به گزارش خبرنگار مهر، ابراهیم مختاری مستندساز پیشکسوت و رییس پیشین هیات مدیره خانه سینما در راستای مباحثی که پیش‌تر در قالب یادداشت تحلیلی «دو رویکرد متفاوت تشکیلاتی در سینمای ما و پیامدها» مطرح کرده بود، به طور مصداقی به شرایط و الزامات ثبت قانونی صنف کانون کارگردانان در وزارت کار پرداخته است.
در متن این یادداشت آمده است:
«هیات مدیره کانون کارگردانان به‌قصد بررسی موضوع ثبت کانون در وزارت کار برای سومین بار مجمع عمومی گذاشته است. [۱] در دوبار گذشته، اعضا با نیامدن به مجمع عمومی به نظر می رسد به ثبت کانون در وزارت کار جواب منفی داده بودند. دلیل این که هییت مدیره کانون برای بار سوم مجمع عمومی می‌گذارد - به‌گفته خودشان [۲] - به علت تهدید مدیریت خانه سینماست که گفته است اگر کانون در وزارت کار ثبت نشود حق حضور در مجمع عمومی خانه سینما را ندارد.
محرومیت کانون کارگردانان که عضویتش درخانه سینما - به بیش از دو دهه می‌رسد- نیاز به اثبات تخطی کانون از شرایط اساسنامه خانه سینما دارد که بر فرض تخطی باید طی تشریفات پیش بینی شده در اساسنامه صورت پذیرد. اما نه کانون از شروط اساسنامه تخطی کرده است و نه تشریفاتی برای محرومیت کانون طی شده است. در هیچ جای اساسنامه هم نیامده که ثبت نشدن یک تشکل در وزارت‌کار موجب تعلیق یا لغوعضویت عضو از خانه‌سینما است. به این دلایل کانون همچنان عضو خانه سینماست و مدیریت خانه حق محرومیت کانون از حضور در مجمع‌عمومی‌خانه‌سینما را ندارد و ترس هییت مدیره که باعث برگزاری مجمع عمومی سوم شده بی‌مورد است. این که مدیریت خانه به علت از کارافتادگی دستگاه نظارتی(وزارت ارشاد) کارهای خلاف می‌کند بحث دیگری است.
با این‌حال می‌توان با توجه به اساسنامه خانه و روابط حقوقی میان خانه‌سینما و تشکل‌های عضو خانه، خواسته مدیرت‌خانه‌سینما را بررسی کرد.
مدیریت خانه می‌گوید چون مجمع‌عمومی‌خانه سینما، ثبت تشکل‌ها را در وزارت کار مصوب کرده است، کانون باید تشکل‌ش را در وزارت کار ثبت کند تا در مجمع‌عمومی خانه حضور داشته باشد. ثبت در وزارت کار اما شرایطی دارد. برای ثبت یک تشکل در وزارت کار باید صاحبان یک شغل، تشکل خود را تحت نظر وزارت کار و طبق قانون کار تاسیس کنند. این قانون به کارگردانان اجازه می‌دهد «انجمن صنفی کارگری کارگردانان سینمای شهر تهران» را طبق اساسنامه نمونه وزارت کار تاسیس کنند. به خاطر توافق صورت گرفته با وزیر وقت وزارت‌کار، مدیریت آن وزارتخانه می‌پذیرد همه‌ی اعضای تشکل کانون (یا اعضای هر تشکل دیگر خانه‌سینما) را «از دم» به عضویت انجمن صنفی درآورد. این تشکل(کارگری) پس از (تاسیس و) ثبت، دارای "شماره ثبت" می‌شود و پس از آن با وزارت کار در یک ارتباط الزام‌آورمتقابل – که قانون‌کار تعیین کرده است - قرار می‌گیرد و ارتباط الزام‌آوری با وزارت ارشاد ندارد.
در حالی که نوع حرفه کارگردانی به گونه ایست که ارتباط الزامی تشکل کارگردان‌ها و اعضای آن با وزارت‌فرهنگ‌وارشاداسلامی برای شان ضروری و هم مفید است. ضمن آنکه شاغلین این حرفه هر وقت بخواهند می‌توانند تشکل کارگری خود را در وزرات کار تاسیس کنند بی آنکه مجبور باشند تشکل‌شان در خانه‌سینما را از بین ببرند.
توضیح آنکه وزارت‌کار خانه‌سینما را نمی‌شناسد و تشکل تاسیس شده کارگری کارگردانان هم - به فرض تشکیل - ارتباط الزامی با خانه سینما نخواهد داشت. اما این همه ی خواسته مدیرت خانه‌سینما نیست. مدیریت خانه می‌خواهد «انجمن کارگری کارگردانان» را – در صورت تشکیل- به عضویت خانه سینما درآورد و شرطش برای این عضویت از میان رفتن یا اخراج تشکل «کانون کارگردانان سینمای ایران» از خانه‌سینماست.
در توجیه از میان بردن تشکل کانون کارگردانان گفته می‌شود، اساسنامه خانه اجازه نمی‌دهد از یک حرفه دو تشکل در خانه عضو باشند. این درحالی است که با زیرپا گذاشتن‌های متعدد مفاد همین اساسنامه (از آوردن تشکل‌های ثبت شده ی وزارت‌کاری به‌خانه سینما و بهم زدن ترکیب اعضای مجمع عمومی خانه و...) چیزی از اعتبار اساسنامه بجا نمانده است.
در این جا دو پرسش پیش می آید: ۱- چرا مدیرت خانه سینما پی‌گیر چنین سیاستی است؟ ۲- پشتوانه این سیاست چیست؟
مدیرت خانه می‌گوید مجمع‌عمومی‌خانه سینما، ثبت تشکل‌ها در وزارت کار را تصویب کرده است. اشاره آنان به مجمع تاریخ ۱۱/۱۲/۹۳ است. اما آنچه که مدام به آن استناد می‌شود تنها "توصیه شفاهی" آن مجمع به هییت مدیره خانه بود. این توصیه دوگانه بود. یکی برای رفع " مشکل قانونی اساسنامه خانه سینما" و دومی توصیه به "ثبت تشکل‌ها در وزارت‌کار" بود. مشکل قانونی خانه‌سینما، مغایرت اساسنامه خانه با ضوابط‌ومقررات وزارت‌ارشاد بود که موجب تعطیلی خانه سینما شده بود و باز هم می توانست(و می تواند) بشود. و حل آن از وظائف مدیریت بوده و هست. توصیه دوم به ثبت تشکل‌ها اما هیچ گاه به معنای الزام تشکل‌های عضو خانه برای (تاسیس و) ثبت در وزارت کار نبود. آن‌هم بدین صورت که تشکل‌های خانه سینما حذف و تشکل‌های وزارت کاری جای آن‌ها را بگیرند. حذف تشکل‌های خانه‌سینما به معنای بهم‌ریختن شیرازه ساختار خانه‌سینماست که نه مجمع چنین قصدی داشت و نه اجازه چنین کاری را دارد، و نه حتی در توصیه شفاهی چنین خواسته‌ای بود. آن توصیه هم به این علت رسمیت نیافت چون مجمع‌عمومی اجازه نداشت بیرون از حدودی که اساسنامه برایش تعیین کرده است مصوبه و یا خواسته‌ای از اعضای خود داشته باشد، و اگر می داشت هم خلاف بود و الزام عمل به‌آن وجود نداشت. به همین علت در صورت‌جلسه رسمی و مکتوب آن مجمع حتی این توصیه وجود ندارد.
اما چرا مدیرت خانه بر چنین خواسته‌ای پافشاری می‌کند؟
خانه سینما برای رسمیت بخشیدن به انتخابات مجمع‌عمومی خود نیاز به شماره‌ثبت اعضای مجمع‌عمومی دارد. اعضای مجمع‌عمومی خانه - که تشکل‌های عضو خانه هستند - دارای شماره ثبت نیستند، چون وزارت ارشاد آن‌ها را ثبت نکرده است. با رسمی نشدن مجمع‌عمومی خانه سینما، انتخابات مجمع هم - که مدیرت خانه را انتخاب می‌کند - غیررسمی می شود و مدیرت غیررسمی نمی‌تواند امور رسمی خانه را پیش ببرد. با این توضیح کوشش هیئت‌مدیره خانه‌سینما برای حل مشکل رسمیت بخشیدن به مجمع‌عمومی خانه سینما قابل تقدیر است اما راهی که برای حل این مشکل در پیش گرفته خلاف اساسنامه و برای تشکل‌های عضو خانه زیان‌بار و برای برخی تشکل‌های حتی کارگری و اعضای‌شان مشکل‌آفرین خواهد بود.
اکنون چاره چیست؟ برای پاسخ، برمی‌گردیم به همان توصیه مجمع‌عمومی خانه به هیئت مدیره خانه سینما. در آن مجمع، توصیه اول هیئت مدیره، «رفع مشکل قانونی اساسنامه خانه سینما» بود. این ماموریت تا آنجا پیش رفت که از سوی وزیر ارشاد «استفساریه»ای [۳] برای شورای انقلاب‌فرهنگی فرستاده شد تا با استفاده از امکان موجود در «ضوابط و مقررات ...» وزارت‌ارشاد، مشکل اساسنامه خانه سینما حل شود. در این صورت مشکل ثبت تشکل‌های عضو خانه هم در وزارت‌ارشاد رفع می‌شود. توصیه مجمع‌عمومی‌خانه به رفع این مشکل در واقع مستحکم کردن جایگاه خانه سینما و تشکل‌های عضو آن است و نه عکس آن که مدیرت خانه در تفسیر از توصیه دوم عرضه می‌کند.
اشاره ای کنیم در جهت زمینه‌های موجود برای رسمیت تشکل‌های عضو خانه، از جمله تبصره بند یکم اساسنامه کنونی که نوشته است: "تشکل‌های عضوخانه سینما موظفند ظرف یک ماه پس از ابلاغ این اساسنامه، درخواست و متن اساسنامه خود را جهت طی مراحل قانونی به وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی تسلیم کرده و رسید دریافت کنند، درغیر این‌صورت عضویت آنان در خانه سینما به حال تعلیق در میاید. " این تبصره عضویت تشکل‌های عضو خانه‌سینما را - بی آنکه در ماهیت‌شان بحث کند – پذیرفته است. پس موجودیت تشکل‌های عضو خانه‌سینما – از هر جنبه که نگاه کنیم- جای بحث ندارد. در این جهت مدارک بسیاری هست، ضمن آنکه خانه‌سینما به‌عنوان یک تشکل فراگیر سینمائی حدود سه دهه است که با عضویت این تشکل‌ها موجودیت دارد.
اما برای رفع عاجل مشکل مدیرت خانه‌سینما، اکنون حدود هفده تشکل، تشکل‌های خانه سینمائی خود را وانهاده‌اند و تشکل کارگری تاسیس و ثبت کرده‌اند. مدیریت‌خانه این هفده تشکل را به خانه سینما آورده است. با روشی که مدیریت پیش گرفته است، با این تعداد اعضا می‌توان مجمع‌عمومی برگزار کرد و با شماره ثبت‌شان مشکل رسمیت خانه را فعلا برطرف ساخت. اما رفع مشکل اساسنامه خانه‌سینما و به رسمیت رساندن تشکل‌های عضو خانه‌سینما (تحت نظارت وزارت‌فرهنگ‌وارشاداسلامی) با پی‌گیری راهکارهای‌قانونی، توسط مدیریت‌خانه‌سینما، تشکل‌های‌عضو، اعضا و شخصیت‌های علاقمند به فعالیت‌های فرهنگی به نتیجه می رسد.
ابراهیم مختاری ۹۷/۰۸/۳۰»
[۱] - برای روز دوشنبه ۵ آذر ۱۳۹۷ ساعت ۱۷ در خانه سینما.
[۲] - این نکته را یک از اعضای هیئت مدیره کانون در حضور رئیس هیئت مدیره خانه سینما و دیگر اعضای کانون - در جلسه مشاوره هیئت مدیره کانون با برخی از اعضا(۱/۸/۹۷) - اعلام کره.
[۳] - به شماره ۲۳۶۷۵۴/۱ به تاریخ ۴/۱۱/۹۵ از سوی سیدامیررضا صالحی(وزیر وقت وزارت‌فرهنگ‌وارشاداسلامی) به جناب‌آقای دکتر محمدرضا دزفولی، دبیرمحترم شورای‌عالی‌انقلاب‌فرهنگی.
نظر شما