تولید سلول های سرطانی مغز در آزمایشگاه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سلول های بنیادی، برای اولین بار محققان موسسه IMBA ارگانوئیدی را تولید کردند که مراحل آغازین تومور مغزی را شبیه سازی می کند. این روش نه تنها روشن کننده واقعیت هایی در زمینه تومور مغزی انسان است بلکه کاربردهای بالینی بسیاری نیز دارد.

 تومور مغزی یکی از تهاجمی ترین و خطرناک ترین سرطان ها در جهان می باشد و باعث مرگ بسیار از کودکان و بزرگسالان می شود.

گلیوبلاستوما نوعی از سرطان های بسیار تهاجمی مغز است که از رشد سریع تومور حاصل از سلول های گلیا بوجود می آید. سلول های گلیا نقش محافظت از نورون ها را به عهده دارد و در سیستم عصبی مرکزی به وفور یافت می شود.

درمان این تومور بدلیل ساختار ریشه ای مانند خود دشوار است. زیرا برداشتن تومور از طریق جراحی مشکل است. همچنین تمایل تومور گلیوبلاستوما به سمت رگ های خونی بسیار زیاد است و این خصوصیت کمک می کند تا سلول های سرطانی به راحتی در بدن رشد کرده و پخش شوند.

با هر تقسیم سلولی جهش های بوجود آمده داخل تومور تجمع می یابند و باعث مقاومت سلول سرطانی به دارو می شود. بدلیل ساختار مولکولی خاص مغز انسان برای دانشمندان مشکل است که یک مدل زنده مناسب برای مطالعه سرطان مغز بیابند.

تکنولوژی ارگانوئید می تواند مثالی باشد که بتوان با استفاده از آن به مطالعه گلیوبلاستوما و سایر سرطان های مغزی پرداخت. در سال های اخیر محققان سعی بر آن داشتند تا ساختارها و ارگانوئیدهای مشابهی را به هدف مطالعه تولید کنند.

در سال ۲۰۱۳ یک تیم تحقیقاتی در IMBA اولین ارگانوئید مغزی را با استفاده از سلول های iPS برای مطالعه مولکولی و بررسی بیماری های عصبی، تولید کردند و حالا این تیم تحقیقاتی توانست مدل یکی از مرگ بارترین سرطان ها یعنی سرطان مغز را در آزمایشگاه تولید کند.

مزیت تولید سلول های سرطانی مغز در آزمایشگاه این است که می توان سرطان زایی مواد مختلف و همچنین سرطان را در مراحل اولیه بررسی کرده و رشد سلول های توموری را نیز در محیط آزمایشگاه مشاهده کرد.

در طول سال های اخیر پروژه تعیین توالی ژنی سرطان های بزرگ و پیچیده در سرطان های انسانی بررسی شد. این مطالعات روی سلول های بیماران صورت گرفت اما استفاده از سلول های تولیدی در محیط آزمایشگاه به تشخیص بهتر و غیرتهاجمی کمک می کند.

 همچنین می توان به جستجوی تومور مارکرهایی پرداخت که در مراحل تشخیص مرحله ی سرطان کمک می کند و با اندازه گیری آن ها می توان این سرطان را درمراحل ابتدایی شناسایی کرد. محققان می توانند با هدف قرار دادن یک جهش سلول توموری را رشد دهند و تغییرات بوجود آمده در آن را به خوبی بررسی کنند تا با از بین بردن تغییرات بوجود آمده به درمان و کاهش عوارض بیماری کمک کنند.

محققان همچنین داروهایی مثل آفاتینیب را بررسی کردند که در یک مطالعه کارآزمایی بالینی برای درمان گلیوبلاستوما مورد استفاده قرار گرفت.

آن ها دریافتند پس از ۴۰ روز استفاده از دارو بطور چشمگیری تعداد سلول های توموری کاهش پیدا کرد. تاثیر دارو زمانی اتفاق می افتد که ۲ جهش در سلول سرطانی اتفاق افتاده باشد اما زمانی که تعداد جهش ها افزایش یابد، دارو بی تاثیر خواهد بود. داروی آفاتینیب مانع از بیان  EGFR می شود؛ در دو نوع سرطان بیان این پروتئین افزایش می یابد.

داروی دیگری به نام ارلوتینیب نیز توانست به شدت تعداد سلول های سرطانی را کاهش دهد.

نتیجه حاصل از این مطالعه می تواند برای بهداشت عمومی و درمان سرطان بسیار حائز اهمیت باشد. تولید ارگانوئیدهای سلول های توموری مغزی این  اجازه را می دهد که بتوان درمان های ترکیبی موثری را برای سلول های سرطانی مغز یافت و بهتر است هر چه سریعتر نتایج حاصل از این قبیل مطالعات را از آزمایشگاه به بالین منتقل کرد.