نقش اضطراب در ناباروری زوجین/علت ۱۵ درصد ناباروری ها ناشناخته است

بهزاد قربانی، در گفتگو با خبرنگار مهر، بر لزوم توجه به سلامت روان زوجین نابارور و مبتلا به سقط مکرر تاکید کرد و افزود: خیلی سال است ایران که در حوزه درمان ناباروری همپای کشورهای قدرتمند جهان صاحب تکنیک‌های درمان ناباروری است و همین امر باعث شده شاهد مراجعات بیماران خارجی به کشورمان برای درمان ناباروری باشیم،

وی افزود: اما آنچه بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد، پرداختن به تکنولوژی‌های درمان ناباروری نیست بلکه یکی از مسائلی که می‌بایست در مسیر درمان افراد نابارور به آن توجه داشت مسائل روانی و اجتماعی این بیماران به خصوص آن دسته از افرادی است که به مراکز درمان ناباروری مراجعه می‌کنند و سردرگم هستند.

این روانپزشک ادامه داد: در این بین افرادی که دچار سقط مکرر شده و نمی‌توانند بچه را نگه دارند، بیشتر از سایر زوجین دچار آسیب‌های روانی و اجتماعی می‌شوند که غفلت از این افراد و رها کردن آنها به حال خودشان می‌تواند سبب بروز مشکلات عدیده ای برای این دسته از زوجین شود.

قربانی، نسبت به تروماهای روانی زوجین هشدار داد و تصریح کرد: چه آنها که برای درمان ناباروری می آیند و چه آنها که بعد از زایمان دچار سقط مکرر شده‌اند، نمی‌بایست به حال خودشان رها شوند.

این روانپزشک با اشاره به سیاست‌های مرکز تخصصی درمان ناباروری ابن سینا در حمایت روانی از زوجین نابارور و مبتلا به سقط مکرر، اظهار داشت: یکی از سیاست‌های مرکز تخصصی درمان ناباروری ابن سینا مباحث مرتبط با بارداری و نازایی و ارتباط آن با روانپزشکی است. ما سعی می‌کنیم در این مراحل بیماران را رها نکرده و مشکلات روحی روانی آنها را تحت نظر داشته باشیم.

وی افزود: این دسته از افراد به شدت افسرده شده و در رفتارهای زناشویی نیز دچار مشکل می‌شوند و همین مسئله باعث می‌شود خودشان را از جامعه دور نگه داشته و در انزوا قرار بگیرند زیرا نمی‌خواهند مورد پرسش و سوال اقوام و آشنایان قرار بگیرند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، تاکید کرد: ما سعی می‌کنیم با مداخلات روانپزشکی، این افراد را از این فاز بحرانی خارج کنیم. از همین رو، در کلینیک‌های روانپزشکی، برای آنها درمان‌های روان شناختی و حمایتی ارائه می‌دهیم. و البته، گاهی دارو نیز به صورت محدود برای آنها تجویز می‌شود.

قربانی در ادامه با اشاره به موضوع برچسب خوردن این گروه از افراد جامعه، خاطرنشان کرد: برچسب خوردن زوجین نابارور، یکی از مشکلات جوامع شرقی و از جمله کشور خودمان است. زیرا این مشکل در کشورهای غربی وجود ندارد در حالی که در جوامع شرقی و ایران، از نازایی به عنوان یک «سرشکستگی» نام برده می‌شود. از این رو زوجین سعی می‌کند مشکل ناباروری و نازایی را کتمان کنند. در حالی که ما می‌بینیم در مورد انواع بیماری‌ها در محافل عمومی صحبت می‌شود اما در بحث ناباروری حدالمقدور سعی می‌کنند آن را کتمان کنند و اگر کسی صحبت کند به شدت متأثر و ناراحت می‌شود.

وی ادامه داد: این افراد در جمع خانواده و آشنایان همواره مشکل نازایی را پنهان می‌کنند زیرا احساس می‌شود مردانگی و زنانگی فرد به این وسیله مورد سنجش قرار می‌گیرد و لقب‌هایی به این افراد داده می‌شود که باعث سرخوردگی و افسردگی آنان می‌شود.

قربانی گفت: به رغم اینکه در این زمینه کارهایی انجام شده است، اما همچنان ما می‌بینیم این دسته از افراد تلاش می‌کنند این مشکل خود را از دیگران پنهان نگه دارند. به طوری که بعضاً شاهد حضور بیمارانی از شهرستان‌ها در مراکز درمانی تهران هستیم، اما اقوام و خانواده‌ها از حضور آنها در مراکز درمان ناباروری اطلاعی ندارند. زیرا مرد و زن به نوعی هر دو این برچسب را بر روی خودشان می‌بینند.

وی افزود: مردم باید سعی کنند در زندگی خصوصی افراد زیاد تجسس نکنند و آنها را مورد آماج سوالات خود قرار ندهند. البته شاید قصد و غرضی در این بین نباشد اما طرح همین مسائل به زوجین فشار می‌آورد.

قربانی خاطر نشان کرد: ما سعی می‌کنیم بیماران را در جلسات روان شناسی نسبت به حساسیت زدایی و انگ زدایی از این قبیل مسائل و موضوعات دور کنیم.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، گفت: حسن ناباروری این است که سلامت فرد را تهدید نمی‌کند. بنابراین، اگر بتوان استرس و اضطراب را از این زوجین دور کرد، می‌توان به روند درمان ناباروری کمک کرد.

وی با اعلام اینکه در جمعیت عمومی بالاترین شیوع بیماری‌های روانی مربوط به اختلالات اضطرابی است، گفت: در جمعیت عمومی بین ۱۵ تا ۳۰ درصد افراد دچار اختلالات اضطرابی هستند که قطعاً این وضعیت در زوجین نابارور بیشتر است. همچنین ۵ تا ۱۵ درصد جمعیت عمومی دچار افسردگی است که این وضعیت نیز در زوجین نابارور بیشتر مشاهده می‌شود.

قربانی ادامه داد: مطالعات نشان می‌دهد شیوع اختلالات اضطرابی و افسردگی می‌تواند منجر به سقط شود. در واقع اضطراب می‌تواند یکی از علل سقط افراد باشد. این در حالی است که علت ۱۵ درصد ناباروری‌ها هنوز ناشناخته است و علل روانی می‌تواند در روند باروری افراد تأثیرگذار باشد. زیرا، ثابت شده است که اضطراب در روند مقاربت و شکل گیری جنین، تأثیر گذار است.