خبرگزاری مهر، گروه استانها ـ نیره شفیعی‌پور: بافت تاریخی یزد مجموعه‌ای ۷۰۰ هکتاری از بناهای خشت و گلی است که با دستان پرتلاش یزدی‌ها خلاقانه به سازه‌هایی نظیر بادگیر و ساباط و هنرمندانه به گچ‌بری‌ها و گره چینی‌ها و کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر آراسته شده است.
مجموعه‌ای که علاوه بر خانه‌های دارای حیاط مرکزی و هشتی و سرداب و اتاق‌های سه دری و پنج دری و انارستان ونارنجستان و تالار تابستانه و اتاق زمستانه، مسجد و بازار و حمام و آب انبار و ... را در خود جای داده و مجموعه‌ای منسجم و زیبا با معماری بی‌نظیر را خلق کرده است.
بافت تاریخی یزد به واسطه همین زیبایی‌های منحصر به‌فرد و به لحاظ پویایی و جاری بودن زندگی در آن، مورد توجه سازمان‌های جهانی قرار گرفت و در نهایت نیز پس از انجام برخی اقدامات، حدود ۱۰۰ هکتار از این بافت ثبت جهانی شد.
پویایی و زندگی در بافت تاریخی یکی از دلایل جهانی شدن بافت تاریخی یزد بود
یکی از دلایل ثبت جهانی شدن بافت تاریخی یزد، حضور سکنه در این بافت و زنده بودن کوچه‌ها و خانه‌های آن بود غافل از اینکه نوع سکونت در این بافت، در واقع چوب تاراجی است که به میراث و فرهنگ یزد می‌خورد.
یکی از مواردی که هرگز در بافت تاریخی یزد مورد توجه بازرسان یونسکو قرار نگرفت، سکونت مهمانان ناخوانده در دل بافت تاریخی بود، مهمانانی که حضورشان، بافت تاریخی یزد را جهانی از نوعی دیگر کرد.
مهمانانی که «کنگر خورده و لنگر انداخته‌اند»
مهمانان ناخوانده بافت تاریخی یزد که خیال رفتن هم ندارند و به قول قدیمی‌ها «کنگر خورده و لنگر انداخته‌اند» اتباع افغانستانی، پاکستانی و به تازگی نیز اتباع عراقی است که یکی در میان مجاز و غیرمجاز در کنار هم زندگی می‌کنند و هیچ عزمی هم برای بیرون راندن آنها حداقل از بافت تاریخی وجود ندارد.
یکی از زشت‌ترین صحنه‌هایی که در بافت تاریخی یزد می‌توان نظاره‌گر آن بود و متاسفانه همه آنها به پای یزدی‌ها و مردم یزد نوشته می‌شود، حضور کودکان ژولیده با پوشش‌های نامناسب، پا برهنه، با بهداشت اسف‌بار است کودکانی که گاه با همین ظاهر، به دنبال توریست‌ها و گردشگران داخلی و خارجی به راه می‌افتند تا شاید بتوانند از آنچه در جعبه‌های چوبی خود دارند، به آنها بفروشند.بسیاری از اتباع خارجی ساکن بافت تاریخی به ویژه عراقی‌ها یا اعرابی که از دیگر کشورها در این بافت سکونت دارند، فارسی را به لهجه یزدی فرا گرفته‌اند و همین امر سبب شده که خیلی‌ها گمان کنند اینها ساکنان اصیل یزد هستند و اینجاست که چوب تاراج بر پیکره فرهنگ یزد فرود می‌آید
متاسفانه بسیاری از آنها به ویژه عراقی‌ها یا اعرابی که از دیگر کشورها در این بافت سکونت دارند، فارسی را به لهجه یزدی فرا گرفته‌اند و همین امر سبب شده که خیلی‌ها گمان کنند اینها ساکنان اصیل یزد هستند و اینجاست که چوب تاراج بر پیکره فرهنگ یزد فرود می‌آید.
یکی از ساکنان یزدی بافت تاریخی یزد به خبرنگار مهر می‌گوید: خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و توسط پدر پدربزرگم بازسازی شده و نسل در نسل در آن زندگی می‌کنیم و حتی با کم و کاستی‌های خدمات شهری در بافت تاریخی ساخته‌ایم.
مهدی سلیمیان می‌گوید: آنچه نمی‌توانیم با آن کنار بیاییم و زندگی را در یکی دو دهه اخیر برای ما بسیار مشکل کرده، حضور اتباع افغانستانی، پاکستانی و عراقی در جوار خانه‌های ما است و متاسفانه باید بگویم که همسایه‌های ما را خانواده‌هایی تشکیل می‌دهند که در کنار آنها به هیچ وجه احساس راحتی، آرامش و امنیت نمی‌کنیم.
وی می‌افزاید: در دو سمت خانه ما اتباع افغانستانی ساکن هستند که به نام یک خانواده شش نفره خانه را اجاره کرده‌اند اما به جرأت می‌توانم بگویم در این خانه حداقل ۱۵ نفر ساکن هستند و اطمینان دارم که نیمی از آنها فاقد کارت تردد و به اصطلاح اتباع غیرمجاز هستند.
سلیمیان می‌گوید: این خانه گچ‌بری‌های بسیار زیبا، حیاط قشنگ و خرم و معماری بسیار خوبی داشت اما متاسفانه به دلیل نگهداری نادرست همه آنها خراب شده و تنها حصار دور این خانه سالم مانده و هر بار هم برای تعمیرات از بلوک و سیمان و مصالح غیرمرتبط استفاده می‌کنند که این امر بر زیبایی حیاط خانه ما نیز اثرگذاشته است.
در کنار همسایه‌هایمان احساس امنیت نداریم
وی می‌گوید: بارها موضوع را با گشت‌های میراث فرهنگی و حتی پلیس در میان گذاشته‌ایم اما آنها می‌گویند مالک باید اقدام به اخراج آنها از منزل خود کند اما دسترسی به مالک نداریم و اصلا نمی‌دانیم کجا ساکن است تا از او بخواهیم به این وضعیت رسیدگی کند زیرا به جز مسائل یاد شده، سر و صداهای شبانه‌روزی و احساس نا امنی بیشتر ما را آزار می‌دهد و همین امر سبب شده خانواده‌ام به فکر رفتن از بافت تاریخی و سکونت در بافت جدید شهر بیفتند.
این مسائل شرح حال معدود خانواده‌هایی است که اصالت یزدی دارند و هنوز در بافت تاریخی یزد ساکن هستند و اعتراض‌های آنها هنوز نتوانسته دردی از آنها دوا کند.
عضو شورای شهر یزد در این باره به خبرنگار مهر گفت: ما نیز از وضعیتی که در بافت تاریخی یزد حاکم است، نگران و ناراحتیم اما واقعیت این است که نمی‌توانیم دخالتی در این زمینه داشته باشیم زیرا تا زمانی که مالکان خانه‌های قدیمی، به اهمیت موضوع پی نبرند و ملک خود را به هرکسی که پول بیشتری پرداخت کند، اجاره دهند، وضعیت قابل اصلاح نیست.
املاکی‌هایی که در قبال پول بیشتر خانه‌ها را به اتباع خارجی اجاره می‌دهند
مهدی کاشفی زاده تصریح کرد: بسیاری از مالکان به دلایل مختلف یا از یزد هجرت کرده‌اند یا در بافت جدید ساکن شده‌اند و ملک خود را به املاکی‌ها سپرده‌اند و آنها نیز به دلیل اینکه امکانات کمتری در بافت تاریخی وجود دارد، خانه‌ها را اتباع افغانستانی یا سایر مهاجران واگذار می‌کنند.
وی افزود: متاسفانه در بسیاری از موارد یک خانواده که دارای کارت مهاجرت و اصطلاح مجاز هستند، اقدام به اجاره منزل می‌کنند و به مرور سایر اقوام و دوستان غیرمجاز خود را نیز در این خانه‌ها سکنی می‌دهند و از این‌روست که گاه در یک خانه حتی تا ۱۵ نفر نیز ساکن هستند.در بسیاری از موارد یک خانواده که دارای کارت مهاجرت و اصطلاح مجاز هستند، اقدام به اجاره منزل می‌کنند و به مرور سایر اقوام و دوستان غیرمجاز خود را نیز در این خانه‌ها سکنی می‌دهند و از این‌روست که گاه در یک خانه حتی تا ۱۵ نفر نیز ساکن هستند
این مسئله به دلیل اینکه راه‌های فرار قانونی و غیرقانونی بسیار دارد، هرگز از سوی شهرداری‌ها و شورای شهر قابل پیگیری نبوده و نیروی انتظامی نیز به دلیل مشغله بسیار و تعداد بالای موارد مشابه در بافت تاریخی، کمتر به صورت پیگیرانه و جدی به این موضوع پرداخته است.
عضو دیگر شورای شهر یزد نیز به خبرنگار مهر گفت: تا زمانی که مهمان‌شهر ویژه اتباع خارجی در شهر یزد نداشته باشیم، این شرایط در بافت تاریخی یزد و مناطق حاشیه‌ای همچنان وجود خواهد داشت.
ونوس عامری عنوان کرد: بافت تاریخی به دلیل اینکه از امکانات کمتری برخوردار است، کمتر مورد استفاده مردم یزد قرار می‌گیرد بنابراین مهاجران مناطق محروم کشور یا اتباع خارجی اعم از مجاز و غیرمجاز به زندگی در این شرایط رضایت می‌دهند و اینگونه است که بافت تاریخی یزد که از قضا ثبت جهانی نیز شده، اینگونه به محل استقرار اتباع خارجی مجاز و غیرمجاز تبدیل شده است.
وی افزود: بهبود شرایط زندگی در بافت تاریخی و ایجاد جاذبه برای بازگرداندن ساکنان اصیل آن از یک‌سو و ایجاد مهمان‌شهر از سوی دیگر می‌تواند راهی برای بهبود اوضاع بافت تاریخی و ساماندهی اتباع خارجی باشد.
این راهکارها توسط سایر مسئولان از شهرداری منطقه تاریخی یزد گرفته تا مسئولان مرتبط در استانداری نیز ارائه شد بنابراین به نظر می‌رسد راهکار مشخص است اما عزمی برای اجرای این راهکارها وجود ندارد.
نظر شما