خبرگزاری مهر، گروه استان - بهنام عبداللهی: کتاب‌های عاشقانه می‌گویند قلبی که شکست، دیگر درست نمی‌شود. حالا کتاب‌های اقتصادی هم همین را می‌گویند: قیمت که بالا رفت، دیگر پایین نمی‌آید. البته کتاب‌های اقتصادی ایرانی.
هیچ‌کس فراموش نمی‌کند روزهایی را که دلار بالا کشید. همان روزها قیمت کالاهای زیادی افزایش یافت. حالا دلار پایین آمده، اما فروشندگان فراموش کرده‌اند که قیمت‌ها را به حالت سابق یا یک حالت متعادل برگردانند.
قضیه آنقدر جدی است که امام جمعه تبریز، در روز معارفه استاندار جدید آذربایجان شرقی در بین توصیه‌های جدی‌اش، همین بحث را مطرح کرد: «قیمت دلار کاهش یافته اما قیمت بسیاری از کالاها همچنان گران است.»
داداش مگه نمی‌دونی دلار امروز چند شده؟ این جواب بسیاری از فروشندگان در توجیه گران‌فروشی‌شان بود. بالاخره منم باید بتونم جای این جنس‌ها رو پر کنم، دلار هرروز داره می‌ره بالا.
حالا مدتی است که نرخ دلار در سراشیبی قرار گرفته است. با منطق خود فروشندگان، همان کالاهایی که یک‌شبه با افزایش نرخ دلار گران شدند، باید اکنون یک‌شبه ارزان شوند، اما نمی‌شوند.در چنین برهه زمانی، افزایش دلار بهترین و منطقی‌ترین بهانه برای افزایش قیمت کالاها بود. از کالاهایی مثل کفش تمام‌چرم تبریز که هیچ ارتباطی به دلار ندارد، تا کالاهایی مثل لباس‌های مارک‌دار که بی‌ارتباط به ارز خارجی نیستند.
به تعبیر عموم مردم، خیلی سریع «گرانی رخ داد»، پیش از آنکه واقعا نرخ دلار بر قیمت کالاها تاثیر بگذارد. خیلی‌ها دست به احتکار زدند و به تعبیر خودشان آینده‌اندیشی کردند، اما آینده‌ای شخصی و یک‌جانبه.
حالا مدتی است که نرخ دلار در سراشیبی قرار گرفته است. با منطق خود فروشندگان، همان کالاهایی که یک‌شبه با افزایش نرخ دلار گران شدند، باید اکنون یک‌شبه ارزان شوند، اما نمی‌شوند.
لبنیات،حبوبات،البسه،لوازم خانگی و...جالب اینکه گوشی موبایل از آن دسته کالاهایی بود که بیش‌ترین افزایش قیمت را تجربه کرد و گاه قیمت یک دستگاه موبایل ۴ یا ۵ برابر گران‌تر شد. عده بسیاری از افراد از خرید این محصول صرف نظر کردند تا شاید دلار ارزان‌تر شود، شد، اما قیمت یک موبایل ۴میلیون تومانی در منصفانه‌ترین شرایط ۲۰۰هزار تومان کاهش یافت.
بازار هنوز در کاهش نرخ دلار به یقین نرسیده است
محمد کلامی، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی معتقد است نرخ دلار کاهش یافته، اما هنوز بازار به این یقین نرسیده است.
کلامی در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: مردم، اصناف و اهالی بازار هنوز معتقدند نرخ دلار دوباره افزایش پیدا می کند. او وضعیت این روزهای بازار را تحت تاثیر عوامل روانی می داند تا عوامل اقتصادی.
عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد تبریز توضیح می دهد: واقعیت این است که نرخ ارز در دهه اخیر ثبات لازم را نداشته است و مردم در خرید و فروش‌هایشان بالاترین میزان نرخ ارز یعنی دلار ۱۸هزار تومانی را معیار قرار می‌دهند.
استان آذربایجان شرقی جزو استان‌هایی است که نرخ تورم در آن بالاست. بر اساس آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار، بیش‌ترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور در آبان‌ماه مربوط به استان آذربایجان شرقی با ۴.۳درصد افزایش است.
چرا نرخ تورم در آذربایجان شرقی بالاتر از استان‌های دیگر است؟
به نظر کلامی بالا بودن نرخ تورم، دو علت اساسی دارد. او می‌گوید: برای مثال در تبریز که یک کلانشهر است، طبیعتا قیمت‌ها نسبت به شهرهای کوچک ایران بالاتر است.
این تحلیلگر اقتصادی عامل دوم بالا بودن نرخ تورم در آذربایجان شرقی را زیاد بودن واحدهای صنعتی می‌داند که بدون در نظر گرفتن مبانی اقتصادی و مکان‌یابی مجوز گرفته‌اند.
او شرح می‌دهد: زمانی در یک شهر، یک مغازه فروش لوازم خانگی وجود داشت. آن مغازه روزانه ۱۰یخچال می‌فروخت و بخاطر فروش خوبش هزینه‌های کمتری روی قیمت نهایی اجناسش می‌افزود.
کلامی ادامه می‌دهد: اما حالا برای مثال ۱۰مغازه فروش لوازم خانگی وجود دارد و هر مغازه روزانه می‌تواند تنها یک یخچال بفروشد، پس تمام هزینه‌های مغازه و کسب و کارش را روی همان یک یخچال اعمال می‌کند، در نتیجه قیمت کالا گران‌تر می‌شود.
آیا همه از کاهش نرخ دلار خوشحال می‌شوند؟
هرچند در مدت‌های اخیر افزایش نرخ دلار باعث نگرانی و ناراحتی بین اقشار مختلف مردم شد و به گفته خودشان کمرشان را شکست. حقوق کارگران و کارمندان ثابت ماند اما قیمت کالاها بالا رفت و توان خرید آن‌ها پایین آمد. آن‌ها به تعبیر خودشان در زیر چرخ‌دنده‌های این اقتصاد معیوب له شدند؛ اما عده زیادی از افزایش نرخ ارز خوشحال بودند، هرچند به زبان نمی‌آوردند.
برخی از تولیدکنندگان و فروشندگان که فرصت خوبی برای گران فروختن کالاهای ارزان خریده‌شان پیدا کرده بودند، و به عبارتی دیگر از این اوضاع سود می‌بردند، خوشحال بودند. این خوشحالی چقدر پایدار است؟
قیمت‌هایی که به سقف چسبیده‌اند
محسین پورعباداللهیان، عضو هیئت علمی گروه توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز می‌گوید: معمولا افرادی که از افزایش نرخ دلار نفع می‌برند، دوست دارند قیمت دلار و کالاها همواره بالا بماند.
او برای خبرنگار مهر بیش‌تر توضیح می‌دهد: از طرفی دیگر، مدت‌زمان اثرگذاری افزایش و کاهش نرخ ارز یکسان نیست.
این تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: در اقتصاد اصطلاحی وجود دارد بهنام چسبندگی. قیمت نباید بالا برود، اگر بالا برود، به سقف می‌چسبد و به سختی پایین می‌آید؛ چراکه فروشنده از آن نفع می‌برد.
او معتقد است کاهش قیمت کالاها زمان‌بر خواهد بود.
دکتر پورعبادللهیان در بخش دیگری از این گفتگو درباره میزان نرخ تورم در استان آذربایجان شرقی بیان می‌کند: تهران و تبریز را مقایسه کنید. قیمت کالاها در تهران نسبت به تبریز بالاست چون آن قیمت‌ها در تبریز کشش ندارند.
او درباره خوب یا بد بودن این موضوع اظهار نظر نمی‌کند اما می‌گوید: این یک قاعده کلی است که قیمت کالاها در شهرهای بزرگ بالاست. برای مثال در شهری چون مشکین‌شهر هرگز گوشت ۶۰هزار تومانی خریدار ندارد.
پول خارجی را وسیله حفظ ارزش‌هایمان کرده‌ایم
اما حالا مردم باید چه کنند؟ افراد زیادی سردرگم هستند که آیا به خرید برخی کالاهای مورد نیازشان اقدام کنند، یا همچنان دست نگه دارند؟
این استاد اقتصاد رفتار گذشته و آینده مردم در مواجهه با بحران‌های اقتصادی را ناشی از مسائل فرهنگی می‌داند. او می‌گوید: متاسفانه ما پول خارجی را وسیله حفظ ارزش‌هایمان کرده‌ایم.
پورعباداللهیان توصیه می‌کند که مردم مقاومت‌شان را بالا ببرند و می گوید: در آلمان قیمت لبنیات افزایش یافته بود، مردم‌شان ۱۴ماه از خریدن این قلم کالاها خودداری کردند. همچنین می‌بینیند که در فرانسه به‌خاطر افزایش ۶سنتی نرخ سوخت، مردم چه می‌کنند.
او از مردم می‌خواهد که با گذر از منافع شخصی‌شان، در خرید کالاهای کم‌یاب و گران‌قیمت افراط نکنند تا از افزایش هرچه بیش‌تر قیمت برخی کالاها خودداری شود.
گرانی کمر انسان‌ها را خم کرده است. همه می‌دانند که نه افزایش قیمت بسیاری از کالاها منطقی بود، نه کاهش‌شان. آنچه در این میان فراموش شده، نظارت است تا هرکس هرچیزی را به هر قیمتی که دوست دارد نفروشد تا هرج و مرج در بازار حاکم نشود...
مسئولان کشورمان می‌گویند در یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی با آمریکا قرار گرفته‌ایم. اما مردم می‌دانند که مدت‌هاست یک جنگ داخلی اقتصادی برای بردن سود هرچه بیش‌تر و حفظ منافع شخصی آغاز شده است. آمریکا یا خودمان، کدام‌یک به خودمان ضربه‌های کاری‌تری خواهیم زد؟
عکس‌ها از: بهنام عبداللهی
نظر شما