گردشگران، اصل و فرع بودن صنایع دستی را تشخیص نمی‌دهند

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: جلفا، نام منطقه‌ای در کنار رودخانه ارس بوده و امروز اسم محله‌ای در نصف جهان است. ساکنان این منطقه، سال‌ها پیش و در روزگار شاه عباس صفوی از خانه و دیار خود کوچانده شده، به اصفهان آمده و در این محله سکونت گزیده‌اند. آنان حتی نام وطن مالوف خود را بر این محل نهاده و از سال ۱۰۱۴ هجری قمری تاکنون در جلفای اصفهان زندگی می‌کنند.

ساکنان این محله، پیروان حضرت مسیح(ع) هستند که از روزگار صفوی تاکنون در آن زندگی می‌کنند و امروز جلفا، با کلیسای وانک و بیت اللحم و مراکز خرید و کوچه‌های سنگفرش و کافه‌هایی که بوی قهوه‌اش، مشام کوی و برزن را پر کرده است، امروز از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در اصفهان است.

در کنار کلیسای وانک یک فروشگاه صنایع دستی قرار دارد.این فروشگاه هم صنایع دستی اصفهان را در خود جای داده و هم هنر دست زنان و مردان ارامنه را؛ زاره توروسیان، از ۱۴ سال پیش تاکنون مدیریت این فروشگاه را برعهده دارد.

از او درباره میزان استقبال گردشگران داخلی و خارجی از صنایع دستی می‌پرسی و توروسیان پاسخ می‌دهد: واقعیت این است که بیشتر ایرانی‌ها نمی‌دانند مینا چیست؟ اصلا صنایع دستی و ارزش آن را نمی‌شناسند. به همین خاطر لازم است رسانه ملی به معرفی و تبلیغ فرهنگ هر منطقه و فرآورده‌های دستی آن بپردازد.

توروسیان معتقد است: در شرایط فعلی به خاطر مشکلات اقتصادی، خارجی‌ها هم کمتر به سراغ صنایع دستی می‌آیند در صورتی‌که گردشگران خارجی، جدی‌ترین خریداران صنایع دستی در اصفهان بودند و من فروشنده نمی‌دانم علت چیست؟ آیا دلیل عمده این مساله به اوضاع اقتصادی برمی‌گردد یا دلایل دیگری هم دارد و تنها به این دسته مشکلات برنمی‌گردد چون یونانی‌ها که از نظر اقتصادی، شرایط بدتری دارند بهتر و بیشتر خرید می کنند و آلمانی‌ها که وضعیت بهتری دارند کمتر خریدار صنایع دستی هستند.

به گفته مدیر فروشگاه صنایع دستی کلیسای وانک، گردشگران خارجی از صنایع دستی سبک و قابل حمل استقبال می‌کنند و بیش از هرچیز فرش و گلیم ایرانی را می‌پسندند و پس از آن مینا و خاتم و را دوست دارند. البته سلیقه گردشگران خارجی هم متفاوت است برای مثال، ژاپنی‌ها مینا و فرانسوی‌ها کتاب را خیلی دوست دارند اما بیشتر کتاب‌ها به زبان انگلیسی است و فقط دو یا سه عنوان کتاب به زبان فرانسه درباره ایران و اصفهان وجود دارد.

توروسیان، نبود کارت‌های بین‌المللی بانکی را یکی از مشکلات جدی فروشگاه‌های صنایع دستی در ایران می‌داند و می‌گوید: ما فعلا این امکان را نداریم و این یکی از عمده‌ترین مشکلات ماست. امروز، کسی پول نقد با خود جابجا نمی‌کند. خارجی‌ها هم از این قاعده مستثنا نیستند. آنها، هزار یورو با خود به همراه می‌آورند که یک بخش عمده از این مبلغ را به خرید فرش اختصاص می‌دهند و کمتر سراغ چیزهای دیگر می‌روند.

این فروشنده صنایع دستی معتقد است: گردشگران، اصل و فرع بودن صنایع دستی را تشخیص نمی‌دهند و تفاوت خاتم اصفهان و چین را نمی‌دانند.اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان اصفهان ادعا می‌کند، میدان نقش جهان را از وجود کالاهای چینی و هندی پاک کرده اما مشکل تنها به وجود این اجناس برنمی‌گردد. میدان نقش جهان و فروشگاه‌های صنایع دستی از فرآورده‌های دستی با نازل‌ترین کیفیت پر شده است و مشتریان، جنس خوب و بد را از هم تشخیص نمی‌دهند. برای مثال، مینای استاد اسماعیلی، بهترین مینا در اصفهان است و امروز چندین و چند نفر، امضای او را تقلید می‌کنند و مشتریان نمی‌توانند تشخیص دهند که کدام کار استاد اسماعیلی است و کدام‌یک تقلبی.

نگاهی به اطراف می‌اندازی. روزگاری مینا را به رنگ آبی‌اش می‌شناختی. امروز اما رنگ سبز و بنفش و آجری هم بر تن مینا نشسته. توروسیان می‌گوید: هنرمندان، به خاطر همراه شدن با سلیقه و پسند مشتریان خود، چنین می‌کنند. برای مثال، تا چند سال پیش، مینای برجسته نداشتیم اما امروز مینای برجسته و البته مینای رنگی داریم و این مساله، به باور من، بدون اشکال است چرا که هنر ما باید به روز شود اما به اصالت آن خدشه‌ای وارد نیاید. 

باز هم چشم می‌گردانی و عروسک‌های چوبی و پارچه‌ای را می‌بینی که در کنار مینا و خاتم و آثار قلمزنی و کاشی‌های لاجوردی جا خوش کرده‌اند. توروسیان، لبخندی می‌زند و می‌گوید: مهم‌ترین آموزه پیامبران، صلح و دوستی بوده است. ما در کلیسای وانک، صنایع دستی اصفهان و ارمنستان  را کنار هم قرار داده‌ایم.