به گزارش خبرنگار مهر، مراسم معرفی و رونمایی کتاب «خورشید مدار ۶۶ درجه» با حضور نویسنده و محمدحسین رجبی دوانی، محسن پرویز، حسین فتاحی، محمود سالاری و کامران شرف شاهی در خبرگزاری مهر برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محمودرضا فرقانی نویسنده این کتاب با اشاره به اینکه قبل از نوشتن این کتاب سعی داشته سه گانه ای درباره مسیحیت غیرتثلیثی بنویسد، عنوان کرد: هرچند که آن اتفاق به دلایلی میسر نشد اما از دل آن به این مسئله رسیدم که به نوعی به تبارشناسی نجرانیان در عهد پیامبر اکرم(ص) بپردازم و برخی از صحنه های گمشده در تاریخ را که با زندگی آنها در ارتباط است بازسازی کنم.
وی تاکید کرد: این کتاب سعی کرده حقیقت واقعه مباهله را بیان و از بدعت ها در این زمینه دوری کند. به همین خاطر نیز نویسنده خیلی تلاش کرده تا درباره آنچه که به پیامبر اکرم نسبت می دهند حرفی و یا کلامی غیر مستند وجود نداشته باشد.
روایتی مغلط از تاریخ
در ادامه این مراسم محمدحسین رجبی دوانی نیز در سخنانی با اشاره به ارزشمند بودن این کار و قابل تقدیر بودن احساس مسئولیت نویسنده اش در مورد پرداختن به موضوعی مانند مباهله گفت: با وجود آنکه می دانم در خلق اثری داستانی مانند این کتاب باید دست نویسنده را باز گذاشت تا روایت خود را داشته باشد و لزومی ندارد او عین واقعه تاریخی را بازآفرینی کند اما کتاب در مواردی دارای ایراداتی است که جا دارد اصلاح شود. مثلا مسافرت با اسب در آن زمان در جزیره العرب معمول نبوده است و بیشتر سفرها با شتر انجام می شد در حالی که نویسنده به این مسئله توجهی نکرده است. یا در مواردی از زبان مسیحیانی که هنوز دین اسلام را نپذیرفته اند در داستان می شنویم که پیامبر اکرم(ص) با عنوان پیامبر خاتم یاد می شود در حالی که اصولا آنها با همین مسئله خاتم بودن پیامبر زاویه داشتند.
رجبی در ادامه به موضوعات دیگری مانند نماینده پاپ بودن اسقف نجران در کتاب اشاره کرد و گفت: آئین کاتولیک در آن دوران هنوز وجود نداشت و به تبع آن فردی به نام پاپ.
وی همچنین خواستار اضافه شدن پی نوشت هایی به کتاب در چاپ بعدی به منظور آشنایی مخاطبان با ارجاعات تاریخی متن شد.
ماجرای روایت تاریخی از داستان جداست
در ادامه این مراسم محسن پرویز نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت پرداخت داستانی موضوعات تاریخی مانند مباهله و با اشاره به نقدهای رجبی دوانی در کتاب گفت: ایرادات آقای رجبی از نظر تاریخی درست است اما اگر برخی از آنها را بخواهیم اصلاح کنیم شاکله داستان تغییر می کند. به نظر من نویسنده تعمدی داشته تا روایت تاریخی را در این کتاب نادیده بگیرد هر چند که باید در این باره صحبت کنیم که در داستان چقدر باید به تاریخ وفادار باشیم و چقدر به خیال بپردازیم.
پرویز ادامه داد: درباره معصومان معتقدیم که نمی شود چندان به واسطه تخیل، آنها را توصیف کرد. بویژه در زمینه بازگویی گفتار و رفتارهای آنها اما درباره سایر وقایع می توان از عنصر خیال استفاده کرد. به همین خاطر اگر اصول کلی روایت داستانی از یک واقعه تاریخی درست باشد می شود از کنار جزئیات گذشت.
این نویسنده در ادامه با اشاره به اینکه کتاب «خورشید مدار ۶۶ درجه» در روایت داستانی میان واقعه مباهله و زندگی مسیحیان نجران سرگردان است، گفت: به نظر من این کتاب، داستان زندگی مسیحیان است و نه مباهله اما چون این واقعه در ذهن نویسنده برجسته بوده سعی کرده آن را نیز نشان دهد و همین به کار لطمه زده است. اگر ما در این کتاب هدفمان نشان دادن تحول در مسیحیان نجران با شنیدن پیغام اسلام بوده است این اتفاق به خوبی رخ نداده است.
پرویز همچنین با اشاره به شخصیت پردازی نه چندان قوی کتاب به نثر آن اشاره کرد و گفت: استفاده از نثر فاخر در داستان های تاریخی کمک می کند تا فضای ذهنی مخاطب بهتر بتواند داستان را تصور کند اما در اینجا استفاده از این نثر چنین کارکردی را نداشته که شاید به خاطر تسلط کم نویسنده باشد.
وی در پایان گفت: به نظر من این کتاب با تعدد شخصیت هایش جا داشت یک رمان بزرگ و اساسی در امر مسیحیان نجران و زندگی آنها شود و با زاویه دید دانای کل و یا حتی سوم شخص نوشته شود هر چند که در حال حاضر نیز می شود این کتاب را ماده خامی برای خلق چنین رمانی دانست.
کاش نویسنده این کتاب مشاور داشت
حسین فتاحی نویسنده و منتقد ادبی نیز در سخنان خود در این مراسم با اشاره به اینکه در مواجهه با یک داستان تاریخی باید هم استنادات تاریخی درست دیده شود و هم متنی که بر پایه اصول داستانی درست نوشته شده، گفت: کاش نویسنده محترم برای نوشتن کتابش از یک مشاور تاریخ اسلام و یک مشاور داستانی بهره می برد تا به مشکلاتی مانند آنچه در این متن می بینیم، بر نخورد.
فتاحی ادامه داد: این کتاب، زندگی بزرگان نجران را از مردم آن جدا کرده در حالی که زندگی قبیله ای چیزی غیر از این می گوید یعنی مردم به آن چیزی گرایش دارند که بزرگان قبیله شان داشته باشند.
وی همچنین عنوان کرد: با وجود اینکه نقطه ثقل این داستان نامه پیامبر(ص) به اسقف نجران است اما این مسئله در داستان گم شده و خط داستانی تغییر می کند و همین موضوع و موارد دیگری از این دست کتاب را دچار نوعی تضاد می کند. من بارها گفته ام که یک داستان با پژوهش امری است متفاوت. در داستان خواننده فرصت قبول یا رد کردن یک موضوع را ندارد به همین خاطر نویسنده در داستان برخلاف پژوهش باید به مشهورات که مورد پذیرش بیشتری هستند اشاره کند.
اثر داستانی کلاسیک صحیح
محمود سالاری دیگر سخنران این مراسم نیز با دفاع از این کتاب عنوان کرد: این کتاب با تعریف کلاسیک ما از داستان جور در می آید هر چند که من هم قبول دارم که همه ارکان آن درست در کتاب قرار نگرفته و خرده پیوندها ما را از اصل داستان دور می کند اما تاکید دارم بر اساس تعریف کلاسیک ما از داستان که بر هم خوردن یک تعادل و خلق تعادلی تازه است می شود این کتاب را اثری درست و صحیح خلق شده دانست.
وی همچنین با اشاره به نثر کتاب که در مواردی با اطناب است، گفت: ما در این اثر باید توجه کنیم که با تاریخ مواجه نیستیم بلکه با داستان مواجه ایم. شاید برخی از بخش های کتاب، ما را آزار دهد اما به اعتبار نثر و ساختار می توان این کار را پذیرفت و از آن دفاع کرد.
شهامت خلق داستان دینی
آخرین سخنران این مراسم نیز کامران شرف شاهی بود.
وی در سخنان خود عنوان کرد: زمانی بود که نوجوانان ما داستان های مذهبی برای خواندن کم داشتند و به ناچار آثار نویسندگانی مانند جرجی زیدان مسیحی را باید مورد توجه قرار می دادیم. در سالهای بعد از انقلاب اسلامی با وجود اینکه انتظار می رفت این مسئله برعکس شود و حمایت افزون تری از تولید این دست آثار انجام پذیرد این اتفاق آنچنان که شایسته بود رخ نداد هر چند که باید بپذیریم نوشتن داستان تاریخی آن هم از نوع مذهبی اش بسیار سخت است؛ هم شهامت می خواهد، هم عنایت.
شرف شاهی ادامه داد: توصیه من به نویسندگان جوان این بوده که هیچگاه در انتشار آثارشان شتاب زده نباشند. مشورت کنند و پخته کار منتشر کنند. نویسنده ای مانند الکسی هیل که رمان مشهور ریشه ها را منتشر کرده است قبل از انتشار ۲۰۰ بار این اثر را بازنویسی کرده. جای چنین حرکت هایی در میان نویسندگان ما خالی است.
وی همچنین لزوم خلق زاویه دید بدیع در میان نویسندگان را یادآوری کرد و گفت: بسیاری از سوژه های تاریخی و دراماتیک در صدر اسلام مورد توجه قرار نگرفته و از آنها غفلت می شود. جا دارد که نویسندگان ما این سوژه ها را با نگاه و دیدی تازه در آثار خود مورد توجه قرار دهند.
نظر شما