چشمه‌ای که «غم‌باد» را با خود می‌شوید/ «اِراز» صاحب جام شد

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: سید امین قاسمی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در این رابطه به خبرنگاران، گفت: چشمه «اراز» که اثری طبیعی به شمار می‌رود، از آبخوان کارستی سفیدکوه سرچشمه می‌گیرد و در میان مردم شهر خرم‌آباد از اهمیت و ارزش خاطره انگیز بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه مردم خرم‌آباد از گذشته بر این باور هستند که آب این چشمه «اِراز = غم‌باد» در دفع بیماری تیروئید مؤثر است، افزود: اگرچه موضوع بالا بودن مقدار یُد موجود در آب این چشمه، از نظر علم پزشکی به اثبات نرسیده اما کارکرد شفابخش آن در رفع مشکل تیروئید به صورت یک باور قدیمی همچنان در ذهن ساکنان قدیم شهر جریان دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، بیان کرد: نمادی که بر روی این چشمه‌ی خاطره‌انگیز قرار گرفته، یک آبریز مفرغی مکشوفه از کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه‌ی «پاتخت سنگ‌تراشان» معبدی سه‌هزار ساله در ۵۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان خرم‌آباد است که توسط دکتر مهرداد ملک زاده و دکتر عطا حسن پور در زمان شش سال حفاری شد.

قاسمی، بیان داشت: این جام مفرغی به ابعاد دوازده برابر بزرگ‌تر، کپی‌برداری شده و هم اکنون نمونه‌ی اصلی آن در موزه‌ی قلعه فلک‌الافلاک خرم آباد نگه‌داری می‌شود.

وی، اضافه کرد: این تکوک (ریتون) یا جام مفرغی از جمله اشیا نفیس و بی‌مانند در ایران باستان به شمار می‌رود که با الهام از عناصر راز آمیز شفابخشی، تطهیر و پاکی، برکت‌بخشی و آمیختگی با اساطیر کهن ایران زمین ساخته و به نیایشگاهی مقدس در زمان خود نثار شده است.

عطاالله حسن پور کارشناس باستان شناسی استان هم در این خصوص، گفت: سینه‌ی این ظرف لوله‌دار با دقت بسیار به شکل پیرمردی با صورتی گرد، چشمانی برآمده از جنس عقیق قهوه‌ای رنگ، ابروان و گونه‌های برجسته به روش چکش‌کاری و قلم‌زنی، با ده میخ پرچ کروی شکل به بدنه‌ی ظرف متصل است، میخ‌های پرچ شبیه به گردن‌بند یا دانه‌های تسبیح در کنار هم قرار گرفته‌اند.

وی، بیان داشت: یکی دیگر از روش‌های دفع بیماری «اراز»، یا رهایی از غم و غصه، آویختن تسبیحی به نام «اراز» در گردن افراد مبتلا بود که هنوز هم این سنت در برخی مناطق غرب کشور رواج دارد.

بنابر این گزارش، این نماد فرهنگی- تاریخی با همکاری شهرداری خرم‌آباد، طرح و ایده پردازی عطا حسن پور کارشناس میراث فرهنگی لرستان و به دست هنرمند پیکرتراش، محمد نجم سهیلی ایجاد و در ۱۹ اسفندماه ۱۳۹۸ بر روی چشمه «اراز» نصب شد.