهده کنید. مردم شاید به این شکل ارائه آثار اقبال خاصی نشان ندهند اما وقتی ما این اثر را به عنوان یک اثر هنری خاص در یک حراجی معرفی کنیم که موارد ویژه ای روی آن رعایت شده است، در واقع این عادت را شکسته ایم و می توانیم میناکاری که مردم چشمشان به آن عادت کرده است به عنوان یک اثر هنری خاص وارد بازار کنیم.
*استقبال از این حراجی به نظر خودتان چگونه بود و خریداران شما را چه کسانی تشکیل می دهند؟
- استقبال خوشبختانه آن قدر زیاد بود که حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ صندلی برای نشستن کم داشتیم و این نشان دهنده استقبال از این حراج است. خریداران ما را نیز اقشار مختلف مردم تشکیل می دهند که می تواند از میان موزه داران، گالری داران و یا یک خانم خانه دار باشد که در تنوع افراد حاضر در این حراج این موضوع مشخص بود.
افراد حاضر در این سالن در شب حراج نشان دادند که قشر خاصی خریدار این آثار نیست و طیف وسیعی از اقشار مختلف می توانند خریدار آثار باشند.
*قیمت گذاری آثار را چگونه انجام دادید؟
- در حراج بر اساس کارشناسی هایی که صورت می گیرد، قیمت اثر در بازار داخل و خارج از ایران سنجیده می شود و نسبت به آن قیمت گذاری می شود. در حراج ملی حتی قیمت پایه بسیاری از آثار از قیمت پایین تری نسبت به بازار برخوردار بود و هیچ اثری که قیمت بالاتری نسبت به بازار داشته باشد، در حراج ملی نداشتیم.
*آثار بی نام و نشانی در دومین حراج ملی به فروش رسید که هنرمند آن مشخص نبود و صرفاً دوره زمانی آن اعلام شده بود، این آثار چگونه وارد حراج شده و فروخته شد؟
- در برخی از دوره های هنری آثار خلق شده از سوی هنرمند امضا نمی شد. اصالت این آثار نیز بر اساس پژوهش های هنری مشخص می شود مثلاً در یک دوره خاص، صورت ها به شکل مشخصی طراحی می شده است. جنس بوم، متریال مورد استفاده و ویژگی های دیگر این آثار مورد آزمایش های دقیق قرار می گیرد. بنابراین اثری که امضایی ندارد و هنرمند مشخصی ندارد، بر اساس همین پژوهش های هنری و آزمایش های مختلف می توان سن اثر را مشخص می شود.
*یعنی صرفا برخی از این آثار بدون نام و نشان بر اساس قدمت آن به فروش می رسد؟
- به هر حال در برخی دوره ها، هنر آنقدر فضای خاصی نداشته است که هنرمند امضای خودش را روی اثر داشته باشد و در برخی دوره ها یا این مرسوم نبوده است و یا هنرمند طبق سلیقه شخصی اش علاقه ای به امضای اثرش نداشته است و هنوز هم هستند هنرمندانی که علاقه ای به امضای آثارشان ندارند و البته در حراج ملی برای اولین بار گواهی اصالت آثار از میراث فرهنگی گرفته شده است.
*نحوه گردآوری آثار به چه شکلی بود؟
- به شیوه فراخوان از صاحبان آثار دعوت شد تا آثارشان را به حراج ملی ارائه کنند.
در مجموع حراج ملی چهار مرحله داوری آثار داشت تا این که یک اثر به مرحله چکش خوردن روی سن برسد.
ابتدا هنرمند به عنوان صاحب اثر یک قیمتی را پیشنهاد می کند. کارشناس آن رشته هنری این اثر را ارزیابی می کند و کارشناس بازار هم قیمت این اثر را در بازار داخل و خارج برآورد می کند و در نهایت قیمت کارشناسی شده به صاحب اثر اعلام می شود. اگر صاحب اثر قیمت کارشناسی شده را پذیرفت آن اثر وارد حراج می شود و در مرحله آخر دو نماینده از میراث فرهنگی یکی در حوزه قدما و دیگری در حوزه معاصران مهر تایید نهایی را بر داوری ها می زنند.
*برخلاف حراج های خارجی که بیشتر با گالری داران در ارتباط هستند، چرا در حراج شما به صورت فراخوان آثار پذیرفته شد؟
- قسمت اعظم کسانی که ما با آنها در تماس هستیم گالری داران هستند و طبیعی است که در حراج ما نیز بیشتر گالری داران و مجموعه داران حضور داشتند.
با توجه به این که ما تلاش می کنیم همه هنرها را پوشش دهیم، در حوزه مخاطبان به این موضوع رسیدیم. همه انتظار دارند که در یک حراجی گالری دار پا پیش بگذارد اما در حراج ملی همه علاقه مندان هنر ایران از جمله گالری داران و مردم عادی هم حضور داشتند.
*هنرمندان نیز به صورت شخصی آثارشان را به این حراجی آوردند؟
- بله. ما معتقدیم که اگر از خود هنرمند اثر بگیریم به اقتصاد زندگی آن هنرمند بیشتر کمک شده است تا این که از گالری داران اثر بگیریم. برای حراج ملی این موضوع تفاوتی ندارد اما ترجیح ما این است که با خود هنرمند در تعامل باشیم که مساله مالی آن به سود هنرمند اثر باشد.
*مهمانان خارجی این حراج از کدام کشورها بودند و چگونه این مهمانان برای حضور در حراج ملی انتخاب شدند؟
- برخی آثار مثل تذهیب ایرانی طرفداران خاص خود را به ویژه در کشورهای عربی دارد و اعراب علاقه مند به خرید این آثار هستند. سعی ما این بود که گالری داران عرب را از کشورهای اطراف خلیج فارس برای آثار تذهیب دعوت کنیم. سفرای برخی از کشورهای خارجی نیز از جمله مدعوین ما بودند که از کشورهای ترکیه، اردن، قطر و... دعوت شدند.
*آکشنرهای این حراج آموزش دیده بودند و آیا از اجرای آنها رضایت داشتید؟
- آکشنرها باید ویژگی های خاصی داشته باشند که البته در ایران چون حراج خاصی نداشته ایم، اگر کسی این کار را انجام داده و می دهد بر اساس آشنایی خودش با فضای هنری این تجربه را بدست آورده است.
آقای آتیلا پسیانی و امین ضیایی که آکشنرهای حراج ما بودند، چند ماه با این مجموعه در ارتباط بودند و آموزش های خاصی داشتند و نکاتی که برای اجرا در حراج هنری لازم بود از سوی آنها رعایت شد.
آتیلا پسیانی به خوبی با بسیاری از هنرها آشناست و با بسیاری از هنرمندان نشست و برخاست داشته و از نزدیک با زندگی این هنرمندان آشنا شده است.
آشنایی با این هنرها از نزدیک باعث می شود که خیلی از مواردی که لازم است، رعایت شود و مابقی قدرت تأثیرگذاری آکشنر است.
در آکشن های خارجی تفاوت های بسیاری با حراج های ایران وجود دارد و من از آقای پسیانی و ضیایی انتظار ندارم که مثل آکشنرهای خارجی عمل کنند چرا که طیف خریدارانی که در آکشن های خارجی طالب هنرند، بسیار متفاوت با خریداران آثار هنری در کشور ما هستند و بنابراین اصلا قابل مقایسه نیستند.
در مجموع من از اجرای هر دو نفر کاملا رضایت دارم چرا که تمام آن چه مورد انتظار ما بود، رعایت شد.
*آیا می توان گفت حراج ملی در رقابت با حراج تهران وارد عمل شده است؟
- هر حرکتی در فضای هنری به چرخیدن چرخ اقتصاد هنر کشور ما کمک می کند.
من اصلا کلمه رقابت را درست نمی دانم. کلمه بدی نیست اما ما قصد داریم هنر ایران را پوشش دهیم و تلاش ما هم این است که روزی هیچ اثری از آثار هنر ایران از حراج ملی جا نماند.
آثاری که در حراج تهران ارائه می شود نیز بخشی از این هنر ایران است و ما آنها را نیز در کنار خودمان می بینیم و معتقدیم که این دو حرکت می توانند به رشد هم و اقتصاد همدیگر کمک کنند.
*پیش بینی می کردید که آثار طبق قیمت پایه فروخته شود؟
- این اتفاق مرسومی است اما اکنون هنوز آمار دقیق مشخص نیست و نمی توان در این زمینه صحبت کرد.
*پیش بینی شما چه بود؟
- در هر حراجی خیلی از آثار ممکن است فروخته نشود اما در مجموع همه چیز فراتر از پیش بینی ما بود. حتی جمعیت هم به اندازه پیش بینی ما نبود و این روی فروش ما تأثیر داشت. من انتظار نداشتم قیمت بسیاری از آثار بالا برود و تصورم این بود که برخی از آثار روی قیمت پایه فروش برود اما خوشبختانه خوب فروش رفت.
*تکلیف آثار فروخته نشده چه می شود؟
- آخر مراسم دومین حراج ملی، یکی از مدعوین به مجری اعلام کرد که آثار فروخته نشده را من خریداری می کنم یعنی آثاری که چکش نخورد در نهایت با قیمت پایه فروش رفت.
*حراج بعدی شما زمان بندی مشخصی دارد؟
- اجازه بدهید در این باره صحبت نکنیم. چون حراج ملی برگزاری یک حراج بین المللی را در خارج از کشور در برنامه خود دارد. اما این که اولین حراج ما به صورت بین المللی در خارج از ایران با سومین حراج ملی چه اندازه از نظر زمانی متفاوت است بعدا اعلام می شود.
*کشور خاصی برای برگزاری حراج بین المللی شما در نظر گرفته شده است؟
- با کشورهای عربی از جمله عمان و قطر و برخی کشورهای اروپایی مذاکره شده است اما چون اولین بار قرار است خارج از مرزهای ایران چنین حراجی برگزار شود، سعی داریم برنامه ریزی آن کاملاً کارشناسی شده انجام شود و بنابراین هنوز در این زمینه نمی توان سخن گفت.
*مهمترین مساله در برگزاری حراج های بین المللی بحث بیمه آثار است، این موضوع حل شده است؟
_ برگزاری این اتفاق هنوز مشخص نیست که چه کشوری باشد و بحث بیمه موارد جزئی تر این ماجراست که هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است.
گفتگو از فاطمه حامدی خواه
نظر شما