به گزارش خبرگزاری مهر، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های علمی «خانه ملی گفت‌وگوی حقوق اساسی» با موضوع «حمایت از مستضعفان جهان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» توسط پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شد.
در این نشست محمدرضا اصغری شورستانی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری که درباره «الزامات حقوقی حمایت از مستضعفان جهان مبتنی بر قانون اساسی» سخن می‌گفت، با اشاره به اصول تصریحی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از مبارزات مستضعفان جهان گفت: اصول ۱۵۲ و ۱۵۴ قانون اساسی که تصریحاً به مسئله مقاومت اشاره دارند، با اتفاق آرا اعضای مجلس بررسی نهایی قانون اساسی تصویب شدند و شهید بهشتی نیز پس از تصویب این اصول، بر همراهی و اتفاق‌نظر همه اعضای این مجلس نسبت به این مهم اشاره کرد.
وی افزود: مسئله حمایت از مستضعفان جهان در قانون اساسی، محصور به مسلمانان نیست که این امر را صرفاً در قالب امت واحده اسلامی تحلیل کنیم، بلکه مبارزات عموم مستضعفان جهان اعم از مسلمان و غیر مسلمانان نسبت به مستکبران را در بر می‌گیرد. علاوه بر این دو اصل و همچنین بند ۱۶ اصل سه، در مقدمه قانون اساسی نیز بدین امر ذیل دو بخش شیوه حکومت در اسلام و ارتش مکتبی اشاره شده است.
در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قنبریان، استاد حوزه و دانشگاه که درخصوص «تکالیف شرعی و قانونی جمهوری اسلامی ایران در زمینه مقاومت» توضیحاتی ارائه داد، خاطرنشان کرد: در متن قانون اساسی و مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ما هم رد پای حمایت نظامی و هم حمایت سیاسی را داریم که این مهم بسیار قابل‌توجه است؛ البته که امروز دشمن مستقیم به ما تعدی کرده و بحث از این سطوح فراتر رفته و ما در مقام دفاع از خود نیز هستیم.
وی ادامه داد: مرحوم سید جعفر کاشف‌الغطا که از مفاخر فقه شیعه هستند، در جلد ۴ از کتاب کشف‌الغطا در صفحات ۲۸۸ و ۲۸۹ اقسامی را برای جهاد دفاعی مطرح می‌کنند. در اینجا ایشان بازپس‌گیری سرزمین‌های اسلامی در اشغال کفار را افضل اقسام جهاد می‌دانند و می‌گویند شهید در این راه به منزله شهدای کربلا است. مانند این تعابیر را ایشان در رساله جهادیه درخصوص جنگ‌های ایران و روس که کشور ما در اشغال بوده بیان کردند ولی این حکم مختص به قلمروی سرزمینی نیست و همه سرزمین‌های اسلامی را در بر می‌گیرد.
حجت‌الاسلام قنبریان تصریح کرد: مقابله با اسرائیل در جهان تشیع از ابتدا با مبانی اسلامی شکل گرفته و ادامه پیدا کرده است. مرحوم محمدحسین کاشف‌الغطا عالمان نجف را در زیر قبه امیرالمومنین سلام‌الله‌علیه جمع کردند و با نگاه امت واحده به دنبال فتوای جهاد علیه اسرائیل بودند. ایشان در این مجلس فرمودند که جهاد در فلسطین امروز بر هر انسانی واجب شده است. این درحالی است که عمده جریان مقاومت در جهان عرب با مبانی ناسیونالیستی آغاز شد و بعد به شکل چپ‌گرایانه ادامه پیدا کرد و در ادامه به سمت مبانی اسلامی رفت.
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی صرفاً فقها در خصوص حمایت از مقاومت بیانات حمایتی نداشتم و سایر اعضا حتی با تاکید بیشتری این مطالب را بیان کردند. شهید بهشتی تاکید داشتند که حمایت از مستضعفان جهان و تشکیل امت واحده به معنای دخالت در امور سایر کشورها نیست، بلکه یک بلوک جهانی مانند سایر بلوک‌های جهانی برای مسلمانان تشکیل می‌شود.
وی تأکید کرد: سید ابوالحسن اصفهانی نیز به دولت ایران در آن زمان تلگرافی زدند و تاکید کردند که در مجامع بین‌المللی از فلسطین حمایت صورت گیرد. در حزب جهانی مستضعفین که مدنظر امام خمینی (ره) و اعضای مجلس بررسی نهایی بوده، حمایت مستضعفین عالم در کشورهای مختلف از یکدیگر صورت می‌گیرد.
البته این به معنای دخالت در امور داخلی یکدیگر نیست و جمهوری اسلامی نیز بدون اجازه دولت‌ها در امور هیچ کشوری ورود ندارد. با این مبنا، هیچیک از هسته‌های مقاومت به نیابت از دیگری نمی‌جنگند، بلکه در دفاع از خودشان تشکیل می‌شوند و مقاومت می‌کنند و جمهوری اسلامی نیز مطابق وظایف خود از آن‌ها دفاع می‌کند.
حجت‌الاسلام قنبریان ادامه داد: در زمینه فلسطین نیز تلاش ما ایجاد دولت فلسطینی است. ایده جمهوری اسلامی در مورد فلسطین مطابق فرمایش رهبر معظم انقلاب، مردم‌پایه است و تحقق آن نیز با مردم‌سالاری ممکن است که ایشان آن را با عنوان همه‌پرسی برای تشکیل دولت فلسطینی مطرح می‌کنند؛ مسلم است که رژیم صهیونیستی این را نمی‌پذیرد و کار هسته‌های مقاومت نیز وادار کردن اسرائیل به این امر است.
مهدی خانعلی‌زاده، کارشناس و تحلیل‌گر روابط بین‌الملل که در زمینه «تأمین منافع و امنیت ملی ایران از طریق محور مقاومت» در این نشست ایراد سخن کرد، گفت: عقلانیت انقلاب اسلامی در سیاست خارجی موجب شده آرمان مقاومت و تکالیف شرعی و قانونی ما در این خصوص، امروز تأمین‌کننده منافع ملی ما نیز باشد. ممزوج کردن این دو مقوله، هنر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: اساساً ماجرای ما صرفاً در خصوص ایران و رژیم صهیونیستی نیست؛ با این توضیح که اصل ماجرا تشکیل نظم امنیتی در غرب آسیا برای تأمین منافع غرب است و علت تامه عدم تحقق این امر تاکنون، شبکه مقاومت است. این نظم از پایان جنگ جهانی اول تاکنون از سوی غرب پیگیری شده است. طوفان الاقصی نیز در دوره جدید که تلاش‌ها برای ایجاد این نظم دوباره جدیت یافته بود، مجدد این برنامه را با اختلال روبه‌رو کرد.
تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی اظهار کرد: تقلیل ماجرای اسرائیل به یک رژیم آپارتاید اشتباه است. حرکت اسرائیل برای تأمین خواست آمریکا برای تغییر نظم منطقه است و به همین خاطر مقامات این کشور می‌گویند که ما اگر اسرائیل نداشتیم هم باید یکی در منطقه ایجاد می‌کردیم.
خانعلی‌زاده با تاکید بر اینکه پیگیری آرمان فلسطین اقتصاد ایران را هم رونق می‌دهد، اظهار کرد: دالان تجاری که از سوی هند به سمت سرزمین‌های اشغالی و کانال سوئز و بعد اروپا می‌رفت، بعد طوفان الاقصی تقریباً مطرود شد. ۹۳ درصد تجارت این دالان از بین رفته و در نتیجه ۲۷ درصد از تجارت اسرائیل ازبین رفته و از این میزان، ۴ درصد به سمت ایران آمده است. با این تفاصیل، پیگیری آرمان فلسطین اقتصاد ایران را هم افزایش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: مسئله فلسطین برای امنیت ملی ایران الزامی است؛ اساساً اسرائیل برای ایران مشکل‌ساز است. آوردن مسئله فلسطین در قانون اساسی برای تأمین منافع ملی ایران بوده و نه یک امر شکلی. ایران از پایان صفویه آرزو داشته که یک بازیگر منطقه‌ای باشد و امروز فعالیت منطقه‌ای ایران اجرایی شده و به رسمیت شناخته شده است.
محمدهادی ذاکرحسین، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران که در این نشست با موضوع «مشروعیت محور مقاومت از منظر حقوق بین‌الملل» به سخنرانی پرداخت، درخصوص ظرفیت‌های مغفول مانده حمایت از مقاومت در حقوق بین‌الملل خاطرنشان کرد: ما متأسفانه از ظرفیت‌های بین‌المللی حقوقی برای حمایت از فلسطین و ثبت محکومیت رژیم استفاده مطلوبی نمی‌کنیم و همپای حمایت نظامی، حمایت حقوقی و دیپلماتیک از مقاومت رشد نکرده است.
وی افزود: ما جنگ نظامی با استکبار داریم ولی در پیوست آن جنگ حقوقی با آن‌ها نداریم. این درحالی است که در قوانین وضع شده در این خصوص، بر لزوم حمایت دیپلماتیک و حقوقی از مقاومت تصریح شده و اگر ما این مسئله را جدی نگیریم، فرصت‌سوزی کرده‌ایم. امروز نظام بین‌الملل به سمت حمایت از قربانیان جنایت جنگی و نسل‌کشی و تنبیه مرتکبین این جنایات رفته است تا از وقوع این جرایم پیشگیری شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: این‌ها فقط در حوزه دکترین نمانده و جامعه جهانی برای دولت‌ها در این حوزه‌ها مسئولیت‌هایی قائل شده است. متأسفانه ما از این ظرفیت‌های بین‌المللی به خوبی استفاده نکرده‌ایم؛ درحالی که برخی کشورهای گمنام با استفاده از این ظرفیت‌ها در سطوح ملی و بین‌المللی در مراجعی مانند دیوان کیفری بین‌المللی، آرایی در محکومیت‌های رژیم صهیونیستی گرفته‌اند.
ذاکرحسین با اشاره به رأی اخیر دیوان کیفری بین‌المللی در بازداشت سران جنایتکار رژیم صهیونیستی گفت: این رأی شاید در حال حاضر عملی نشود و ما آن‌ها را پشت میله‌های زندان نبینیم، ولی این آرا حقیقت را ثبت می‌کند. از هفته گذشته ما نه با نخست وزیر اسرائیل، بلکه با یک جنایتکار جنگی تحت تعقیب روبرو هستیم.
ثبت این حقایق جلوی روایت‌سازی دشمن را هم می‌گیرد و اذهان عمومی جهان را متوجه جنایات آن‌ها می‌کند.
گفتنی است، در انتهای این نشست که بیش از ۲ ساعت به طول انجامید، حضار سوالات خود را مطرح کرده و اساتید به ارائه پاسخ پرداختند.
نظر شما