محمدمهدی سیار در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به جریان‌های شعر مردمی موجود در کشور که به مناسبت‌های خاص سیاسی و اجتماعی در جامعه خود را بروز می‌دهند، اظهار داشت: طنز و شعر دو قالب ادبی هستند که مردم ما معمولاً برای انتقال اخبار و اطلاعاتی که روزانه با آن در ارتباط هستند، از آن استفاده می‌کنند. وقتی مردم از شیوه طنز استفاده می‌کنند به معنای آن است که دوست ندارند چندان رئال، خشك و رسمی با فضای پیرامون خود مواجه شوند و ترجیح می‌دهند که با زبان ادبی و نه خبری با یكدیگر گفتگو كنند. البته وقتی هم که کار به مسائل حزن‌انگیز و یا حماسی می‌رسد به طور طبیعی طنز کنار می‌رود و شعر به داد زبان می‌رسد.
وی ادامه داد: این واکنش مردمی و بهره گیری از زبان ادبی نشان می‌دهد که مردم در قضایای مختلف بیش از «خبر» به دنبال «حکمت» هستند. این یعنی اینکه مردم ما در زمانه‌ای که بسیاری می‌گویند دوره افول زبان است، هنوز دنبال عزت زبان‌اند و سعی می‌کنند به آن عمق و استعلا ببخشند.
سیار در ادامه با اشاره به واکنش‌های شاعرانه در مقابل برخی رویدادهای خبری این روزهای منطقه خاورمیانه گفت: مردم ما انگار می‌خواهند خبرهای روزمره را جاودان کنند و برای این کار دنبال اکسیری می‌گردند که آن را از ادبیات وام می‌گیرند. آنها فکر می‌کنند و البته درست فکر می‌کنند که ادبیات جاودان است و به همین خاطر با آن به سراغ کوچکترین جزئیات و ثبت آن می‌روند به امید اینکه بتوانند آن جزئیات را با حقایقی ازلی پیوند بزنند و به «خبر» به معنای حقیقی آن برسند که در ادبیات ما پیش از این در موردش گفته اند: جان نباشد جز خبر در آزمون / هر كه را افزون خبر جانش فزون
سیار افزود: خبر حقیقی که خبر سیاسی روزمره ما نیست. خبر حقیقی همان نکته‌ای است که جریان شعر مردمی این روزها در دل ادبیات سعی در نمایش آن دارد و یك خبر هم بیش نیست. البته تاکید دارم که همه ظرفیت زبانی شعر را نمی‌شود از این جریان انتظار داشت. در این جریان هم تنها شاعران متبحر هستند که می‌توانند حتی از واقعیت‌های تاریخ مصرف‌دار نیز شعری حقیقی بیرون بکشند و جاودانش کنند.
سراینده مجموعه شعر «رودخوانی» ادامه داد: من معتقد به تاریخ مصرف دار بودن شعر اجتماعی و سیاسی نیستم. تاریخ مصرف دار بودن اثر هنری بیش از موضوع و سوژه اثر به کیفیت بیان و درجه شاعرانگی اثر ارتباط دارد. ما نمونه‌های زیادی داریم که شاعری در مورد برخی از حوادث معمولی زمان‌اش شعری گفته که در ادبیات ما جاودان شده است. مثلا اردوكشی یک امیر غزنوی طولانی شده و ملازمانش خسته‌شده‌اند. شاعری مانند رودکی در این فضا آن شعر معروف را می‌سراید که «بوی جوی مولیان آید همی/ یاد یار مهربان آید همی». این شعر دقیقاً ناظر بر یك واقعه مشخص و تاریخ مصرف دار سروده شده است اما چون شعرش به معنای واقعی شعر است و شاعرش حكیم است، این ابیات تاریخ مصرف دار نشده و گویا جزیی از خاطرات همه ماست.
برگزیده جشنواره شعر فجر تصریح کرد: شاعر كسی است كه می‌تواند خاطرات شخصی خود یا خاطرات یک قوم خاص را به خاطرات همه مردم در تمامی زمان‌ها و مكانها مبدل کند، البته راهش این است که شعرش را با آن حقیقت ازلی گره بزند. این روزها نیز شاید برخی از اشعاری که برای حوادث روز منطقه و جهان سروده می‌شوند ضعیف هستند اما این نوید را می‌دهند که مخاطبان هنوز زبان شعر را برای ارتباط با حوادث انتخاب کرده اند و دوست دارند «حادث» را در ربط و پیوند با «قدیم» معنا كنند. حال باید دید شاعران حرفه‌ای و صاحبان مهارت ادبی نیز می‌توانند با این پسند و تشنگی ادبی و معنوی مردم هم افق شوند و لسان جاودان این قوم شوند یا خیر؟
نظر شما