آخرین بنای صفوی میخکوب شد/ یادی از تصویر پشت اسکناس 100 ریالی

به گزارش خبرنگار مهر در اصفهان، تصویر پشت اسکناس‌های ده تومانی به مدرسه چهارباغ اصفهان تعلق دارد. مدرسه‌ای که آن را به نام‌های مدرسه سلطانی هم می‌شناسند و به دلیل هم‌جواری با خیابان چهارباغ عباسی اصفهان، بیشتر به این نام شهرت دارد. این مدرسه آخرین بنای باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس به طلاب علوم دینی در زمان شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، از سال ۱۱۱۶ تا ۱۱۲۶ هجری قمری ساخته شده است.

مدرسه چهارباغ موزه کاشی کاری نصف جهان

اگرچه این روزها هجوم ناجوانمردانه برج‌ها سایه بر گنبدهای فیروزه‌ای اصفهان انداخته و جز از فاصله‌ای نزدیک نمی‌توان جلوه دلربای این ابنیه را به تماشا نشست، اما از حوالی خیابان آمادگاه که خیابان چهارباغ عباسی را قطع می‌کند، گنبد زیبای مدرسه چهارباغ خود می‌کند و اندکی بعد اگر در جانب غربی مدرسه بایستید، نمای تمام رخ آن را دل‌فریب و سحر انگیز فرا رو می‌بینید. نمایشگاهی از کاشیکاریهای نفیس که چونان فرشی رنگین شما را به برای ورود به این مدرسه با شکوه وسوسه می‌کند.

مدرسه چهارباغ

در سراسر این مدرسه هنرهای بدیعی از کاشی کاری، مانند کاشی هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی، سبب می‌شود آدمی بی اختیار گرداگرد خود بچرخد و محو در این شاهکارهای عهد صفوی شود.

مدرسه چهارباغ هم‌نوایی طلا و نقره

مدرسه چهارباغ فقط نمایشگاهی از کاشی‌های رنگارنگ نصف جهان نیست، در این مدرسه انواع هنرهای مردم اصفهان از قلمزنی، زرگری، معماری، انواع هنرهای مرتبط با چوب، سنگتراشی، خوشنویسی، رنگرزی، طلاکاری و نقره کاری در هم پیچیده و در هم‌نوایی طلا و نقره، چشمان مشتاق سال‌هاست که ربوده می‌شود. درب اصلی مدرسه، نمونه بارزی از درب‌های نفیس است که با طلا و نقره تزیین شده است. در برخی تزیینات دیگر هم طلا و نقره به چشم می‌آید.

یکی از ویژگی‌های منحصر بفرد مدرسه چهارباغ اصفهان، جلوه طبیعی آن است. صحن این مدرسه از نوع چهار ایوانه است که رو به باغی دل‌فریب دارد. گرداگرد این بنا حجره‌هایی برای طلاب ساخته شده و محوطه میانی آن پوشیده از درختان تنومند چنار با قدمتی چند صد ساله است که سر بر آسمان می سایند و دستان مهرشان سایه‌ای است بر حیاط گسترده مدرسه. از زیر مدرسه نهر آبی می‌گذرد که اصفهانی‌ها آن را مادی فرشادی می‌نامند. نهر آب کافیست که با درختان گره بخورد و نمادی دیگر از باغ ایرانی بیافریند.

دیروز تونل مترو

یکی از مهمترین چالشها میان دوستداران میراث اصفهان و شهرداری این شهر بر سر عبور غیر قانونی تونل متروی اصفهان از نزدیکی مدرسه چهارباغ است. بسیاری از کارشناسان معتقدند لرزشهای ناشی از عبور مترو، نشستهای احتمالی در مسیر و بر هم زدن جریان آبهای زیر سطحی در مجاورت مدرسه توسط تونل مترو آینده ای غم انگیز را برای این بنای باشکوه رقم خواهد زد.

و امروز مدرسه میخکوب می‌شود

متأسفانه موازی کاری دستگاه‌ها در اصفهان و عدم تمکین برخی از آنها در برابر قانون سبب شده بسیاری از بناهای با شکوه این شهر و حتی این استان دارای چند متولی باشد، در حال حاظر مدرسه چهارباغ نیز دچار همین سردرگمی است.

همین نبود نظارت سبب شده متولیان این مدرسه، گاه و بیگاه آسیب‌های جبران ناپذیری بر آن وارد آورند، کمترین آن که این روزها رخ داده و بی شک آخرین آن هم نخواهد بود، نصب بنرهای چند متری با میخ‌های قطور بر دیوارهای آن است متأسفانه متولیان این مدرسه چندین و چند بنر بزرگ را بر دیوارهای این بنا آویخته‌اند که هر کدام از این بنرها با چندین میخ قطور بر دیوارها محکم شده‌اند.

اگر به دیوارهای این مدرسه بنگرید سوراخ‌های متعددی را می‌بینید که بسیاری از آنها ناشی از میخکوبی‌های سال‌های اخیر است. این کار نه تنها به چشم انداز این مدرسه آسیبی جدی وارد آورده بلکه سبب می‌شود که به تدریج آجرهای بنا مقاومت خود را از دست داده، از هم بپاشند و ادامه این روند به فرو ریختن دیوارها و تخریب بنا منجر خواهد شد.

به همه این‌ها نفوذ نم به پی‌ها و دیوارها را اضافه کنید که طی سال‌ها سبب کج شدن دیوارها و به دنبال آن فرو ریختن برخی از کاشی‌ها شده است.

مبادا روزی از این شاهکار صفوی تنها نقشی پشت اسکناس‌های ده تومانی باقی ماند. بی شک آن روز، روز حسرت ماست...