دیدگاه‌های مختلف اندیشمندان درباره منشأ و درمان درد و رنج

حجت الاسلام محمد قطبی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: همه افراد بشر بر وجود درد و رنج در جهان هستی اتفاق نظر دارند، اما منشأ و انواع دردها از دیدگاه افراد مختلف و اندیشمندان جهان متفاوت است.

وی ادامه داد: دیدگاه سنتی بر پایه نظرات ادیان مختلف و خدامحور و دیدگاه دیگر هم انسان گرایانه و بدون در نظر گرفتن خداوند در دردها است؛ دیدگاه سنتی معتقد است که منشأ دردها و آلام بشر در دور شدن از الوهیت خداوند است و هر چه این دور شدن بیشتر باشد، میزان دردها هم بیشتر خواهد بود.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان بیان داشت: حتی ادیان غیر توحیدی و غیر ابراهیمی هم که به جای خداوند یک امر قدسی را در نظر می‌گیرند نیز معتقد به دوری از امر قدسی به عنوان ریشه دردها هستند.

دورافتادگی انسان از شریعت خداوند را دومین علت برای ایجاد درد در دیدگاه سنتی

وی دور افتادگی انسان از شریعت خداوند را دومین علت برای ایجاد دردها در دیدگاه سنتی دانست و ابراز داشت: دورافتادگی از شعاع نورانیت خداوند هم به عنوان سومین علت و منشأ دردهای بشر در دیدگاه سنتی معرفی می‌شود.

حجت الاسلام قطبی ابراز داشت: دوری انسان از قوانینی که خداوند به عنوان سنت‌های طبیعی در عالم هستی قرار داده است به عنوان دلیل چهارم برای گرفتاری به رنج‌ها یاد می‌شود و این غیر از احکام حرام و واجب و مکروه و مستحب است که از آن به شریعت یاد می‌شود.

دیدگاه‌های انسان گرایانه به منشأ آلام بشر

وی درباره دیدگاه‌های انسان گرایانه به منشأ آلام بشر، گفت: در این دیدگاه، آشفتگی درونی انسان و به هم ریختگی یکپارچگی روانشناختی سبب ایجاد دردها و رنج‌ها است، در واقع نابسامانی‌ها ذهنی انسان را منشأ درد می‌دانند معتقدند که هر فردی باید به تنهایی آشفتگی درونی خود را سامان بدهد تا افزون بر راحتی خود، دردها را به دیگران منتقل نکند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان افزود: آشفتگی بیرونی انسان در ارتباط با سایر انسان‌ها به عنوان دومین دلیل مهم دردهای بشر مطرح می‌شود، در واقع تنظیم روابط اجتماعی را مهم می‌دانند و به بحث‌های حقوقی و اقتصادی و سیاسی روی آورده‌اند و رویه‌ها و منطق‌های اجتماعی بین انسانی را تقویت می‌کنند که ساختارهای جهانی نظیر FATF و سند ۲۰۳۰ هم بر همین اساس ایجاد شده‌اند.

مکاتب سیاسی حاکم بر دنیای امروز پیرو اندیشه‌های انسان گرایانه هستند

وی تصریح کرد: مکاتب سیاسی حاکم بر دنیای امروز پیرو اندیشه‌های انسان گرایانه هستند و خاستگاه درد و رنج بشر را آشفتگی بین الانسانی می‌دانند و برای تنظیم روابط بشر در حیطه‌های مختلف تلاش می‌کنند و همه این عقاید و کارها در سیصد سال اخیر شکل گرفته است که دین را افیون توده‌ها و بی تأثیر در جامعه بشری می‌دانند.

حجت الاسلام والمسلمین قطبی آشفتگی بین انسان و طبیعت را به عنوان سومین دلیل تفکرات انسان گرایانه در ایجاد دردها عنوان کرد و اظهار داشت: تصرف در طبیعت، قدرت و حاکمیت به وجود می‌آورد و یک عده مالکیت بیشتر و عده‌ای حاکمیت کمتر دارند و این آشفتگی در تصرفات سبب ایجاد دردهایی برای بشر می‌شود.

وی افزود: خاستگاه بیشتر جنگ‌ها هم تصرف طبیعت بر مبنای ثروت‌هایی نظیر نفت و طلا و معدن و سایر موارد است.

قطبی بیان داشت: چهارمین دلیل برای دردهای بشر از سوی انسان گراها شامل آشفتگی در روابط انسان با زندگی می‌شود، به این معنی یا خودمان را گرفتار تاریخ و گذشته کرده‌ایم و یا ذهنمان را درگیر آینده و بایدها کرده‌ایم که اگر در امروز زندگی کنیم دیگر مشکلات و دردها به وجود نمی‌آیند.

راه حل های تسکین آلام بشری

وی با بیان اینکه بشر راه حل های مختلفی برای رفع درد و رنج ارائه داده است، به تفکر طبیعی بودن درد و رنج در دنیا اشاره کرد و گفت: بسیاری از انسان‌ها معتقدند که باید در دنیا منتظر حوادث و دردها و رنج‌ها باشیم و روال طبیعی دنیا این است که انسان در کوران حوادث و گذر عمر به دردهای مختلف مبتلا می‌شود که این نوع تفکر در برخی از عرفان‌های کاذب وجود دارد.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه عده‌ای درد و رنج را محصول سرکشی بشر می‌دانند، افزود: در این دیدگاه درد و رنج انسان‌ها ناشی ندانم کاری‌های بشر در دوری از شریعت و یا ارتباطات بین الانسانی و قوانین طبیعت و سایر موارد دیگر است.

۲ دسته از دستورات دین برای کاهش آلام بشری

وی دیدگاه عمل به دستورات دین برای کاهش آلام بشری را به دو دسته تقسیم کرد و بیان داشت: برخی معتقدند که نفس دینداری انسان را از رنج‌ها نجات می‌دهد و عده‌ای بر این باورند که عمل به برخی از دستورات دین حتی بدون ایمان به دین می‌تواند انسان را از رنج‌ها دور کند.

حجت الاسلام والمسلمین قطبی به معرفی تفکر مفید بودن درد برای انسان پرداخت و اظهار داشت: برخی آلام بشری را نعمت و مصلحت می‌دانند و معتقدند که دردها بر خلاف ظاهر خشن و بد، می‌توانند برای انسان مفید هم باشند و خوبی‌هایی در دل رنج‌ها وجود دارد و به نوعی وجود درد و رنج را باور ندارند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان افزود: عده‌ای بر این باورند که وجود درد و رنج انسان‌ها را به تکاپو و تلاش برای رفع آنها می‌اندازد و همین سبب پیشرفت بشر و دستیابی به راه حل های جدید و ابتکارات و دستاوردها می‌شود و همیشه افرادی که احساس درد بیشتری می‌کنند، کوشش بیشتری هم نسبت به بقیه دارند.

وی با اشاره به احادیثی از سوی ائمه معصومین (ع) درباره درد و رنج، ابراز داشت: برخی احادیث درد را عامل بخشودگی گناهان و رسیدن به اجر و پاداش معنوی می‌دانند و برخی هم رنج را عامل یاد خدا در انسان می‌دانند و احادیثی داریم که می‌گویند آلام، وسیله محبت و توجه خداوند هستند.

خاستگاه درد و رنج، لزوماً ضعف درون انسانی نیست

حجت الاسلام والمسلمین قطبی با بیان اینکه امروز طب سنتی و طب نوین و برخی از افراد مذهبی تنها به عقاید خود احترام می‌گذارند و تنها آنها را برای درمان بیماری کرونا مفید می‌دانند، گفت: ما دانش و تجربه را می‌پذیریم، اما نباید فراموش کنیم که خاستگاه درد و رنج، لزوماً ضعف درون انسانی نیست و منشأ متافیزیکی و دوری از الوهیت هم دارد و باید دعاها و اذکار را برای درمان هم توصیه کنیم و عقلانیت اقتضا می‌کند که همه این موارد را در کنار یکدیگر داشته باشیم.