خبرگزاری مهر - گروه استانها- ندا سپاهی: خشکسالی، کاهش دبی چاه‌های آب و نبود آب در رودخانه زاینده رود سبب شده که برخی افراد ناآگاه در پایین دست رودخانه برای کشت و کار به برداشت شبانه پساب فاضلاب برای آبیاری محصولات مثمر اقدام کنند. این پساب‌ها که هم اکنون از خروجی تصفیه‌خانه‌های جنوب، شرق و شمال اصفهان در کانال‌ها و در پایین دست رودخانه زاینده رود جریان دارد با هدف تغذیه منابع آب زیرزمینی و حفظ رطوبت بستر پایین دست رودخانه تا نزدیکی تالاب گاوخونی رهاسازی می‌شود.
در حالی که این پساب قابل استفاده برای گیاهان مثمر نیست اما یک شاهد عینی ساکن شرق اصفهان که نخواست نامش فاش شود به خبرنگار مهر گفت که با وجود نبود آب، برخی کشاورزان امسال نیز در پایین دست سد تنظیمی رودشتین گندم و جو کاشته‌اند و اراضی مجاور رودخانه تا چشم کار می‌کند سرسبز است، برخی کشاورزان چاه آب داشتند و در برخی مناطق مانند فساران و تیمیارت فاضلاب را مستقیم برداشت می‌کنند.
وی افزود: اگر چه اعلام می‌شود که این افراد از پساب داخل رودخانه برداشت نمی‌کنند اما دیده شده برخی برای آبیاری شب‌ها از پساب رودخانه برداشت کرده‌اند.
پس از انتشار آخرین کلیپ از جریان پساب کف آلود در رودخانه زاینده رود در محدوده اشکاوند (شرق اصفهان) در روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه که در آن فردی گفته بود این پساب برای آبیاری سبزی و صیفی در این منطقه استفاده می‌شود، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان با انتشار ویدئویی به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد که این پساب مربوط به تصفیه خانه جنوب شهر اصفهان بوده و بیش از سه دهه است که پساب تصفیه شده وارد رودخانه می‌شود.
وی ادامه داد: رودخانه‌ها ظرفیتی دارند که به نسبت حجم آبی که در آنها جاری است می‌توان حتی پساب خام هم وارد کنند ولی رودخانه زاینده رود هم اکنون خشک بوده و جریان پساب پیدا است ولی پساب موجود تصفیه شده و به سمت گاوخونی جاری است و بخشی از آن نیز در زمین نفوذ می‌کند و به هیچ وجه برداشت مستقیم نمی‌شود.
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان خاطرنشان کرد: در کلیپ گفته شده این پساب برای سبزی و صیفی استفاده می‌شود اما اینگونه نیست زیرا اگر جای دیگری پساب مستقیم استفاده شده باشد ارتباطی به پسابی که در رودخانه جاری است، ندارد و افرادی که سبزی و صیفی استفاده می‌کند مطمئن باشند که این دروغ محض است چراکه این اتفاق دستکم برای پسابی که در رودخانه جاری است، نمی‌افتد.
مرکز بهداشت تکذیب کرد
در همین ارتباط سید مهدی میرجهانیان، مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر برداشت پساب از زاینده رود برای آبیاری مزارع کشاورزی را کذب دانست و اظهار داشت: با توجه به وظایف ذاتی ارگان‌های مختلف در رابطه با هر نوع تهدید علیه بهداشت عمومی جامعه و محیط زیست، موضوع آبیاری محصولات کشاورزی با پساب‌های فاضلاب یا در موارد معدودی فاضلاب‌های تصفیه نشده، متولیان ویژه دارد و برخی دستگاه‌ها از جمله سازمان محیط‌زیست و جهاد کشاورزی در این موضوع جایگاه ویژه دارند و مرکز بهداشت استان ناظر ویژه است.
وی با بیان اینکه این موضوع در دست بررسی و پیگیری است، افزود: بسیاری از کلیپ‌هایی که منتشر شده کذب است زیرا همین امروز کارشناسان ما در منطقه بودند و این دبی پساب در منطقه اشکاوند وجود ندارد.
میرجهانیان خاطرنشان کرد: در خارج از بافت شهرها استفاده از فاضلاب برای محصولات مثمر اقدام تهدید کننده بهداشت عمومی و سلامت جامعه است که متولیان آن سازمان جهادکشاورزی و محیط زیست بوده که دقیقاً بر اساس شرح وظایف ذاتی خودشان در مورد عوامل تهدید کننده سلامت انسان و عرضه و پرورش محصولات سالم و صیفی‌جات باید وظایف خود را انجام دهند.
صدور اخطاریه برای تصفیه‌خانه جنوب اصفهان
اما معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان دراین باره به خبرنگار مهر گفت: سازمان محیط زیست کیفیت پساب را بررسی و نوع منبع پذیرنده را براساس کیفیت مشخص می‌کند که پساب در چه منبعی می‌تواند تخلیه شود و پیگیری موضوع استفاده فاضلاب برای گیاهان مثمر در حیطه وظایف محیط زیست نیست.
حمیرا صفی قلی ادامه داد: اگر پساب برای تخلیه در اراضی کشاورزی در نظر گرفته شود، محیط زیست پس از بررسی استانداردهای کیفی پساب اعلام می‌کند که استفاده برای کشت غیر مثمر، فضای سبز و آبیاری درختان غیر مثمر از نظر محیط زیست بلامانع است اما منوط به اینکه که استانداردها را پاس کرده باشد در حالی که وقتی به سیستم غذایی وارد شود سیستم از دست سازمان محیط زیست خارج می‌شود.
طبق قانون مرکز بهداشت باید پیگیری کند
وی با اشاره به اینکه تصفیه خانه جنوب مشکل داشته و برای آن اخطار صادر شده است، ابراز داشت: اگر در مواردی پساب خروجی غیر استاندارد باشد متولی آن را شرکت آب و فاضلاب می‌دانیم؛ البته طبق قانون پس از اینکه پساب از تصفیه خانه خارج می‌شود مدیریت آن بر عهده شرکت آب منطقه‌ای است و آب منطقه‌ای باید مواردی را که برداشت غیرمجاز شده است، پیگیری قضائی کند.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه در صورت تخلف محیط زیست با آب و فاضلاب برخورد می‌کند، گفت: اگر پساب برای کشت مثمر استفاده شود محیط زیست می‌تواند طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی موضوع را پیگیری کند اما به دلیل اینکه محصولات مثمر بوده مرکز بهداشت باید به مراجع قضائی پاسخگو باشد.
صفی‌قلی با اشاره به اینکه ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی از دو جنبه سلامت و محیط زیست مطرح است، افزود: مرجع اصلی این موضوع برای پیگیری مرکز بهداشت استان است؛ البته این پساب‌ها را برخی کشاورزان برداشت می‌کنند اما برخی نیز تمایل دارند که پساب برای آبدهی چاه‌هایشان در بستر رودخانه جریان داشته باشد.
استفاده از فاضلاب خام سلامت و امنیت غذایی جامعه را تهدید می‌کند
همچنین معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در این باره به خبرنگار مهر گفت: این پساب طبق صحبت‌هایی که شده بود با انجام فیلتر اولیه پساب در مسیر رودخانه جریان یافته تا به تغذیه منابع آب زیر زمینی کمک کند اما قرار نبوده که برای محصولات کشاورزی استفاده شود، از یک سو الگوی کشت و محصول غالب این منطقه گندم و جو و گیاهان چند ساله مانند یونجه بوده است و از سوی دیگر سازمان جهاد کشاورزی هرگز با کاشت سبزیجات و صیفی جات در این منطقه موافق نبوده و نیست زیرا سلامت و امنیت غذایی جامعه مطرح است.
اصغر رستمی با بیان اینکه طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی متولیان رسیدگی به این تخلفات مشخص است، اظهار داشت: جهاد کشاورزی فی النفسه مخالف این موضوع است و البته مسئولیتی نیز ندارد که مجوزی برای برداشت‌ها صادر کند، اگر کسی برداشت غیرمجاز داشته است باید پاسخگو باشد.
وی در عین حال تصریح کرد: پساب به عنوان یک منبع آب رو به افزایش اگر طبق برنامه‌ریزی‌های لازم و تصفیه‌های تکمیلی، استانداردسازی شود به صورتی که بتوان در بخش کشاورزی استفاده کرد به نظر می‌رسد که جهاد کشاورزی و کشاورزان منع و محدودیتی نداشته باشند اما اینکه بصورت پساب خام برداشت شود، بهداشت عمومی و امنیت غذایی جامعه را تهدید می‌کند.
همچنین بنا به اظهارات مسئولان سازمان آب و فاضلاب استان، نظارت بر خروجی تصفیه خانه پس از تصفیه فاضلاب و تحویل آن، بر عهده این سازمان نیست و وظیفه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان است. پساب تصفیه‌خانه شرق و شمال اصفهان برای گیاهان غیرمثمر وارد کانال‌ها می‌شود اما در این مسیر اتفاقاتی می‌افتد و برخی کشاورزان برداشت می‌کنند که کنترل آن بر عهده سازمان آب و فاضلاب نیست.
شرکت آب منطقه‌ای خروجی تصفیه‌خانه‌ها را به استاندارد برساند
در همین ارتباط کمال حیدری معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مصاحبه‌ای اظهار داشت: اکنون جسته و گریخته می‌شنویم یا می‌بینیم که از پساب در مزارع استفاده می‌شود زیرا کشاورزان از یک سو با کمبود آب روبه رو هستند و از سوی دیگر می‌بینند کانال‌های انتقال پساب از کنار مزرعه‌هایشان می‌گذرد و اجازه استفاده از آن را ندارند. در صورتی که اگر شرکت آب منطقه‌ای بتواند خروجی تصفیه‌خانه ها را به اندازه استاندارد برساند، نه کشاورز ضرر خواهد کرد و نه مردم.
وی با بیان اینکه مصرف سبزی و صیفی جات که با پساب فاضلاب آبیاری می‌شوند پیامدهای بسیار بدی مانند بیماری‌های صعب العلاج به ویژه سرطان‌ها را به دنبال دارد افزود: بار میکروبی پسابی که اکنون از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب بیرون می‌آید صدر صد بالاتر از میزان استاندارد است و با وجود این کشاورزان آن را به صورت غیرقانونی و پنهانی استفاده می‌کنند. نظارت‌های مداوم مسئولان استانی و جمع آوری موتورهای پمپاژ پساب نیز تاکنون نتوانسته کشاورزان را از این تخلف منصرف کند.
آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای پاسخگو باشد
در همین پیوند نماینده کشاورزان شرق و عضو شورای میراب‌های اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: لازم است شرکت آب منطقه‌ای اصفهان و سازمان آب و فاضلاب استان پاسخ دهند که چرا فاضلاب را جمع‌آوری و اصولی تصفیه نمی‌کنند در حالی که بودجه آن نیز تأمین شده است، چرا قبل از وقوع فاجعه، پیشگیری نمی‌کنند؟ اینکه گفته می‌شود از این پساب برداشت نمی‌شود و در رودخانه جریان دارد مگر چنین موضوعی ممکن است؟ هم اکنون در منطقه تیمیارت (روستای برآان در شرق اصفهان) که هیچ آبی وجود ندارد زمین‌ها زیر کشت گندم و یونجه است.
وی ادامه داد: برخی کشاورزان چاه دارند اما برخی از آنها کانال‌هایی حفر کردند و پساب را به زمین‌های خود منتقل می‌کنند؛ این یونجه‌ای را که با پساب و فاضلاب آبیاری می‌شود در چرخه غذایی مردم قرار می‌گیرد؛ گاو و گوسفند از این یونجه‌ها تغذیه کرده و در نهایت انسان هم از گوشت این‌ها استفاده می‌کنند یا حتی دام‌های که برای چرا به این منطقه آورده می‌شوند از آب فاضلابی می‌خورند؛ این‌ها سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.
بارها به متخلفان تذکر داده‌ایم
نماینده کشاورزان شرق و عضو شورای میراب‌های اصفهان با بیان اینکه بارها به این متخلفان تذکر داده شده اما حتی هشدارهای صنف کشاورزان به این افراد بی فایده بوده است، ابراز داشت: پساب خروجی از تصفیه‌خانه‌های اصفهان درست تصفیه نمی‌شود؛ از مسئولان به ویژه فرماندار اصفهان، سرپرست شرکت آب منطقه‌ای و سازمان آب و فاضلاب درخواست می‌کنیم که برای تصفیه صحیح و استاندارد پساب فاضلاب چاره‌اندیشی کنند زیرا بودجه آن در آب منطقه‌ای تأمین شده و اگر به صورت استاندارد پساب تصفیه خانه‌های اصفهان تصفیه شود و در کانال‌ها قرار گیرد حدود هشت مترمکعب آب خواهد بود که می‌توان برای گیاهان غیر مثمر استفاده کرد.
کریمی اضافه کرد: رهاسازی و استفاده برخی کشاورزان از این پساب برای آبیاری محصولات، ظلم به مردم است چرا که باعث بیماری‌های صعب العلاج مانند سرطان می‌شود؛ اما سوال این است که چرا قبل از وقوع فاجعه پیشگیری نمی‌شود؟
به گزارش خبرنگار مهر برپایه آمارها بیماری‌هایی با منشأ غذایی سالانه بیش از ۵۵۰ میلیون نفر را در جهان بیمار و بسیاری را به کام مرگ می‌کشاند، بیش از ۵۰ درصد از امراض با منشأ غذایی علت ابتلاء به بیماری‌های اسهالی است، بیماری شیگلوز که باکتری شیگلا عامل آن است، یکی از انواع این بیماری‌ها است که کودکان و بزرگسالان را درگیر می‌کند. شیگلوز یا اسهال خونی از بیماری‌های باکتریایی روده است و به وسیله یکی از انواع باکتری شیگلا ایجاد می‌شود.
این بیماری از طریق آب و غذای آلوده، آبیاری مزارع با پساب فاضلاب شیوع پیدا می‌کند. شیگلوز در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۴ به شکل اپیدمی در نقاطی از استان اصفهان مانند شهر اصفهان، اردستان، نائین، سمیرم و … دیده شده است. به گفته رضا فدایی مسئول بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت اصفهان علائم شیگلوز یا اسهال خونی، تب، بدن درد، دل پیچه، دل درد و اسهال با حجم کم است.
با توجه به اینکه استفاده از پساب برای آبیاری محصولات کشاورزی مثمر سلامت و امنیت غذایی جامعه را تهدید می‌کند و در روزهای گذشته انتشار تصاویر متعدد تخلفات در اراضی کشاورزی شرق اصفهان در فضای مجازی سبب نگرانی مردم شده است، باید منتظر پاسخ شرکت آب منطقه‌ای اصفهان و همچنین ورود جدی تر مرکز بهداشت استان به این موضوع بود تا قبل از بروز فاجعه، مشکل را رفع شود.
پساب برای تالاب گاوخونی رهاسازی شده نه کشاورزی
اگر چه حسن ساسانی سرپرست شرکت آب منطقه‌ای اصفهان روز جمعه در واکنش به این موضوع اعلام کرد که پساب به منظور تأمین نیاز زیست محیطی تالاب گاوخونی و نه برای استفاده کشاورزی در زاینده رود رهاسازی می‌شود اما به نظر می‌رسد کیفیت پساب فاضلاب رهاسازی شده که عنوان تأمین نیاز آبی محیط زیستی دارد، سبب انتشار آلودگی‌های زیست محیطی و آسیب به حیات سایر زیستمندان باشد و چنین رنجی سزاوار طبیعت نیست؛ براساس مشاهدات میدانی خبرنگار مهر پرندگان آبزی و کنار آبزی در بند شاخ کنار در همین پساب‌های کف آلود تلف می‌شوند. این درحالی است که نیاز زیستی تالاب گاوخونی نیز براساس قانون از آب باید تأمین شود.
نظر شما