تولید داروهای جدید از خیار دریایی برای درمان سرطان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در عصر حاضر ترکیبات طبیعی نقش بسیار زیادی در علوم پزشکی و داروئی ایفا می کنند، در این میان نقش  ترکیبات طبیعی با منشاء دریایی در سال‌های اخیر بسیار پررنگ شده است.

در این راستا خیارهای دریایی تازه یا خشک شده قرن‏ها است که یک غذای آسیایی لذیذ بوده و همچنین در فرمولاسیون داروهای سنتی در شرق آسیا برای درمان آسم، فشارخون بالا، رماتیسم و آنمی استفاده می‏شود. این کاربردها به دلیل دارا بودن ترکیباتی همچون انواع ویتامین ها، مواد معدنی، برخی پروتئین ها است.

بنابراین با توجه به ساختار فیزیکی خیار دریایی که فاکتور مناسبی برای دفاع در برابر شکارچی نیست، این موجود متابولیت های ثانویه ای از خود ترشح می کند که به عنوان دفاع شیمیایی محسوب می شود.

متابولیت های شیمیایی خیار دارای ترکیباتی با ساختار شیمیایی گلیکوترپنوئید، کندروکتین سولفات، گلوکزآمینوگلیکان، پلی‏ساکارید سولفاته و اسید‏های چرب ضروری هستند که موجب بروز خواص ضد سرطان، سیتوکسیک، آنتی اکسیدانی می شود.

از طرفی یکی از بیماری های شایع و علت اصلی مرگ و میر در کشورهای پیشرفته سرطان است، در سال های اخیر دانشمندان برای درمان این بیماری تلاش های بسیاری انجام داده اند. بررسی های شیمیایی و بیولوژیک، دریاها را منبع غنی از ترکیبات ضدسرطانی نشان داده است. همچنین بررسی خواص بیولوژیک گونه های خیار دریایی جهت دستیابی به پیش ماده های داروهای بیولوژیک، می تواند مسیر مناسبی برای توسعه صنعت داروسازی باشد. 

در این راستا صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی پشتیبانی از طرحی با عنوان «بررسی تاثیرات سمیت سلولی و آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی گونه های خیار دریایی خلیج فارس» را انجام داد که در این تحقیق به بررسی تاثیرات سمیت سلولی و آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره های مختلف (هگزانی-اتیل استاتی و متانلی) اندام های مختلف (مایع سلومیک، دیواره سلولی، لوله های cuvierian، لوله های گوارشی، درخت تنفسی و گناد) سه گونه از خیارهای دریایی خلیج فارس پرداخته شد.

همچنین بررسی تاثیرات سمیت سلولی آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره های مختلف (هگزانی-اتیل استاتی و متانلی) اندام های مختلف (مایع سلومیک، دیواره سلولی، لوله های cuvierian، لوله های گوارشی، درخت تنفسی و گناد) سه گونه از خیارهای دریایی خلیج فارس هدف اصلی انجام این طرح بود. از آنجا که سواحل بندر عباس  به علت دارا بودن موقعیت بسیار استراتژیک جهت مطالعات زیست فنآوری دریایی باید مورد توجه قرار گیرد و اجرای این طرح در راستای  توسعه  مطالعات تولید داروهای نوین از منابع دریایی  با رویکرد زیست فنآوری دریایی انجام شد.

دلیل وجود خواص اثربخش، اعم از ضد تومور، تسریع در بهبود زخم، ضد انعقاد، ضد فشار خون، ضد سرطان آنتی اکسیدانی در خیار دریایی را می توان به حضور موادی همچون ترکیباتی با ساختار شیمیایی گلیکوترپنوئید، کندروکتین سولفات، گلوکزآمینوگلیکان، پلی‏ساکارید سولفاته، گلیکوپروتئین ، گلیکواسفنگولیپید و اسید‏های چرب ضروری در خیار دریایی نسبت داد.

بنابراین این تحقیق به منظور دستیابی به سنجش اثر بخشی عصاره گونه هایی از خیارهای دریایی خلیج فارس جهت تهیه  مواد اولیه  داروهای ضد سرطان، آنتی اکسیدان و نیز خاصیت سیتوتوکسیک پیش بینی شده و پایه ای برای تولیدات طبیعی علیه بیماری های شایع در انسان است. بررسی اثرات آنتی اکسیدانی گونه های Holothuria parva, Holothuria scabra  و  Holothuria leucospilata،  و نیز بررسی اثرات سیتوتوکسیک گونه های Holothuria parva و Holothuria scabra  خلیج فارس، برای اولین بار انجام می شود.