خبرگزاری مهر، گروه سیاست-زهرا علیدادی؛ تاکید زیادی بر تقویت روابط ایران با کشورهای منطقه و همسایه دارد و می‌گوید: «قطعا مجلس یازدهم خصوصاً کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی برنامه‌های ویژه‌ای برای توجه به کشورهای همسایه و منطقه دارند چرا که طی سال‌های اخیر کشور ما فقط گرفتار برجام و ارتباط با غربی‌ها بود.»
«فداحسین مالکی» زمانی رئیس سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز بود و می‌گوید برای ریشه‌کن کردن این معضل بزرگ باید سراغ وزارتخانه‌های اقتصادی و کسانی رفت که اجازه ورود غیرقانونی محصولات به کشور را می‌دهند.
یکی از دغدغه‌های اصلی او، بهبود معیشت کسانی است که در مناطق مرزی و با درآمد بسیار پایین زندگی می‌کنند و می‌گوید: «از پیشنهادات ما در مجلس یازدهم این است که فراکسیون مرزنشینان تشکیل شود تا ۱۵ استانمان که با کشورهای همسایه ارتباط دارند، به رونق اقتصادی برسند.»
گذری به محکومیت چند تن از نمایندگان مجلس دهم از سوی قوه قضائیه می‌زند و بر این باور است که هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان باید حساسیت بیشتری روی رفتار و عملکرد نمایندگان داشته باشد تا خودسازی و تحول از خود مجلسی‌ها آغاز شود.
سفیر سابق ایران در افغانستان اشاره‌ای به جان باختن تعدادی از اتباع افغانستانی در مرز ایران می‌کند و تاکیدش بر این است که این اتفاق از سوی ایرانی‌ها رخ نداده است و علاوه بر این، حوادث مرزی نمی‌تواند تأثیری در روابط استراتژیک دو کشور داشته باشد.
مالکی توصیه‌ای هم به مسئولان معاونت اقتصادی وزارت خارجه می‌کند و می‌گوید: «این معاونت باید به سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های ایران در کشورهای خارجی سر و سامان دهد و مسیر درستی را برای برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایران با سایر کشورها تعیین کند.»
متن کامل گفتگوی خبرگزاری مهر با منتخب مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی به شرح زیر است:
با توجه به اینکه تقویت دیپلماسی اقتصادی برای تحقق جهش تولید حائز اهمیت است، مجلس یازدهم چه برنامه‌ای برای تسهیل‌گری بین دستگاه‌ها جهت تقویت دیپلماسی اقتصادی دارد؟
دیپلماسی اقتصادی یکی از ظرفیت‌های بزرگ دنیاست و کشورهایی که از این ابزار مهم استفاده کنند، موفق می‌شوند. در واقع داشتن روابط خوب اقتصادی و استفاده از ظرفیت سایر کشورها در این عرصه، می‌تواند به بهبود دیپلماسی عمومی و قدرت چانه زنی ما در سطح جهان کمک کند. به جرأت می‌توان گفت که کمتر کشوری از لحاظ توان و ظرفیت هم تراز جمهوری اسلامی است اما متأسفانه سال‌هاست که توجه به این ظرفیت‌ها مغفول مانده است و ما نتوانستیم از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی به خوبی استفاده کنیم.
دیپلماسی اقتصادی می‌تواند به بهبود دیپلماسی عمومی و قدرت چانه زنی ایران در سطح جهان کمک کند
چرا از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی استفاده نشده؟ راهکاری دارید که در مجلس یازدهم پیگیری کنید؟
علل متعددی دارد اما اینکه برخی از مسئولان دستگاه دیپلماسی می‌گویند که ما در این زمینه قانون نداریم، درست نیست چرا که ما قوانین بسیار زیادی داریم. البته ممکن است برخی از قوانین قابلیت اجرا نداشته باشند که یکی از برنامه‌های اصلی مجلس جدید تعیین تکلیف این قوانین است.
قطعاً مجلس یازدهم خصوصاً کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی برنامه‌هایی دارد تا توجه ویژه‌تری به کشورهای همسایه و منطقه داشته باشیم. کشور ما سال‌ها گرفتار برجام و ارتباط با آمریکا و اروپا بود اما آن طور که باید و شاید از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی با کشورهای منطقه و همسایه استفاده نشد.
اگر از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی به خوبی استفاده شود، به طور مشخص چه مقدار سرمایه از طریق کشورهای همسایه می‌تواند وارد کشورمان شود؟
اغلب کشورهای همسایه به ویژه کشورهایی که وضعیت تجاری قابل قبولی دارند، می‌توانند هدف اقتصادی جمهوری اسلامی ایران باشند. همچنین نکته مهمی که در این زمینه می‌تواند تأثیرگذار باشد، توجه به «داد و ستدهای مرزی» است. در شرایط فعلی سهم جمهوری اسلامی در صادرات بسیار ناچیز است و زیبنده کشورمان نیست در حالی که ۱۵ استان ما به نوعی با کشورهای همسایه ارتباط دارند که «داد و ستدهای مرزی» می‌تواند به اقتصاد کشورمان کمک کند و حتماً مجلس آینده باید روی اصلاح این مسئله متمرکز باشد.
داد و ستدهای مرزی می‌تواند به اقتصاد کشورمان کمک کند و باید «فراکسیون مرزنشینان» در مجلس یازدهم تشکیل شود
شما بحث توجه به داد و ستد مرزی را مطرح کردید، اما ایران به دلیل تحریم‌ها مشکلاتی در زمینه مبادلات بانکی دارد. آیا داد و ستد مرزی می‌تواند این مشکلات را ساماندهی کند؟
یکی از معضلاتی که در حال حاضر داریم، تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی کشورمان است و به نوعی محصولات آنان روی دستشان مانده است. در این شرایط تقویت دادوستد مرزی می‌تواند تأثیرگذار باشد که البته مشکلات در زمینه بانکی، گمرکی و بازارچه‌های مرزی وجود دارد که باید با کشورهای همسایه روان‌سازی شود.
یکی از پیشنهادات ما در مجلس یازدهم این است که «فراکسیون مرزنشینان» تشکیل شود که با این فراکسیون می‌توانیم اقداماتی را برای حل مشکلات مذکور انجام دهیم و از سوی دیگر راهکارهایی اندیشیده شود تا ۱۵ استان کشورمان که با کشورهای همسایه ارتباط دارند، به رونق اقتصادی برسند. علاوه بر این، از این طریق می‌توانیم برای دور زدن تحریم‌ها برنامه‌ریزی کنیم.
با توجه به ضعف نظارتی مجلس دهم تا چه حد ضرورت دارد که در مجلس یازدهم بعد نظارتی نمایندگان تقویت شود؟
یکی از ضعف‌های جدی مجلس دهم این بود که نمایندگان از مهمترین ابزار قانونی مجلس یعنی نظارت به خوبی استفاده نکردند. مجلس عیون و چشم و چراغ نظام است و باید ابتدا خودسازی کند تا بعد بتواند بر سایر دستگاه‌ها نظارت داشته باشد که متأسفانه این موضوع را در مجلس دهم و برخی از مجالس گذشته نداشتیم و گاهی اوقات دولت‌ها اقداماتی را انجام می‌دادند که مجلس کوچک‌ترین ورودی به آن نمی‌کرد و از جایگاه واقعی خود فاصله زیادی داشت. این در حالی است که مجلس باید در هر تصمیمی که دولت می‌گیرد، نقش داشته باشد و تصمیمات مهم باید از کانال مجلس عبور کند.
رویکرد مجلس یازدهم نظارت دقیق بر تصمیمات و عملکرد دولت خواهد بود
برای نمونه در قضیه گرانی بنزین این طور نبود که دولت یک شبه تصمیم بگیرد اما برخی از نمایندگان از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کردند و برای مردم قابل قبول نبود و از این موضوع ناراحت شدند که چرا نمایندگان آنان در مجلس نسبت به چنین موضوع مهمی بی‌اطلاع بودند و چرا از ابزارهای نظارتی خود به خوبی استفاده نمی‌کنند.
شهید رجایی زمانی که رئیس‌جمهور شد گفت که ما و مجلس برادریم و بنده هم به تأسی از این شهید بزرگوار این صحبت را کاملاً قبول دارم اما این نکته را می‌گویم که مجلس برادر بزرگ‌تر دولت است و هر موضوع و اتفاقی که در کشور اتفاق می‌افتد، باید مجلس در جریان آن باشد.
بر این اساس، رویکرد مجلس یازدهم قطعاً نظارت دقیق بر تصمیمات و عملکرد دولت خواهد بود و انتظار مردم هم این است که مجلس نظارت خوبی بر اقدامات دولت داشته باشد و البته مجلس به دولت کمک هم خواهد کرد و هر جایی که دولت نیاز داشته باشد تا مشکلاتش حل شود، مجلس بسترسازی‌های لازم و قانونی را برای حل مشکلات دولت انجام خواهد داد.
برای کارآمد شدن هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان چه برنامه‌ای دارید؟
اخیراً قوه قضائیه احکامی درباره چند تن از نمایندگان مجلس صادر کرد که خبر خوبی نبود، البته از یک سو اقتدار قوه قضائیه را نشان داد و باعث خرسندی بود اما از این جهت که این اتفاق در مجلس رخ داد، خبر خوشایندی نبود و لازم است هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان حساسیت بیشتری روی رفتار و عملکرد نمایندگان داشته باشد تا خودسازی و تحول در قالب یک مجلس جهادی و انقلابی به طور کامل محقق شود.
بیش از ۷۰ درصد قاچاقی که وارد کشور می‌شود، در تهران دپو می‌شود و مجلس یازدهم باید برای ریشه‌کن کردن قاچاق کالا و ارز تدبیر کند
یکی از پاشنه آشیل‌های کشور قاچاق کالا است و با توجه به اینکه شما رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بودید، چه طرح و یا برنامه‌ای در مجلس دارید تا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قدرتمندتر شود؟
موضوع قاچاق بسیار جدی است و بر همین اساس به فرمان مقام معظم رهبری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل شد و ایشان همواره روی موضوعاتی که می‌تواند مانع ورود کالاهای قاچاق به کشور و تقویت تولید داخلی شود، تاکید می‌کنند.
البته اتفاقاتی در کشور افتاده که نشان می‌دهد تا حدودی در این موضوع خلط مبحث شده است، به گونه‌ای که رهبر معظم انقلاب سال گذشته فرمودند که منظور بنده از قاچاق، آن کولبری که در استان‌های مرزی کار می‌کند نیست. بنده هم معتقدم که اگر بخواهیم اصل قاچاق را پیگیری کنیم، باید آن را در وزارتخانه‌های اقتصادی کشور دنبال کنیم.
اگر بخواهیم اصل قاچاق را پیگیری کنیم، باید آن را در وزارتخانه‌های اقتصادی کشور دنبال کنیم در واقع باید به این سوال پاسخ داده شود که چه کسانی اجازه می‌دهند محصولاتی به صورت غیرقانونی وارد کشور شوند و به اقتصاد ملی لطمه بزنند؟ قطع به یقین این اقدامات توسط مرزنشینان کشور صورت نمی‌گیرد.
بیش از ۷۰ درصد قاچاقی که وارد کشور می‌شود، در تهران دپو و به سایر استان‌ها ارسال می‌شود و مجلس یازدهم باید برای از بین بردن و ریشه‌کن کردن قاچاق کالا و ارز تدبیر کند.
برای مبارزه با قاچاق چه اقدامی باید انجام شود؟
زمانی که بنده در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بودم، در تعدادی از گمرکات کشور سامانه‌های الکترونیکی نصب شد تا هر کالایی که از گمرک وارد کشور می‌شود، حساب و کتاب داشته باشد. برای حل مشکل قاچاق در کشور اگر ما بتوانیم به وضعیت داد و ستادهای مرزی خود سر و سامان دهیم، قطعاً راهگشا خواهد بود.
به این معنا که ما باید کالاهایی را که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، قانونمند کنیم. مثلاً به استاندارهای استان‌های مرزی بگوییم که چند قلم کالا وارد استان آنان می‌شود و بعد این کالاها را طی مکانیزمی قانونمند کنیم که اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند کمک زیادی به تحقق جهش تولید و بهبود معیشت مرزنشینان کند.
به یکی دیگر از موضوعات نظارتی مجلس بپردازیم. با توجه به اینکه در حوزه بازرسی در قوه قضائیه نیز سوابقی دارید می‌خواهیم به طور مشخص در بحث تحقیق و تفحص‌ها مجلس بحث را با شما ادامه بدهیم. طبق گفته مسئول امور تحقیق و تفحص‌های مجلس، صرفاً ۱۰ درصد از تحقیق و تفحص‌ها به نتیجه رسیده است. چه برنامه‌ای برای تقویت این ابزار نظارتی مجلس دارید؟
تحقیق و تفحص یکی از وظایف مهم نظارتی مجلس است اما کارآیی و خروجی تحقیق و تفحص‌ها نیز بسیار اهمیت دارد و مجلس باید در این زمینه پاسخگو باشد. تاکنون نمایندگان مجلس از بسیاری از دستگاه‌ها تحقیق و تفحص کرده‌اند اما نتیجه درخوری نداشته است. همچنین گاهی اوقات نتیجه تحقیق و تفحص‌ها اعلام نمی‌شود که حتماً باید گزارش هیئت‌های تحقیق و تفحص به مردم اعلام شود و جهت برخورد با متخلفان، لازم است که این گزارش‌ها به دستگاه‌های نظارتی و قوه قضائیه ارجاع شود. به هر صورت، مجلس یازدهم حتماً برای کارآمدتر شدن تحقیق و تفحص‌ها اقدام خواهد کرد.
آیا برنامه‌ای برای تحقیق و تفحص از سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور دارید؟
یکی از اتفاقات مثبتی که در دستگاه دیپلماسی ما افتاد، تشکیل معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه بود که می‌تواند به سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های ما در کشورهای خارجی سر و سامان دهد و مسیر درستی را برای آنان تعیین کند. همچنین لازم است که نیازهای کشور از سوی این معاونت بسترسازی شود تا سفارتخانه‌ها اقداماتی را برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایران با سایر کشورها در دستور کار خود قرار دهند.
سمت و سوی مجلس یازدهم نیز ارتباط مستقیم با مجلس عراق و روان سازی و مستحکم کردن روابط با آنان است کمی هم به مسائل بین‌المللی بپردازیم. اخیراً پارلمان عراق به مصطفی الکاظمی و کابینه‌اش رأی اعتماد داد، آینده سیاسی عراق را چگونه می‌بینید و سطح همکاری‌های ایران و عراق در دوره جدید چقدر افزایش می‌یابد؟
همواره استراتژی جمهوری اسلامی ایران، رصد حوادث و رویدادهای سیاسی و امنیتی کشورهای همسایه است و قطعاً عراق جایگاه ویژه‌ای برای ایران دارد و هر چقدر ثبات سیاسی و امنیتی در عراق بیشتر باشد، به نفع همه کشورهای منطقه و خصوصاً کشورهای همسایه و ایران خواهد بود. ما ارتباطات و مبادلات خوبی با عراق داریم و قطعاً این ارتباطات به قوت خود باقی است و سمت و سوی مجلس یازدهم نیز ارتباط مستقیم با مجلس عراق و روان سازی و مستحکم کردن روابط با آنان است.
جای خوشحالی است که مشارکت عمومی خوبی در تشکیل دولت عراق به وجود آمد اما نباید از این نکته غافل شد که آمریکایی‌ها به هر طریقی به دنبال آن هستند که مشکلاتی را برای عراق به وجود آورند. خصوصاً از زمانی که گروهک تروریستی داعش، در حوزه سیاسی و نظامی توسط سردار رشیدمان شهید سلیمانی زمین‌گیر شد، آمریکا به عنوان حامی سرسخت داعش به دنبال ایجاد مشکلاتی برای عراق است.
همچنین اخیراً تحرکاتی توسط داعش صورت می‌گیرد که نشان دهنده آن است که آنان برنامه‌های درازمدتی برای عراق دارند و از این بابت هوشیاری همه جناح‌های سیاسی در عراق می‌تواند بسیار مؤثر باشد تا توطئه‌های آنان و همچنین آمریکا و صهیونیست‌ها برای بازسازی بازماندگان داعش خنثی شود.
تحرکات آمریکا در دریا برای کشتی‌های ما که به سمت ونزوئلا حرکت می‌کنند، افزایش یافته بود و تهدیدهای مکرری از سوی مقامات آمریکایی مطرح می‌شد؛ تحلیل شما از دخالت‌های آمریکا در این زمینه و دیگر بخش‌های منطقه چیست؟
استراتژی غلط آمریکایی‌ها این است که منطقه را در شرایط بحرانی تلقی می‌کنند، در حالی که حضور آمریکا در هر بخشی از منطقه بحران‌ساز است. برای مثال بیش از ۱۷ سال آمریکایی‌ها با هماهنگی سازمان ملل وارد افغانستان شدند تا با تروریسم و مواد مخدر مبارزه کنند اما بعد از ۱۷ سال هم اقدامات تروریستی افزایش یافت و هم تولید مواد مخدر چند برابر شد و آمریکا جز کشت و کشتار و بدبختی برای مردم افغانستان کاری نکرد و در سایر کشورهای منطقه چون عراق و سوریه هم وضعیت به همین منوال بود.
در این میان آنچه مایه امیدواری است، هوشیاری مردم منطقه است اما برخی از حکام منطقه به هر دلیلی به آمریکایی‌ها چراغ سبز نشان می‌دهند و از آنان حمایت می‌کنند اما غالب ملت‌های منطقه این نگاه را ندارند به گونه‌ای که پس از شهادت سردار سلیمانی همگان دیدند که مردم منطقه چه هجمه‌ای علیه آمریکا داشتند که نشان می‌دهد مردم منطقه هوشیار هستند.
به طور کلی لشکرکشی آمریکایی‌ها در خلیج فارس و در برخی از کشورهای منطقه نشانه روحیه سلطه‌طلبی آنان است اما غافل از این هستند که سیاست‌های آنان شکست خورده است. آمریکایی‌ها استراتژی مدونی ندارند و هر روز از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌پرند و این حرکات نمی‌تواند برای کشوری مانند آمریکا کارساز باشد. این در حالی است که آمریکا در حل معضلات خود مانده است و حتی آنان با این همه ادعا نمی‌توانند بیماری کرونا را کنترل کنند و در اقتصادشان هم گرفتار هستند.
در این شرایط، ارتباط ما باید با کشورهای همسایه و منطقه به ویژه کشورهایی چون روسیه، چین، پاکستان و هند مستحکم‌تر شود چرا که هر چقدر این ارتباط مستحکم‌تر باشد، آمریکایی‌ها چاره‌ای ندارند جز اینکه منطقه را ترک کنند.
فشارهای مردم و مسئولان عراق باعث می‌شود که آمریکایی‌ها خیلی سریع عراق را ترک کنند چندی پیش خروج آمریکا از منطقه در پارلمان عراق به تصویب رسید. به نظر شما چه زمانی این مصوبه به طور کامل محقق می‌شود؟
بر اساس استراتژی ملت، دولت و مجلس عراق و آنچه در عراق می‌گذرد، کاملاً به نفع آمریکاست که هر چه سریع‌تر عراق را ترک کند.
آیا با تشکیل دولت و پارلمان جدید در عراق خروج آمریکا از این کشور سریع‌تر اتفاق می‌افتد؟
خروج آمریکا از عراق باید توسط مجلس عراق زمان‌بندی و به آمریکایی‌ها اعلام شود. البته برخی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق، تحویل عراقی‌ها داده شده است. به هر حال فارغ از دولت و مجلس عراق، فشارهای مردم این کشور باعث خواهد شد که هر چه سریع‌تر آمریکایی‌ها، عراق را ترک کنند.
با توجه به جان باختن تعدادی از اتباع افغان در نزدیکی مرز ایران، بحث‌هایی در فضای مجازی مطرح می‌شود. به نظر شما آیا روند تعاملات ایران و افغانستان تحت تأثیر این موضوع قرار می‌گیرد؟
روابط ما با کشورهای همسایه خصوصاً افغانستان یک ارتباط استراتژیک است و حوادث مرزی نمی‌تواند تأثیر آن چنانی در روابط استراتژیک دو کشور داشته باشد. نزدیک به ۴۰ سال است که ما با جهاد افغانستان گره خورده‌ایم. هرگز یادمان نمی‌رود که آن زمان که صدام از موشک‌های شوروی علیه تهران استفاده می‌کرد، گورباچف هیئتی خدمت امام راحل فرستاد و از امام (ره) خواستند که ایران دست از جهاد افغانستان بردارد تا آنان هم به صدام موشک ندهند اما امام (ره) پیامی تاریخی داد که هنوز سر زبان رهبران سیاسی و مردم افغانستان است مبنی بر اینکه «آقای گورباچف ما دست از جهاد مقدس افغانستان برنمی‌داریم و روزی می‌رسد که سیستم دفاعی ما به یکی از قوی‌ترین سیستم‌های دفاعی دنیا تبدیل شود و ملت افغانستان هم استقلال خودشان را پیدا خواهند کرد و شما را از کشورشان بیرون می‌کنند.» بعد از مدتی ارتش سرخ شوروی از افغانستان خارج شد و جمهوری اسلامی هم به تکنولوژِی‌های روز دنیا در عرصه دفاعی رسید.
از این بابت حوادث مرزی نمی‌تواند در روابط دو کشور تأثیرگذار باشد. البته باورش بسیار سخت است که گفته شود این اتفاق یعنی جان باختن تبعه‌های افغانی توسط مرزبانان ایرانی اتفاق افتاده است و اصلاً چنین چیزی نمی‌تواند اتفاق بیفتد. به هر صورت هیئتی از دو کشور در حال بررسی حادثه هستند که مشخص کنند علت اصلی حادثه چه بوده و اگر هر اتفاقی افتاده باشد، توسط دو کشور برخوردهای لازم انجام می‌شود.
۱۱:۰۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۰
نظر شما