عروس دریاچه‌های شرق داغدار خشکسالی/ "بزنگان" آرام و بی‌صدا به خوابی عمیق فرو می‌رود

به گزارش خبرنگار مهر، "بزنگان" یک دریاچه ملی است و قدمت آن به دوره سوم زمین‌شناسی باز می گردد و در حال حاضر مدتی است که به عللی حجم آب این دریاچه روند نزولی خود را طی می کند و به اعتقاد کارشناسان در درازمدت این دریاچه رویایی با خطر جدی خشکسالی روبرو خواهد شد.

سطح آب دریاچه پایین آمده است

این دریاچه ملی که در 110 کیلومتری مشهد و80 کیلومتری شهرستان سرخس قرار دارد در سال 86 به عنوان یک دریاچه ملی به ثبت رسیده و از سال 51 مورد حفاظت سازمان محیط ‌زیست بوده و مطابق گفته کارشناسان خشکسالی و کمبود ورودی آب؛ زیستگاه این دریاچه را تغییر داده و سطح آب پایین آمده است.

محیط ‌بان دریاچه بزنگان به مهر گفت: بزنگان در اثر فعالیت های کوه زایی دوران گذشته و عقب نشینی دریاهای قدیم باقی مانده و این دریاچه دارای قدمتی تاریخی بوده و طی سالهای اخیر به عللی گوناگون آب آن کاهش یافته است.  

حسین ساعدی بیان کرد: آب دریاچه بزنگان از سال 83 تاکنون 20 متر پایین رفته است و اگر این روند ادامه داشته باشد احتمال خشک شدن این دریاچه وجود دارد.

برف و باران در افزایش سطح آب دریاچه بزنگان تاثیری ندارد

وی با بی اثر دانستن بارش برف و باران، بیان کرد: بی تردید برف و باران در افزایش سطح آب دریاچه تاثیری ندارد و برای افزایش سطح آب بزنگان به سیلاب نیاز است.

ساعدی تاکید کرد: طی سالیان گذشته کشاورزان آب اضافی زمین‌ها را به دریاچه می ریختند اما اکنون این دریاچه حوضه آبریزی ندارد و همین امر در کاهش شدید آب این دریاچه تاثیرگذار است.

وی با اعلام اینکه محیط زیست هیچ گاه نباید مورد غفلت واقع شود، عنوان کرد: محیط زیست به ویژه دریاچه ها جزء ثروت های ما هستند و نباید به سادگی سبب نابودی و خشک شدن آنها شد.

تفرجگاه و منطقه نمونه گردشگری

این محیط بان بیان کرد: دریاچه تاریخی بزنگان به عنوان منطقه نمونه گردشگری یکی از تفرجگاههای خراسان رضوی محسوب می شود و این امر ضرورت احیا این دریاچه طبیعی را دوچندان می کند.

کارشناس محیط طبیعی اداره کل محیط زیست خراسان رضوی نیز به مهر گفت: بزنگان بزرگترین دریاچه طبیعی شمال شرق کشور است و احیا این دریاچه در گرو همت و برنامه ریزی مسئولان استانی است.

فاطمه ظفر قاسم پور تصریح کرد: این دریاچه به خاطر سوء مدیریتها دچار کاهش تدریجی آب شده و این امر حتی بر قهر پرندگان مهاجر نیز تاثیرگذار بوده است.

وی یادآور شد: افت آب این دریاچه یک خطر زیست محیطی است و به نظر می رسد در این روزها بارشهای فصلی وسیلابها نمی توانند به افزایش آب دریاچه کمک کنند.

افت آب دریاچه بزنگان یکی از عوامل شوری و تهدید زیست بوم است

این کارشناس محیط طبیعی اداره کل محیط زیست خراسان رضوی بیان کرد: افت آب دریاچه بزنگان یکی از عوامل شوری و تهدید زیست بوم است و باید در نظر داشت که این مکان محیط مناسبی برای زیستگاه حداقل 130 گونه از پرندگان آبزی و کنارآبزی بومی و مهاجر است و اکنون به دلیل افت آب دریاچه شاهد قهر این پرندگان هستیم.

500 میلیون تومان بودجه برای حفظ و نگهداری بزنگان نیاز است

رئیس اداره حفاظت محیط ‌زیست شهرستان سرخس با اعلام اینکه 6 سال است که حجم آب دریاچه روند نزولی را طی می کند، به مهر گفت: به طور تقریبی طی سالیان گذشته اعتبارات محدود و اندکی به محیط زیست اختصاص یافته و این امر در حالی است که حفظ و نگهداری دریاچه ملی بزنگان حداقل 500 میلیون تومان بودجه نیاز دارد.

محمد جواد علیپور عنوان کرد: آب دریاچه طبیعی بزنگان طی دهه‌های گذشته دارای افت و خیز فراوانی بوده طوری که در دهه 40 آب این دریاچه خشک شده است.

وی با بیان اینکه خشکسالی‌ سالهای اخیر روند افت آب دریاچه را تسریع کرده است، اظهار کرد: در حال حاضر با خشک شدن سطح آبهای زیرزمینی و چشمه‌ها منبعی برای تامین آب این دریاچه وجود ندارد.

ارائه طرح انتقال آب از بند شازده برای نجات دریاچه

رئیس اداره حفاظت محیط ‌زیست شهرستان سرخس تاکید کرد: طرحی برای نجات آب این دریاچه ارائه شده و بر این اساس قرار است طرح انتقال آب بند شازده به دریاچه انجام شود و از این طریق آب از بند شازده به دریاچه بزنگان انتقال می‌یابد.

علیپور ادامه داد: اکنون این طرح نیز به دلیل مسائل کمبود اعتبارات تنها در حد حرف مطرح شده و تا زمانی که مشکلات اعتباری حل نشود نمی توان برای نجات این دریاچه کاری کرد.

بزنگان؛ اثری طبیعی و ملی

وی اظهار کرد: مرگ تدریجی بزنگان در حالی اتفاق می افتد که این دریاچه یک اثرطبیعی و ملی بوده و باید مورد مراقبت و حفاظت جدی مسئولان محیط زیست قرار گیرد.

رئیس اداره حفاظت محیط ‌زیست شهرستان سرخس عنوان کرد: طی سالیان گذشته عمق دریاچه در گودترین قسمت بیش از 20متر بود اما اکنون در بهترین وضع، کمتر از 12متر است و این امر فاجعه ای برای این دریاچه است.

وی با اعلام اینکه پیش از این آب دریاچه بزنگان از طریق آب چشمه ها تامین می شده است، اظهار کرد: در حال حاضر به علت توسعه کشاورزی، آبهای چشمه ها کمتر وارد این دریاچه می شود و از سویی دیگر نمی توان آبهای بارندگی را نیز که همراه با گل و لای است وارد دریاچه کرد زیرا این امر ممکن است به محیط زیست خسارت و آسیب وارد کند.

مسائل اعتباری بزرگترین مشکل

وی ادامه داد: اجرای طرحی برای ته نشین شدن گل ولای و خروج کود و مواد شیمیایی از آبها برای انتقال آن به دریاچه بزنگان هم نیازمند تعریف طرح واختصاص بودجه است و باید در نظر داشت که بزرگترین مشکل ما در این بخش مسئله اعتباری است.

به گفته وی امروز باید برای جلوگیری ازهدر رفت آبهای سطحی به مرمت وتقویت بند خاکی به منظور هدایت روان آبهای سطحی اقدام کرد.

"بزنگان" آرام و بی صدا به خوابی عمیق فرو رفته و شاید اگر اقدامی جدی از سوی متولیان محیط زیست صورت نگیرد، در آینده ای نزدیک باید شاهد خشک شدن عظیم ترین دریاچه شمال شرق کشور بود.   

...............................

گزارش: مرضیه صاحبی