سيدضياء قاسمي - شاعر افغان - در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، ضمن بيان اين مطلب افزود: در افغانستان اكثريت قريب به اتفاق مردم فارسي زبان هستند؛ به گونه اي كه مي توان گفت هفتاد درصد فارسي زبان اند و نود و پنج درصد هم آشنا با فارسي. يعني آنهايي هم كه فارسي زبان نيستند بر آن تسلط دارند و عمدتا از منابع و مآخذ فارسي استفاده مي كنند.
وي تصريح كرد: اكثر منابع و آثار ادبي در اين كشور فارسي است و اين روند همواره رو به رشد بوده است. از جنبه شعر و داستان نيز اگر دقيق شويم متوجه مي شويم كه ادبيات افغان با مولفه هاي مدرن كاملا آشناست و در اين راه جايگاه خود را پيدا كرده و حرف براي گفتن دارد.
قاسمي در تشريح دلايل پالودگي بيشتر زبان فارسي در افغانستان نسبت به ايران گفت: يكي از حوزه هاي تاريخي زبان فارسي خراسان بزرگ بوده كه بخش عمده آن در افغانستان فعلي قرار داشته و بلخ هم جزو آن بوده است. ديگر اين كه ارتباطات افغانستان با زبان ها و فن آوري هاي روز دنيا كمتر از ايران بوده و همين عوامل باعث شده تا واژه ها و تركيب هاي تازه و اختلاطي كمتر در آن راه پيدا كند.
وي تصريح كرد: تزاحم ها و تبادل هاي فرهنگي حتي بر نحو و بافت جملات نيز تاثير مي گذارند. مثلا در ايران فعلي رايج است با اين عبارت كه "دارم مي روم" . محققين اعتقاد دارند كه چنين تركيبي از انگليسي وارد شده است؛ در حالي كه اين تغييرات هنوز به افغانستان راه نيافته و ما آن فعل را صرفا با "مي روم" بيان مي كنيم.
اين شاعر با اشاره به پايندگي و حفظ زبان فارسي در افغانستان، اضافه كرد: مشكلات افغان ها براي حفظ و حراست از زبان و فرهنگ خود بسيار فراوان بوده است و يكي از مهم ترين آنها دخالت ها و سياست هاي انگليسي ها در ادوار گذشته بوده كه علاوه بر افغانستان در شبه قاره هند و ماوراءالنهر نيز به تخريب فرهنگ و زبان پرداختند و با آن شروع به مبارزه كردند.
قاسمي ادامه داد: به عنوان نمونه در شهر بلخ كه محل حضور شاعران كهن ما بوده و زبان ما را به بالندگي رسانده ، امروز حتي يك شاعر فارسي زبان هم يافت نمي شود. خارجي ها در طول دهه ها و سال هاي متمادي اقليم هايي چون سمرقند و بخارا و بلخ را به حدي تحت تاثير قرار دادند، كه آثار مخرب آن هنوز هم قابل مشاهده است.
وي با تاكيد بر محدوديت هاي اعمال شده توسط قدرت ها در مناطق مزبور، تصريح كرد: با همه محدوديت هاي اعمال شده بايد اذعان كرد كه ريشه و قدمت زبان فارسي در اين نواحي به قدري بوده كه غربيان كمتر به خواسته هاي استعماري فرهنگي خود دست پيدا كرده اند.
اين شاعر افغان، حادثه يازده سپتامبر و سياست هاي جنگ طلبانه بعد از آن را تهديدي تازه عليه فرهنگ بومي افغانستان عنوان كرد و افزود: بعد از اين واقعه و به ويژه در پاكستان و هند، شكل و ساختار اقتصادي منطقه به سمتي رفت كه محور آن بر آشنايي مردم با فرهنگ و زبان غربي استوار شده است. بدين معني كه هر كس انگليسي بداند از شغل و درآمد بهتري نسبت به سايرين برخوردار است.
ضياء قاسمي در پايان گفت: آموزشگاه هاي زبان انگليسي در افغانستان بسيار زياد شده و اين مساله خود خطري بزرگ براي فارسي به شمار مي رود كه اگر فارسي زبانان داخل و خارج اين كشور همت نكنند معلوم نيست چه سرنوشتي براي آن رخ خواهد داد؟
نظر شما