به گزارش خبرنگار مهر، جاماندگان از کاروان سرزمین عشق - از کودکان گرفته تا افراد مسن - در چهلمین روز از حادثه خونبار کربلا، مسیر حرم دخت موسی ابن جعفر(ع) تا مسجد مقدس جمکران را با شور و شعور حسینی خود عاشورایی کردند.
این حرکت خودجوش مردمی که از شبکه‌های مختلف تلویزیونی به طور مستقیم پخش شد، میزبانی به گستردگی دلهای همه عاشقان حسینی داشت تا شوق و شیدایی حسینی را در جاده‌های انتظار ببینند؛ حضوری که با برنامه‌ریزی نهادهای مختلف فرهنگی و اجرایی قم حماسه‌ساز شد.
ایده‌ای که ماندگار شد
ایده عزاداری در اربعین حسینی از حرم مطهر حضرت معصومه(س) تا مسجد مقدس جمکران چندی پیش در ذهن شخصیت‌های حوزوی و مسئولان استانی شکل گرفت تا زمینه‌ای باشد بر نمایش مستقیم عزاداری باشکوه و یکپارچه در آشیانه اهل بیت(ع). برای اجرایی شدن این ایده مبارک کمیته‌های مختلفی شکل گرفت و تشکل‌های مردمی و دستگا‌ه‌های فرهنگی و اجرایی دست به کار شدند.
حضور باشکوه مردم در این مراسم حاکی از برنامه‌ریزی دقیق کمیته‌های مردمی و اطلاع رسانی بود. گرچه تلاش نهادهای عضو این کمیته‌ها از دید سخنرانان و مسئولان ستاد پنهان ماند و به بیان نام یکی از نهادها اکتفا شد، اما این کمیته‌ها از روزها قبل، با دعوت از تشکل‌های مذهبی، سازمان‌های مردم نهاد، برگزاری گردهمایی هیئت‌های مذهبی و فراخوان گروه‌های مختلف مردمی در شهر قم و شهرهای تابعه و نیز تبلیغات چشمگیر در رسانه‌های جمعی به ویژه صداوسیما برای خلق چنین حماسه‌ای زمینه سازی کردند. انتظار می‌رفت سایر کمیته‌ها برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای نظم دهی مراسم، تغذیه معنوی عزاداران، ارائه خدمات مناسب‌تر و... داشته باشند، اما فعالیت‌های اجرایی کمیته‌های پشتیبانی و تدارکات، اجرایی و هماهنگی و نظم‌دهنده به اندازه پویایی و تحرک آنها قبل از مراسم نبود.
عدم استفاده از ظرفیت سیل‌آسای جمعیت
آنچه که منجر به بروز برخی ناهماهنگی و بی‌نظمی در این مراسم باعظمت شده، زاییده کم کاری تعدادی از نهادهای دولتی و عمومی است که جا دارد برای برنامه‌ریزی این مراسم در سال‌های آینده توجه ویژه‌ای به این مسائل شود تا بهره برداری از جمعیت سیل‌آسای این گونه محافل مذهبی منجر به رضایت عزاداران و تحقق نیازهای معنوی آنان شود.
مسیر بلوار نوساخت پیامبر اعظم(ص) می‌توانست عرصه تبلیغات گسترده محیطی برای فهم بیشتر عزداران حسینی از عمق مصیبت‌ها و مصایب حادثه خونبار کربلا و اربعین حسینی باشد، اما از این ظرفیت بصری استفاده آنچنانی نشده بود. البته دست اندرکاران مسجد مقدس جمکران در بخش‌هایی از این بلوار 7 کیلومتری بنرهایی در اهمیت و سندیت مسجد جمکران نصب کرده بودند.
حضور یکپارچه و ضعف برنامه‌ها
علاوه بر این، در بین سیل جمعیتی که به این فراخوان لبیک گفته بودند، هیچ نشانی از علم، کتل، طبل و سایر ابزار و آلات عزاداری نبود. این ویژگی بی‌نظیر مجالی برای دست اندرکاران اجرایی مراسم فراهم کرده بود که با استقرار بلندگو در بخش‌هایی از این بلوار و پخش زیارت اربعین یا مرثیه‌هایی در سوگ سالار شهیدان و اسرای کربلا، عزاداران یکپارچه اربعین حسینی را تغذیه معنوی و نیازهای معنوی آنان را تامین کنند، ولی بر اثر بی‌تدبیری در پیش بینی چنین امکاناتی، این مراسم باشکوه به پیاده روی بزرگ خانوادگی تبدیل شد که روح سوگواری در آن ناپیدا بود.
از سوی دیگر پیش از حرکت عزاداران از حرم حضرت معصومه(س)، هزاران نفر از جمعیت سرگردان که در ابتدای بلوار پیامبر اعظم منتظر بودند، به دلیل بی‌اطلاعی از برنامه‌های این مراسم و نبود مسئولانی که آنها را راهنمایی کنند، راهی جز حرکت خودجوش به سمت مسجد مقدس جمکران نداشتند و خادمان عزادار که بنر بزرگ مراسم عزاداری اربعین حسینی، آرم مسجد مقدس جمکران و تصاویری از امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری را پیشانی دسته عزاداری داشتند، در انتهای جمعیت قرار گرفتند و قبل از رسیدن این کاروان به مسجد مقدس جمکران، برنامه‌های عزاداری این مسجد آغاز شده بود.
تداخل خودورها و عزاداران
تداخل عزاداران و خودروها در تقاطع بلوار پیامبر اعظم(ص) و بلوار بسیج، نگرانی عزاداران و رانندگان را همراه داشت، تا جایی که تعدادی از افراد غیرمسئول سایر نهادها برای مسدودکردن بلوار بسیج و هدایت خودروها دست به کار شده بودند.
برپایی ایستگاه‌های صلواتی هم دردسرهای خاص خودش را داشت. علاوه بر اینکه تعدادی از این چادرها خالی بودند، حجم خدمات ارائه شده در ایستگاه‌های فعال با جمعیت عزادار تناسب نداشت و منجر به ازدحام جمعیت مقابل ایستگاه‌های صلواتی شد.
در طول مسیر، برگه‌های مسابقه پیامکی و مسابقه عکس ویژه مراسم عزادارای از حرم حضرت معصومه(س) تا مسجد مقدس جمکران توزیع شد که با استقبال عزاداران همراه بود.
هنوز انتهای کاروان عزاداران اربعین حسینی به مسجد مقدس جمکران نرسیده بود که برنامه‌های مرثیه سرایی، سینه زنی و سخنرانی این مسجد آغاز شده بود. اگرچه برنامه‌های سوگواری در مسجد جمکران با شور حسینی و سوز و گداز دلهای عاشقانه عزاداران تلفیق شده بود ولی ضعف در اطلاع‌رسانی مکان برگزاری مراسم، بخشی از جمعیت عزادار را سرگردان کرده بود.
سرگردانی عزاداران در مسیر برگشت
از سوی دیگر هزاران نفر از عزاداران پس از حضور در مسجد مقدس جمکران، با توجه به برودت هوا، به فکر برگشت بودند اما بالابودن حجم تقاضا برای استفاده از وسایل نقلیه و اطلاع رسانی ضعیف، موجب سرگردانی مردم شده بود.
این مراسم با وجود اینکه برای نخستین بار برنامه‌ریزی و اجرا شده - و قرار است برای سال‌های آینده تکرار شود - ولی استقبال چشمگیر مردم، برای برنامه‌ریزان و مجریان پیام‌های زیادی دارد.
................................
روح الله کریمی
نظر شما