هشدار پسیانی درباره بحران بازیگری/ نقد "هفت" بر گلوگاه و بیتابی بیتا

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه سینمایی "هفت" شب گذشته 14 تیرماه به نقد و بررسی فیلم سینمایی "بیتابی بیتا" با حضور جواد طوسی و رضا درستکار به عنوان منتقدان برنامه اختصاص داشت. همچنین گفتگو با آتیلا پسیانی درباره شرایط بازیگری در سینمای ایران و محمد ابراهیم معیری و کامران تفتی کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی"گلوگاه" از دیگر بخش های برنامه شب گذشته بود.

در ابتدای برنامه دوربین هفت به دیدار محمدرضا شرف الدین رئیس انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس و تهیه کننده سینما که این روزها در بستر بیماری به سر می برد، رفت. در حاشیه این دیدار سید محمد حسینی وزیر ارشاد نیز به دیدن این هنرمند رفته بود که صحنه هایی از آن پخش شد.

همچنین گزارشی از برنامه "عصر خاطره با هنر مبارزه" که به فیلم "خون بارش" ساخته امیر قویدل و تهیه کنندگی رسول صدرعاملی اختصاص داشت، پخش شد. آیتم پلان صنوف نیز به فیلمبرداران سینمای ایران می پرداخت که در این بخش فیلمبردارانی چون علیرضا زرین دست، فرهاد صبا، حسن پویا، فرشاد محمدی و اصغر رفیعی جم نظراتشان را درباره فیلمبرداری در سینمای ایران و مشکلات مربوط به این حرفه مطرح کردند.

پسیانی: بحران بازیگری در سینما ریشه دوانیده است

گفتگو با آتیلا پسیانی بازیگر سینما و تلویزیون و کارگردان و بازیگر شناخته شده تئاتر بخش بعدی برنامه شب گذشته بود.

پسیانی در ابتدای صحبت هایش درباره ایفای نقش های متفاوت در سینما و تلویزیون عنوان کرد: برای بازیگرانی که نقش های متفاوتی را در کارهای مختلف ایفا کرده اند، بیشتر از نقش هایی که بازی کرده اند فیلم هایی که انتخاب نکرده اند قابل افتخار است. اگر انتخاب ها با دقت اتفاق بیفتد بازیگر به کلیشه تبدیل نمی شود.

وی ادامه داد: خیلی مواقع فیلمنامه تنها پیشنهادی اولیه را به بازیگر می دهد و جزئیات یک نقش در آن ذکر نشده است بنابراین بازیگر می تواند با افزودن برخی جزئیات یک تیپ را هم جذاب و غیر تکراری به نمایش بگذارد. همچنین مربع طلایی فیلمنامه، کارگردان، بازیگر و تدوینگر نیز بدون یکدیگر امکان پذیر نیستند.

بازیگر نمایش "باغبان مرگ" درباره تحلیلش از بازیگری در سالهای اخیر گفت: ما دچار بحران اساسی در بازیگری هستیم. اتفاقی که در بازیگری خودجوش دهه 60 و ظهور بازیگران تازه اواخر دهه 70 و 80 در سینما رخ داد و عوامل دیگری چون پیدا شدن شکل مشکوک و مبهم بازیگردانی در سینما و وجود کلاس های بازیگری متفاوت در سال های اخیر باعث شکل گیری این بحران شده است.

پسیانی متذکر شد: وجود سریال های مختلف در تلویزیون باعث جذب تعداد زیادی بازیگر شد که با وجود استعداد، فرصت آموزش پیدا نکرده بودند. این بخش به سینما هم کشیده شده و متاسفانه شاهد این هستیم که بازیگری در سینما با یک جور سهل انگاری، آسان نگری و تنبلی روبرو شده است.

این بازیگر با اشاره به اینکه فیلمنامه نویسان نیز در آثارشان به سراغ محافظه کاری رفته اند، ادامه داد: فیلمنامه هایی که چندان خوب نیستند و کارگردان و تهیه کنندگانی که به اسم بازیگر بیشتر از توانایی هایش توجه می کنند باعث شده در بسیاری از فیلم ها و سریال هایمان تعداد کم برداشت، فضیلت به حساب بیاید. اما همه این مسائل باعث نمی شود که ما بازیگران خوب نداشته باشیم.

انتخاب بازیگران آشنا به دلیل کمبود وقت است نه پارتی بازی!

بازیگر "شام آخر" در بخش دیگری از صحبت هایش یادآور شد: در این شکی نیست که همیشه شکایاتی درباره انتخاب بازیگر وجود دارد. این مسئله طبیعی است که به خاطر کمبود وقتی که در حرفه ما وجود دارد مسئول انتخاب بازیگر به سراغ افراد آشنا برود. این امر به دلیل پارتی بازی نیست بلکه دلیلش کمبود وقت است.

کارگردان نمایش "پروفوسور بوبوس" عنوان کرد: در کشور ما هیچ بنگاه بازیگریابی وجود ندارد و خود اهالی سینما هم با تاسیس چنین مراکزی مخالف هستند. ما هیچ تشکیلات حرفه ای که به امر آموزش، تولید و آموزش حین انجام کار بپردازد، نداریم.

وی درباره مطرح نشدن بازیگران ایرانی در مجامع بین المللی گفت: اغلب فیلم های ایرانی که در سالهای گذشته در مجامع بین المللی معرفی شده اند به بخشی وابسته بودند که به نابازیگر بیشتر از بازیگر اهمیت می دادند و به همین دلیل بازیگران ما کمتر فرصت مطرح شدن یافته اند.

پسیانی درباره آموزشگاه های بازیگری گفت: چون در ایران سیستم آموزش هنری پخته ای نداریم و این سیستم خودش خودش را حک و اصلاح نکرده و به همان شیوه قدیمی راهش را ادامه می دهد ترجیح می دهم درباره آموزشگاه های بازیگری صحبت نکنم. تنها چند آموزشگاه پویا در این زمینه وجود دارند که البته در این دریای بی کران گم می شوند. در سیستم آموزشی ما حتی دانشکده ها نیز پتانسیل تبدیل کردن دانشجویان را به یک نیروی محرک بازیگری ندارند.

وی درباره حضور همیشگی اش در تئاتر توضیح داد: تئاتر هیچگاه برای من در حاشیه قرار نگرفته است. چون یک گروه منسجم تئاتری دارم و حداقل سالی یکبار تئاتر کار می کنم. بنابراین هیچگاه تئاتر باعث فاصله گرفتنم از مدیوم تصویر نشده و همچنین سینما و تلویزیون نیز نتوانسته اند من را از تئاتر دور کنند.

پسیانی در پایان صحبت هایش با اشاره به همکاری با کارگردان هایی مثل ابراهیم حاتمی کیا، بهروز افخمی، تهمینه میلانی، رامبد جوان و فریدون جیرانی درباره حضورش در فیلم های این فیلمسازان توضیحاتی ارائه داد.

در بخش بعدی برنامه گزارشی درباره سینمای سه بعدی در ایران همراه با گفتگو با سینماداران و تهیه کنندگانی چون جمال ساداتیان، جواد نوروزبیگی، علی سرتیپی، رضا سعیدی پور، هادی منبتی و... پخش شد.

معیری: "گلوگاه" قابلیت جذب مخاطب بین المللی را دارد

گفتگو با محمد ابراهیم معیری و کامران تفتی کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی "گلوگاه" که به تازگی به اکران سینماها درآمده است آیتم بعدی برنامه شب گذشته هفت بود.

در ابتدای بحث معیری درباره این فیلم توضیح داد: "گلوگاه" یک فیلم اجتماعی است که به زندگی مردم شهر گلوگاه که به کار نصب دکل های فشار قوی برق اشتغال دارند، می پردازد. همه مردان این شهر به این کار خطرناک مشغولند که در این فیلم تنها به بخشی از سختی هایشان اشاره می شود.

وی ادامه داد: سوژه ها و مکان های بکری در ایران وجود دارد که فیلمسازان کمتر به سراغ آنها می روند. خود من بیشتر علاقمندم در جاهایی کار کنم که کمتر دیده شده است. این فیلم در شرایط سختی نسبت به یک فیلم معمولی ساخته شده است. معتقدم اگر فیلم پخش مناسبی داشته باشد قابلیت جذب مخاطب بین المللی را دارد.

تفتی نیز درباره این فیلم بیان کرد: جوان هایی که در آن منطقه کار و زندگی می کنند با سختی های فراوانی روبرو هستند اما کمتر دیده می شوند و کسی به زندگی آنها نمی پردازد. این فیلم به شدت دارای امکان ارتباط با مخاطب جهانی است و می تواند قابلیت های نوینی را در بازیگری ارائه دهد. این فیلم به سینمای معناگرا نزدیک است و قاب بندی های بسیار زیبایی دارد. در این فیلم همه تلاشمان این بود که زبان ساده اجتماعی مردم به درستی منتقل شود. من علاقمند به ایفای نقش های خاکستری هستم و تلاش می کنم ویژگی های مینی مالی را در ارائه هر کاراکتر به کار ببندم تا این کاراکترهای خاکستری شبیه هم نباشند.

رضا درستکار و جواد طوسی در ادامه برنامه هفت به نقد و بررسی فیلم سینمایی" بیتابی بیتا" به کارگردانی مهراد فرید پرداختند.

طوسی: "بیتابی بیتا" به نگاه روبنایی به مسائل اجتماعی بسنده کرده است

در ابتدا طوسی با اشاره به سابقه روزنامه نگاری فرید در سالهای گذشته درباره حضور اهالی مطبوعات و منتقدان در سینما گفت: افرادی چون سیروس الوند، فریدون جیرانی، احمد امینی، احمد طالبی نژاد و رسول صدرعاملی از جمله نویسندگانی بودند که وارد عرصه فیلمسازی شدند. باید دید چطور است که در فرانسه در دهه 50 منتقدان مجله "کایه دو سینما" با شکل دادن تئوری موج نو در سینمای فرانسه خودشان نیز وارد عرصه فیلمسازی شدند و به فیلمسازان موفقی هم بدل شدند اما در ایران هیچگاه این اتفاق نیفتاده است. کاش همکاران ما بتوانند در زمینه سینما حرفه ای تر فعالیت کنند.

در ادامه درستکار در این زمینه توضیح داد: این حرف که منتقدان فیلمسازان ورشکسته ای هستند در مقطعی باب شد که قابل بررسی است. ممکن است منتقد نسبت به موضوعی که نقدش می کند فهم تئوریک داشته باشد اما در زمینه اجرایی و یا کارگردانی به آن دانش نرسیده باشد. اما درباره فرید باید بگویم که وی توانسته در این فیلم بهترین کارش را ارائه دهد. مسیری که فرید در آن قرار گرفته مناسب تر از دیگر کارهایش است. معتقدم فرید در دوره کارگردانی اش موفق تر از دوره روزنامه نگاری اش بوده است.

طوسی نیز درباره فیلم یادآور شد: "بیتابی بیتا" تدام نگاه فرید از زمانی است که در روزنامه سلام فعالیت می کرده است. وی در آن زمان هم به مضامین اجتماعی علاقه نشان می داد. این فیلم بهترین کار فرید تا امروز است. شخصیت پردازی امیر با بازی حامد بهداد نکته مثبت فیلم است که مرز بین شرارت و معصومیت این نسل را به درستی به تصویر می کشد. اما وی در کارگردانی به نگاه روبنایی از مسائل اجتماعی بسنده کرده است. این اثر را می توان در ادامه فیلم هایی مثل "من ترانه 15 سال دارم"، "سارا" و "دربند" دید که می خواهد تنهایی شخصیت زنش و تلاش برای مستقل بودن او را به تصویر بکشد. اما این فیلم در اجرا نتوانسته موفق عمل کند و شخصیت هایش تخت و یکسویه هستند.

این منتقد سینما در ادامه متذکر شد: اگر قرار است یک فیلم اجتماعی را به نمایش بگذاریم ملزم به رعایت برخی نکات حقوقی و قضایی هستیم که متاسفانه در این فیلم رعایت نشده است. همین نگاه محققانه است که فیلمی مثل "جدایی نادر از سیمین" را برجسته می کند که در آن یک دادیار را به یک شخصیت که در مقاطعی از داستان نگاه انسانی هم دارد تبدیل کرده است.

درستکار نیز در بخش دیگری از این بحث متذکر شد: ما در "بیتابی بیتا " با فیلمی روبرو هستیم که قصه یک خطی دارد و در ادامه این پی رنگ فیلم است که ادامه پیدا می کند. اما منطق روایی، زبان و فضای فیلم مشکل دارند و استحکام لازم را نیافته اند. در فیلم با شناسنامه زمانی روبرو نیستیم و زمانی که مخاطب از سینما خارج می شود عمر فیلم هم به پایان می رسد.

فرید: تولید آثار اجتماعی با مشکلات فراوانی روبرو است

در ادامه این بحث مهرداد فرید کارگردان فیلم نیز که به صورت تلفنی در برنامه حضور داشت، عنوان کرد: "بیتابی بیتا" بیشتر از اینکه متعلق به سینمای اجتماعی باشد به سینمای داستانگو تعلق دارد. اینکه فیلم مینی مال روایت می شود و شخصیت ها پرگویی نمی کنند جزو محاسن فیلم است. متاسفانه در سال های اخیر در زمینه ساخت فیلم های اجتماعی با مشکلات فراوانی روبرو بوده ایم. خود من برای دریافت پروانه ساخت فیلم 4 ماه دوندگی کردم.

درستکار در پایان این بحث عنوان کرد: همه فیلم ها بالاخره داستانی را روایت می کنند و داستانگو هستند اما شخصیتهای این فیلم نیم بند هستند. پس وقتی که اطلاعات درستی از روابط و شخصیتها ارائه نمی دهیم نمی توانیم این نیم بندی را جزو امتیازات فیلم به شمار بیاوریم. سبکی که فرید در این فیلم انتخاب کرده به ساخته های اخیر اصغر فرهادی نزدیک است اما متاسفانه شخصیت ها چیزی کم دارند و منفعل هستند.

رویدادهای سینمایی هفته، نقل قول های هفته و پخش پشت صحنه فیلم سینمایی" نیش" به کارگردانی همایون اسعدیان که محصول سال 1373 است و گفتگو با کارگردان این اثر آیتم های دیگر برنامه شب گذشته بودند.