به گزارش خبرنگار مهر در ارومیه، مدیر پایگاه پژوهشی حسنلو با بیان این مطلب در خصوص ساماندهی این اثر تاریخی گفت: طرح مطالعاتی، پژوهشی و ارتقاء ماهیت کاه گل مورد استفاده در مرمت، آزمایش نمونه اصلاح شده بر یکی از جرزهای ساختمان دوره چهار شماره BB4E نیز در سال آتی انجام خواهد شد.
بهمن کارگر با بیان اینکه اصلاح سیستم انتقال نیروی برق، طراحی و محوطه سازی بخش ورودی پایگاه در دستور کار قرار دارد، افزود: پایگاه حسنلو ضمن حفظ فعالیت‌های کنونی پایگاه موظف است آن را تبدیل به یک مرکز مطالعاتی جنوب دریاچه با کشور عراق در زمینه برنامه‌های مشارکتی باستان شناسی کند.
وی با اشاره به پیش بینی تامین برق اضطراری، نورپردازی محوطه تپه‌ها، تامین سیستم گرمایشی و سرمایشی در سال آتی، ادامه داد: همچنین طراحی و چاپ بروشورهای اصلاحی تپه حسنلو از جمله اقدامات در نظر گرفته شده برای سال 90 است.
این مقام مسئول با بیان اینکه ساختمان پایگاه پژوهشی پیش از انقلاب محل هیئت باستان شناسان آمریکایی بوده که در سالهای اخیر به پایگاه پژوهشی حسنلو تغییر کاربری داده است، یادآور شد: ساختمان‌های دیگری نیز از جمله ساختمان اداری و موزه حسنلو به آن اضافه شد.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی حسنلو: تدابیر امنیتی و حفاظتی ویژه در موزه حسنلو
مدیر پایگاه میراث فرهنگی حسنلو تامین حفاظت الکتریکی فیزیکی و شرایط امنیتی مورد نیاز ساختمان موزه حسنلو واقع در پایگاه پژوهشی حسنلو در دستور کار قرار دارد افزود: از دیگر اقدامات برنامه ریزی شده در سال 90 می توان به تجهیز موزه حسنلو، تامین حفاظت الکتریکی فیزیکی و شرایط امنیتی مورد نیاز و تهیه سیستم دوربین‌های مدار بسته و حفاظتی این بنا اشاره کرد.
کارگر با اشاره به طراحی و ساخت ویترین‌های موزه حسنلو، بیان داشت: اصلاحات مربوط به ساختمان موزه از جمله حذف پنجره‌های اضافی، اصلاح نورپردازی سقف موزه و امکانات اداری نیز پیش بینی شده است.
وی با بیان اینکه فضاسازی پیرامون ساختمان نیز تکمیل خواهد شد، خاطرنشان کرد: عملیات ساخت و تکمیل ساختمان موزه حسنلو چند ماه پیش به پایان رسیده است.
این باستان شناس با اشاره به اینکه تعدادی از اشیای مکشوفه تپه حسنلو در موزه ملی ایران نگهداری می‌شوند، بیان داشت: انتقال اشیای متعلق به تپه حسنلو از موزه ملی ایران به موزه حسنلو در دستور کار قرار دارد.
وی یادآور شد: تپه حسنلو به عنوان یکی از محوطه‌های مهم تاریخی شمال غرب کشور و یکی از محوطه‌های کلیدی عصر آهن در کل ایران به شمار می‌رود.
غبارغفلت از تپه حسنلو زودوده شود/حسنلو قدیمی تر از تخت جمشید
نماینده مردم شهرستانهای نقده و اشنویه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قدمت شش هزار ساله تپه حسنلو گفت: متاسفانه با وجود اینکه این اثر قدیمی ترین اثر تاریخی کشور به شمار می رود ولی تاکنون به درستی به مردم و جهانیان معرفی نشده است.
علی زنجانی حسنلویی با بیان اینکه حسنلو شناسنامه سلدوز است اظهارداشت: اگر تا کنون توجه جدی با آثار تاریخی و فرهنگی این منطقه باستانی شده بود الان محل هایی چون تخت جمشید اینقدر معروف نبودند.
وی ادامه داد: برابر بررسیهایی که انجام گرفته در تخت جمشید به هبچ عنوان سکونتی شکل نگرفته بود و تا میخواست مورد بهره برداری قرار بگیرد ویران شده است خاطرنشان کرد: این در حالی است که حسنلو قدمتی بیش از شش هزار سال دارد و دارای سکنه بوده است
وی با اشاره به اینکه تپه حسنلو چهار لایه دارد گفت: آنچه در معرض دید عموم قرار دارد لایه چهارم است در حالی که اگر کاوشهای باستان شناسی در لایه های بعدی صورت گیرد می توان به تاریخ و تمدن چندین هزار ساله ایران پی برد.
حسنلویی به استقرار پایگاه باستان شناسی شمالغرب کشور در محوطه این اثر تاریخی گفت: منتظر هستیم از سال آینده کاوش های باستان شناسی با کمک کارشناسان داخلی و خارجی در لایه های زیرین اثر تاریخی آغاز شود.
نماینده مردم شهرستانهای نقده و اشنویه در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از کم توجهی مسئولان به این اثر تاریخی بیان داشت: باید به حسنلو افتخار کنیم و این اهمیتی که امروز به آن داده می شود به نظر ما کافی و ایده آل نیست باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
وی با اعلام اینکه غفلت از این تاریخی در نتیجه بی توجهی مسئولان محلی و دور بودن از مرکزیت کشور است گفت: متاسفانه اهمیتی به مسایل و آثار تاریخی استانهایی مثل فارس یا اصفهان می شود در این منطقه مدنظر قرار نمی گیرد.
حسنلویی از عدم اختصاص بودجه های لازم برای نگهداری، ساماندهی این اثر تاریخی نیز گلایه کرد و اظهارداشت: در اثر غفلت مسئولان در سالهای قبل از انقلاب کارشناسان باستانی شناسی کشورهای خارجی چون آمریکا در ثپه حسنلو کاوش های زیادی انجام داده و آثار زیادی را با خودشان برده اند و متاسفانه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این بی توجهی کاملا مشهود است.
این نماینده آثار تاریخی را هویت و فرهنگ یک ملت دانست و افزود: حداقل ۱۰۰ سال کار باستانشناسی لازم است تا همه زوایا و موجودی غنی تاریخی این مکان باستانی شناسایی شود و اعتباراتی که برای این منظور پیش بینی شده کافی به نظر نمی رسد.
حسنلو؛ گنجینه تمدن ۸ هزارساله
تپه باستانی حسنلو در آذربایجان غربی، در جنوب غربی دریاچه ارومیه، در منطقه سرسبز شهرستان نقده (سرزمین تاریخی سلدوز) و در هفت کیلومتری شمال شرقی این شهرستان واقع است و به علت مجاورت با دهستان حسنلو به این نام معروف شده است.
ارتفاع این تپه از بستر رودخانه گدار که از کنار آن می گذرد، ۲۰ متر و قطر آن حدود ۲۵۰ تا ۲۸۰ متر است. چند تپه باستانی دیگر هم که ارتفاع آنها از ۱۵ متر تجاوز نمی کنند، در اطراف این تپه پراکنده اند.
شناسایی و حفاری این تپه باستانی در سال ۱۳۱۳ صورت گرفت. در طی این حفاری، تعدادی ظروف سفالی با اشکال متنوع و مختلف به دست آمد. در سال ۱۳۳۶ کاوش علمی و تخصصی تپه باستانی حسنلو را هیئت حفاری و کاوش مشترک ایرانی - آمریکایی آغاز کرد و در این حفاری و کاوش، از خرابه ها شهر، دژی از زیر خاک بیرون آمد که به عقیده باستان شناسان متعلق به قوم "ماننا" است.
دیوارهای این بناها و منازل و معابد آن با پایه های سنگی ساخته شده و در بالای آنها از آجرهای بزرگی به طول ،۴۰ عرض ۲۳ سانتیمتر و ضخامت ۱۴ سانتیمتر استفاده شده است. در قسمت حفاری شده این تپه، ویرانه های شهر یا دژی دیده می شود که از دو بخش عمده تشکیل شده است.
قسمت نخست به تالار شاهی یا معبد سلطنتی معروف است و در آن سکوهای بزرگ و کوچکی دیده می شود و در انتهای جنوب تالار تختگاه یا محراب معبد قرار دارد و در این قسمت سکوهای بزرگ و کوچک دیده می شود.
قسمت دیگر، تالار بزرگ یا معبد اصلی است که در ضلع شمالی و مجاور بناهای تالار اول قرار گرفته و کف آن فرش شده است و در آن دو قطعه سنگ بزرگ دیده می شود. باستان شناسان این دو قطعه سنگ سرخ رنگ و بزرگ را وسیله ای برای مجازات محکومان یا برای به جا آوردن قربانی به درگاه رب النوع می دانند که سر قربانیان و محکومان را روی آن می گذاشتند و از تن جدا می کردند. در انتهای این تالار، سه ستون بزرگ سنگی جای گرفته است.
پشت این ستونهای چهار متری، خانه های کوچکی با مصالح سنگی قرار دارد که به نظر باستان شناسان، محل سکنای بردگان، کنیزان یا خادمان معبد بود. در این قسمت، اسکلت ۴۰ زن نیز پیدا شده است. دور تا دور بناها را حصار و بارویی به ارتفاع شش متر فرا گرفته است که قسمتی از این بارو و حصار و کنگره های آن در ضلع غربی بر اثر کاوش و حفاری نمودار شده است.
تپه باستانی حسنلو یکی از مهمترین اماکن باستانی و تاریخی ایران و جهان به شمار می رود و باستان شناسان ایرانی و خارجی قدمت آن را حدود ۸۰۰ تا ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد تخمین زده اند. حدس دیگر آن است که آثار مربوط به ویرانه های تپه حسنلو در ۷۰۰ یا ۶۵۰ سال قبل از میلاد به آتش کشیده شده است.
این تپه دارای ۱۰ دوره متمایز سکونت است که آنها را از قدیم به جدید یعنی از دوره دهم تا دوره اول که آخرین دوره است، تقسیم بندی کرده اند. این دوران از دوره ابتدایی سنگی آغاز و تا دوره باستانی، مادها و دوره اسلامی ادامه می یابد.
قدمت دوره ابتدایی و سنگی تپه حسنلو به عقیده دکتر رابرت دایسون، باستان شناس آمریکایی و سرپرست هیئت حفاری تپه حسنلو، به شش هزار سال قبل از میلاد برمی گردد. تاریخ تقریبی سکونت اول به حدود هزاره ششم قبل از میلاد می رسد و دورانی را شامل می شود که تپه حسنلو زیاد مورد توجه نبود. در این دوره ها به بناهای خشتی گلی و سنگی برخورد شده است.
از دوره چهارم سکونت در تپه حسنلو، یعنی در هنگام آتش سوزی بزرگ تا دوره هفتم سکونت، آثار ساختمانی به دست آمده است که دلالت بر سکونت در این تپه دارد. دوره چهارم حسنلو مهمترین دوره فرهنگی این دوره است. در میان بناهای سمت شرقی حیاط مرکزی، بقایای چند انبار و اصطبل قابل تشخیص است که از این انبارها مقدار زیادی خمره کشف شده است که به گمانی به درد ذخیره آب دژ می خورد و به گمانی دیگر مخصوص نگهداری مشروبات بوده است.
در جانب ورودی حیاط، مجموعه ای از بناهایی مانند تالار بزرگ یا پرستشگاه و تعدادی اتاق های متصل و مربوط به هم قرار داشته است. در این میان، پرستشگاه بیش از دیگر بناها قابل توجه است. این پرستشگاه دارای سقف و ستونهای چوبی بوده و 3.24متر طول و 5.18 متر عرض داشته است.
در دژ حسنلو، اتاق هایی نیز به انبار و آشپزخانه و اسلحه خانه اختصاص داشته است، از اسلحه خانه که معلوم نشده کارگاه اسلحه سازی یا محل نگهداری جنگ افزار بود، مقدار زیادی شمشیر و سه نیزه آهنی کشف شده است.
در اطراف غربی حیاط، حدود ۱۵ باب اتاق بزرگ و کوچک وجود داشته و جام زرین حسنلو در یکی از اتاقهای همین قسمت کشف شده است.
بناهای شمالی حیاط مرکزی گویای جایگاه مخصوص زنان و کنیزان بوده است چون در این قسمت مقدار زیادی جعبه های مخصوص نگهداری وسایل آرایشی چون سرمه دان و وسمه دان استخوانی یافت شده است.
از تپه باستانی حسنلو در سال های ۱۳۱۳ تا ۱۳۵8طی حفاری های باستان شناسان ایرانی و آمریکایی انواع و اقسام ابزار و ادوات جنگی مانند شمشیر، خنجر، نیزه، سرنیزه هایی از جنس مفرغ و آهن به همراه هزاران ظروف سفالی و اشیای استخوانی سنگی سفالی، شیشه ای و فلزی گوناگون که هر یک دارای ارزش تاریخی، باستانی و هنری هستند، کشف شده است که در موزه ها ایران باستان، آذربایجان، آمریکا، فرانسه و دیگر کشورهای جهان نگهداری می شود.
جام زرین حسنلو
مهمترین اثر مکشوفه تپه باستانی حسنلو که اهمیت ویژه ای در جهان و باستان شناسی دارد، جام طلایی حسنلو است.
وزن این جام ۹۵۰ گرم، بلندای آن ۲۱ سانتیمتر، قطر آن ۲۵ سانتیمتر و محیط لبه آن ۶۱ سانتیمتر است و در موزه ایران باستان تهران نگهداری می شود.
این جام اثر کاملاً خیره کننده ای است؛ زیرا بیش از حد ظریف کاری داشته و فاقد ترکیب مجلل است. قدمت جام طلایی کشف شده از تپه حسنلو در حدود ۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است.
بر روی بدنه این جام معروف، نقش های بسیاری حک شده است که احتمالا داستان حماسی را روایت می کنند.
در ردیف بالایی، ایزدی بالدار سوار بر گردونه ای که یک گاو نر آن را می کشد به سوی کاهنی در حرکت است که جامی در دست دارد و در این حال از دهان گاو، رودی جاری است که احتمالا نماد حیات و باروری محسوب می شود.
در ردیف پایینی و زیر گردونه حیات، پهلوانی در حال نبرد با موجودی نیمه انسان و نیمه اژدها است.
از تصاویر قلمزنی شده آن سوی جام می توان به ایزدهای شاخدار سوار بر ارابه، کاهنانی که در حال حمل قوچ های قربانی هستند، پهلوانی که گرز و کمان در دست دارد، مردی که در حال رام کردن شیر است و پدر و مادری که در حال بازی با کودک خردسالشان هستند، اشاره کرد.
با ساماندهی این اثر تاریخی امید می رود گرد فراموشی از چهره آن زوده شود و مردم بیش از پیش با تاریخ هشت هزار خود آشنا شوند.
نظر شما