"جان گابريل بوركمن" داستان سه زن را بيان مي كند كه به خاطر فوت همسر يكي از اين زن ها در خانه اي گرد هم آمده اند. آنها ابتدا رفتاري موقر و احترام برانگيز نسبت به هم دارند، اما آرام آرام با مشخص شدن سوابق مردي كه فوت كرده و اظهاراتي كه زن درباره همسرش مي شنود و همين طور بخشي از حقايق را بيان مي كند، نقاب ها از چهره اين افراد برداشته مي شود و با حضور يكي از دوستان بسيار نزديك مرحوم و آشنايي قبلي اش با زن ها، همه چيز به سمت يك فاجعه و مشخص شدن چهره واقعي شخصيت هاي نمايش پيش مي رود.
تئاتر تلويزيوني "جان گابريل بوركمن" كه كارگرداني هنري آن را حسن فتحي و كارگرداني تلويزيوني را قاسم شاكري برعهده داشته اند، به خاطر برخورداري از ديالوگ هاي طولاني تا حدودي خسته كننده است. اين موضوع هر چند از وفاداري سازندگان اين تله تئاتر نسبت به متن اصلي حكايت مي كند، اما به اين مطلب هم ربط دارد كه زمان اجراي آن در قالب 3 قسمت 50 دقيقه اي ريتم را كند و كشدار كرده است.
جي بي پريستلي، منتقد، تاريخ نگار و تحليلگر آثار نمايشي جهان درباره آثار ايبسن گفته است: "آنچه ايبسن انجام مي دهد فقط تسريع و ارتقا رفت و آمدهاي صحنه اي و روابط ميان شخصيت ها نيست، بلكه ارتقا نثر و نگارش متن نمايشي به سطح و با قدرتي عالي تر است. وي همانند مهندسي است كه با ساده كردن و در عين حال قوي تر كردن ديگ بخار توانست ميزان فشار داخل ديگ را افزايش دهد. آنچه ايبسن آفريد نمايشنامه هايي به مراتب متراكم تر و عميق تر از درام هايي بود كه تا آن زمان در عرصه تئاتر جهان وجود داشت. دليل موفقيت او نيز كشف تكنيك بسيار مهمي بود كه در ساختمان و شيوه ارائه نمايشنامه به وجود آورد. شيوه اي كه نمايشنامه نويسان پس از وي به تبعيت از آثار ايبسن به كار مي گيرند. اين نمايشنامه نويس بدون اين شيوه هرگز قادر نبود بهترين لحظه هاي زندگي را از ميان وسعت و عمقي كه وجود دارد انتخاب كند و به كار گيرد."
در تئاتر تلويزيوني "جان گابريل بوركمن" از عمق و شور زندگي و از تراكم مطالب و اتفاقات خبري نيست. همه چيز به اندازه اي در سكون و سكوت پيش مي رود كه انگار اين شخصيت ها مرده اند و همه چيز در نهايت دلزدگي و بي حوصلگي تا انتها ادامه مي يابد. آدمها سطحي و اتفاقات فاقد كشش و عمقي هستند كه بتواند مخاطب را به خود جذب كند و در آنها انگيزه كشف و شهود را به وجود بياورد.
در اين اثر اكبر زنجانپور، شهلا ميربختيار، هما روستا، فريبا متخصص، پرويز پورحسيني و سارا نجفي ايفاگر نقش ها هستند، اما با وجود اين بازيگران باتجربه اثر جلوه لازم را ندارد و حتي بيننده خاص هم چنين فضايي را نمي تواند تحمل كند. البته بازيگران تمامي توانايي هاي خود را به كار مي گيرند و براي زنده شدن شخصيت ها تلاش مي كنند. به نظر مي رسد مشكل اصلي در تحليل نمايشنامه است كه باعث مي شود شخصيت ها تا اين اندازه بي روح و مرده باشند و همين مساله تاثير مستقيم خود را روي بازيگران و ايفاي نقش آنها مي گذارد.
بركوفسكي، تحليل گر و منتقد عرصه تئاتر جهان در خصوص آثار ايبسن مي گويد: "جريان عادي نمايشنامه هاي ايبسن به گونه اي است كه در نهايت ما را به شناخت گناهان و خطاهاي بزرگ قادر مي سازد. گناهي كه ارتكاب آن اساس زندگي كنوني و جاري را به وجود آورده است. در نظر ايبسن اخلاق بورژوازي چيزي جز صحه گذاري بر گناه نيست. اين خواست بورژوازي است كه آثار گناه را كاملا بزدايد يا آن را پنهان سازد و ايبسن با سرسختي با بزك ها و وسايل پوشش اختفايي جهان بورژوازي مبارزه مي كند. او نشان مي دهد كه چه ظلم ها و خشونت هايي به انسان اعمال شده و شخصيت انسان آمال طبيعي و خواسته هاي خود را در زندگي از دست داده است. اما بي عدالتي هايي كه انسان بر خود و ديگران روا داشته است، بدون مكافات نمي ماند."
تئاتر تلويزيوني "جان گابريل بوركمن" در قالب 3 قسمت 50 دقيقه اي يكشنبه ها (تكرار آن جمعه ها) از شبكه چهار پخش مي شود.
نظر شما