به گزارش خبرنگار مهر، سلیمی در ابتدای این نشست با اشاره اینکه معنای تئاتر خصوصی تنها گرایش گروهها به فروش گیشه نیست گفت: تئاتر خصوصی به معنای استفاده نکردن از امکانات و سخت‌افزارهای دولتی نیست. در شرایط فعلی آمار نشان می‌دهد چاره‌ای جز این نداریم که به سمت تئاتر خصوصی برویم. به دلیل تقاضای فراوان هنرمندان نسل‌های مختلف امکان پاسخگویی به این نیاز فراوان وجود ندارد.
وی یادآور شد: در کشور ما بیش از 400 انجمن نمایش وجود دارد. در 12 سال گذشته 15 هزار فارغ‌التحصیل تئاتر در سطوح مختلف داریم. در 10 سال گذشته 10 هزار کارآموز از مؤسسات خصوصی آموزشی تئاتر وارد این عرصه شده‌اند. یک هزار و 500 نفر هنرمند حرفه‌ای تئاتر نیز داریم که با این حساب حدود 60 هزار نفر در مجموعه کشور ما داوطلب کار تئاتر هستند ولی امکانات فعلی دولتی ما حتی اگر سه برابر هم شود باز جوابگوی این نیاز است.
مدیر اسبق اداره‌کل هنرهای نمایشی اظهار داشت: اگر دولت مالک تئاتر باشد فکر می‌کنم ایران تنها کشوری است که سالن‌های اصلی تئاترش برای دولت است. محدودیت امکانات مدیریتی و سخت‌افزار تئاتری باعث می‌شود که تئاتر به دایره‌ای بسته محدود شده و افزایش بودجه نیز نتیجه‌ای نداشته باشد. در این شرایط حتی افزایش بودجه باعث زوال تئاتر شده و مبارزه‌ای مفسده آمیز را میان هنرمندان برای جذب امکانات به وجود می‌آورد.
سلیمی با اشاره به بلاتکلیف ماندن بسیاری از سالن‌های شهر تهران خاطرنشان کرد: در تهران یکصد و 50 تالار وجود دارد و حدود 48 مجتمع فرهنگی در شهرستان‌ها ساخته شده که همه این‌ها بلاتکلیف مانده‌اند. نکته مهم دیگر کم توجهی به هویت هنرمندان تئاتر است. هنرمندان ما در محیطی رها شده و وابسته به مدیریت مرکز هنرهای نمایشی برای جذب امکانات هستند تا هویت موقتی برای خود پیدا کنند. رفتن به سمت تعریف درستی از تئاتر خصوصی، داشتن هویت ثابت برای هنرمندان تئاتر را میسر می‌کند. در نتیجه خلاقیت، اندیشه و مخاطب واقعی در جامعه به وجود می‌آید.
وی با اشاره به طرز تلقی اشتباه نسبت به فرهنگ در عرصه مدیریت و طرز تفکر اشتباه متولی داشتن هنر، گفت: وقتی در برنامه‌ها با مشکل روبرو می‌شویم از کلمه فرهنگسازی استفاده می‌کنیم که اشتباه است زیرا فرهنگ یک کالای تجاری نیست که ساخته و عرضه شود. فرهنگ حوزه تبادل اندیشه و ایده است. همچنین این تفکر که فرهنگ یک متولی دارد نیز تفکری اشتباه است زیرا اگر هنرمندانی پا به عرصه گذاشتند از بستر جامعه به وجود آمده‌اند.
وی ادامه داد: تغییر این تفکر به همراه شکل‌گیری شخصیت‌های حقوقی تئاتر امری است که در راه ایجاد تئاتر خصوصی تأثیرگذار خواهد بود. ما در جامعه خود همه گونه مؤسسات غیرانتفاعی داریم ولی از مؤسسات تئاتری خبری نیست. اگر هنرمندان راغب به تشکیل این مؤسسات نمی‌شوند به خاطر این است که احساس می‌کنند آزادی کامل ندارند، امنیت لازم اجتماعی را ندارند و همچنین اعتماد به کمک‌های مالی دولتی ندارند.
حسین پارسایی نیز در ادامه این نشست با طرح چند سؤال درباره خصوصی سازی و وجود اراده‌ای برای رسیدن به این امر در هنرمندان اظهار داشت: در شکل ظاهری و بنا به مصوبات موجود در لوایح و اصول شورای انقلاب فرهنگی این امر تعریف شده است ولی چرا بعد از گذشت 27 سال از تأسیس مرکز هنرهای نمایشی این امر تحقق نیافته است؟ هنرمندان به دلیل وابستگی به تئاتر دولتی قدرت ریسک پذیری ندارند و تنها عده‌ای قلیلی از هنرمندان توانایی گرایش به سمت تئاتر خصوصی را دارند.
مدیرکل هنرهای نمایشی ادامه داد: مهمترین حمایتی که مرکزی دولتی از یک گروه تئاتری انجام می‌دهد تأمین امنیت روحی و روانی است تا اثر به اجرا رسیده و اجرای آن استمرار پیدا کند. هنرمندان باید در سرنوشت اجرای خود سهیم باشند. تئاتر کمدی تولید می‌شود و پرمخاطب است ولی در نقطه مقابل تئاتر دینی و ارزشی تولید آنچنانی ندارد و اگر دولت دست و یارانه‌های خود را از روی تئاتر ارزشی و دینی بردارد، اثری تولید نمی‌شود. وقتی تئاتر ما به این دو موضوع نمی‌پردازد چه تضمینی برای جذب مخاطب وجود دارد؟ تئاتر چه چیزی برای عرضه دارد تا در مشارکت دولت و مردم به عنوان ضلع سوم حضور پیدا کند؟
وی متذکر شد: اقتدار فعلی بخش دولتی از او چهره‌ای ساخته که به مانند امپراطوی خدمتگذار موظف است تمام سلائق را دریابد و بودجه اندک تئاتر را برای تقاضاهای مختلف عرضه کند. این خود یعنی کمبود کیفیت و متأسفانه هنرمند ما عادت به استفاده از بودجه دولتی شده است و اگر روزی یارانه و بودجه دولتی حذف شود هیچ هنرمندی پا به عرصه تئاتر نخواهد گذاشت. این تصور غلط است که ناخدایی در تئاتر ایران وجود دارد و تئاتر را به پیش می‌برد. این نگاه باعث شده دولت نقش سخت نظارتی را برعهده بگیرد. تئاتر کشور اگر در تهران و تئاتر تهران اگر در مجموعه تئاترشهر است و اگر تئاترشهر هم به بودجه دولتی وابسته است پس تئاتر محکوم به فناست.
پارسایی افزود: وقتی موانع راه خصوصی سازی تئاتر برداشته شود چه تضمینی برای کیفیت آثار وجود دارد؟ گروهی که نمی‌تواند بخشی از درآمد خود را به صورت خودگران به دست آورد قدرت ریسک پذیری ندارد. علت اصلی هم این است که اکثر تولیدات ما مبتنی بر نیازهای فکری و معنوی و مورد نیاز مخاطب نیست. مخاطب زمانی پول بلیت تئاتر را پرداخت می‌کند که آن را فهمیده و مابه‌ازای آن را داشته باشد.
این مدیر تئاتری ضعف تبلیغات تئاتری را یکی دیگر از موانع خصوصی سازی تئاتر دانست و تأکید کرد: تئاتر ما در تبلیغات فقیر و مهجور است و نتوانسته‌ایم حتی در حد یک پفک نمکی سیمای جمهوری اسلامی ایران را متقاعد کنیم تا تبلیغات تئاتر را در این رسانه فراگیر داشته باشیم. تلویزیون می‌تواند کمک کند تماشاگر تئاتر را جدی‌تر بگیرد. ما با ضعفی جدی در تبلیغات تئاتر روبرو هستیم. البته شهرداری نیز با بیلبوردهای تبلیغاتی خود می‌تواند در این راه کمک شایانی داشته باشد.
وی در ادامه به ارائه راه‌کارهایی کوتاه مدت برای خصوصی سازی تئاتر پرداخت و گفت: در شرایط فعلی می‌توان با استفاده از یارانه‌ها و مکان‌های دولتی به سمت خصوصی سازی تئاتر حرکت کرد. یک راهکار کوتاه مدت این است که هر گروه نمایشی موظف باشد یک ششم قرارداد خود را از گیشه تأمین کند و این روند در یک پروسه شش ماهه به یک دوم قرارداد برسد. در این صورت می‌توانیم شرایطی را ایجاد کنیم که گروهها مؤسسات تئاتری را فعال کنند و به ثبت گروه خود پرداخته و مبتنی بر سلایق نمایشی خود، مخاطب ثابت خود را پیدا کنند.
پارسایی افزود: در مرحله بعد می‌توان برخی از سالن‌های مجموعه‌های تئاترشهر را به صورت سه ساله در اختیار گروهها قرار داد. این تمرینی خواهد بود برای حرکت به سمت خصوصی سازی تئاتر. تا هنرمند مسئولیت پذیر نشود بخش دولتی شورای نظارت و ارزشیابی موظف به ارزشیابی هنری آثار است. در تئاتر خصوصی این نیرو کنار رفته و گروه با برخورد مستقیم مخاطب روبرو می‌شود از این رو هنرمند باید منطبق بر ظرفیت‌های سیاسی و اجتماعی به تولید اثر فکر کند.
وی خاطرنشان کرد: بعد از این مراحل باید به سمت تمرکززدایی حرکت کرد و تمرکز را از روی مجموعه تئاترشهر برداشت و گروهها و مؤسسات تئاتری در نقاط مختلف شهر به ارائه آثار نمایشی خود بپردازند. نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد جذب مشارکت‌های بخش‌های مختلف است. تمامی تئاترهای خصوصی دنیا نیازمند حامیان مالی هستند و ما نیز باید این حرکت را از نقطه‌ای آغاز کنیم. ما باید با اولویت مؤسسات فرهنگی رفته رفته به جذب حامیان مالی بپردازیم.
سمینار تئاتر خصوصی روزهای 29 و 30 دی‌ماه و اول بهمن‌ماه در سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار می‌شود.
نظر شما