تب خشکسالی یزد فروکش نمی‌ کند/ حادترین خشکسالی 100 سال اخیر در یزد

به گزارش خبرنگار مهر، تب تند خشکسالی سالهاست که در یزد فروکش نکرده و هر سال داغتر بر عطش چشمه ها و قناتها و چاهها افزوده است.

سونامی خشکسالی آنچنان به جان کویر یزد افتاده که هیچ چیز از درخت و باغ و چشمه و قنات و چاه گرفته تا ماهی و زنبور و حیات وحش و ... از آسیب آن در امان نمانده اند.

در یزد تفتیده به هر طرف که نگاه کنی، رد پای خشکسالی جایی عمیق بر جای گذاشته و تقریبا هیچ چیز در امان نمانده است.

اگر بخواهیم فقط فهرست وار به مسائل و مشکلات حاصل از خشکسالی و خسارتهای آن در یزد اشاره کنیم، مثنوی هفتاد منی خواهد شد که در نهایت نیز حق مطلب در آن ادا نشده اما به هر ترتیب به بخشی از آسیبها و خسارات خشکسالی به طور فهرست وار در این گزارش اشاره خواهد شد بلکه توجه ویژه مسئولان کشور بتواند بخشی از این خسارات را جبران کند.

50 تا 100 درصد منابع آبی یزد نقصان آبدهی پیدا کرده اند و 70 درصد قنوات خشک شده و 90 درصد آنها با کاهش شدید آبدهی مواجه شده اند.

باغات یزد اغلب رنگی از خشکی به خود گرفته اند و انواع محصولات کشاورزی به دلیل خشکسالی و یا آفاتی که به دلیل بروز این پدیده به جان درختان افتاده اند، کاهش داشته به نحوی که محصولات استراتژیک  استان نظیر پسته کاهش 50 درصدی، انار کاهش 80 درصدی، زردآلو کاهش 70 درصدی و ... داشته اند.

خشکیدن نیمی از بزرگترین انارستان خاورمیانه، خشکیدن هزار درخت پسته تنها در یک مزرعه در اردکان و .... تنها مشتی از خروارها خسارتی است که به باغات یزد وارد شده است.

در بسیاری از مناطق تفت و مهریز نیز امروز درختان کهن گردو که رزق ده‌ها خانواده در آن بود، به خرمنی از هیزم تبدیل شده اند.

دامداری مرتعی در آستانه نابودی است و میزان زاد و ولد دامها کاهش قابل توجه و غافلگیر کننده ای داشته است.

نه تنها حیوانات اهلی بلکه زاد و ولد در حیوانات وحشی در مناطق حفاظت شده یزد نیز به شدت کاهش یافته و بسیاری از گونه های حیات وحش اکنون در آستانه نابودی و در معرض تهدید قرار گرفته اند.

تولید ماهی در استخرهای یزد کاهش 50 درصدی داشته است

تولید ماهی در استخرهای یزد در برخی مناطق با کاهش 50 درصدی مواجه بوده است و بسیاری از استخرهای پرورش ماهی اکنون آبی برای ماهیان همیشه تشنه ندارند.

کاهش حدود 50 درصدی عسل و مرگ و میر زنبورهای عسل نیز دیگر دستاورد خشکسالی استان یزد است.

بیش از نیمی از روستاهای یزد از شدیدترین حالت خشکسالی رنج می برند و آبرسانی سیار می شوند و برخی روستاها به ویژه در مناطق تفت و مهریز خالی از سکنه شده اند.

حتی صنایع، معادن، راه ها و ... نیز از آسیبهای خشکسالی در امان نبوده اند و اینجا خشکسالی تا ریزترین بخشهای زندگی بشری نفوذ کرده است.

فرهمند: یزد بحرانی ترین استان از لحاظ خشکسالی است

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در مورد خشکسالی به خبرنگار مهر گفت: خشکسالی مسئله ای کشوری است اما استان یزد بحرانی ترین استان از لحاظ خشکسالی است.

کاظم فرهمند اظهار داشت: خشکسالی پانزدهمین سال پیاپی در استان یزد را سپری می کند و میزان بارندگی به شدت در سالهای گذشته کاهش یافته و میزان بارندگی 30 تا 40 درصد نسبت به بارندگی‌ های دراز مدت 30 ساله کمتر شده است.

دولت و مجلس برای حل مشکلات ناشی از خشکسالی قدمهای خوبی برداشته اند اما برخی خسارات وارد شده به ویژه در بخش کشاورزی قابل جبران نیست

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس

وی بیان داشت: دولت و مجلس نیز در راستای حل مشکلات ناشی از خشکسالی قدمهای خوبی برداشته اند اما برخی خسارات وارد شده قابل جبران نیست.

مدیرکل مدیریت بحران استان یزد نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: با نگاهی گذرا به سابقه خشکسالی‌ های 15 سال اخیر در استان یزد و اثرات این پدیده می ‌توان گفت که استان یزد در سال زراعی90 - 89، سخت ترین و طولانی‌ ترین دوره خشکسالی صد سال اخیر را می ‌گذراند.

غلامرضا برزگری با بیان اینکه میانگین بارندگی سال زراعی جاری در استان یزد 53.3 میلیمتر بوده است، افزود: این میزان در مقایسه با میانگین بارندگی سال گذشته 18.4 میلیمتر و میانگین بارندگی بلندمدت در زمان مشابه40 میلیمتر کاهش داشته است.

شهر یزد کم باران ترین شهر کشور بود

وی اظهار داشت: این در حالی است که استان یزد پنج سال متوالی را تقریبا در شرایط خشکسالی حاد به سر می ‌برد و در سال زراعی جاری این استان کم ‌باران ‌ترین استان و شهر یزد کم باران ترین شهر کشور بوده و بیشترین کاهش نسبت به میانگین بارندگی را داشته است.

برزگری ادامه داد: از طرفی در بهار سال 90 در بیشتر روزهای اردیبهشت ‌ماه و خردادماه، دمای استان بالای 35 درجه بوده و در تیرماه حتی به بالای 45 درجه نیز رسیده است.

در بهار امسال در بیشتری روزهای اردیبهشت و خرداد دمای هوای استان بالای 35 درجه بود و در تیرماه حتی به 45 درجه نیز رسید

مدیرکل مدیریت بحران استان یزد

وی با بیان اینکه در 16 سال اخیر تنها دو سال ترسالی به معنای واقعی رخ داده و در 14 سال بقیه یا خشکسالی حاکم بوده یا بارندگی نزدیک به نرمال نتوانسته اثرات خشکسالی سالهای قبل را جبران کند، اظهار داشت: استان یزد هم‌ اکنون با یک دوره خشکسالی بسیار شدید با تداوم بی‌ سابقه در 50 سال اخیر روبروست که بیش از 14 سال به طول انجامیده است.

برزگری با بیان اینکه خشکسالی ‌های پیاپی هواشناختی به خشکسالی شدید هیدرولوژیک، کشاورزی و اقتصادی اجتماعی منجر شده است، بیان داشت: تنها استان یزد در بین استانهای کشور وضعیت بحرانی داشته و با توجه به تکرار و استمرار این روند در چندین سال گذشته، موضوع تامین آب شرب و بهداشت روستاها، بسیار نگران‌ کننده است.

523 روستا از 600 روستای یزد مشکل کم آبی و بی آبی دارند

مدیرکل مدیریت بحران استان یزد ادامه داد: در شرایط فعلی، اهالی حدود 523 روستای استان با مشکل کم ‌آبی و بی ‌آبی مواجه هستند که از طریق شرکت آب و فاضلاب روستایی، آبرسانی سیار برای آنها انجام و برای 300 روستا آب شرب و بهداشت و 223 روستا آب شرب تامین می ‌شود.

وی ادامه داد: خشکسالی ‌های اخیر و از بین رفتن و تحلیل مراتع و پوشش گیاهی، مناطق مرکزی کشور از جمله استان یزد را به مناطقی مستعد برای تشکیل ریزگردها تبدیل کرده که خود تهدیدی برای استانهای همجوار است.

خشکسالی سبب از بین رفتن پوشش گیاهی شده و یزد را برای تشکیل ریزگردها مستعد کرده که ریزگردها در کنار کم آبی و آفتی نظیر موریانه، بلایی خانمانسوز برای درختان به شمار می روند

برزگری

برزگری اضافه کرد: علاوه بر پدیده ریزگردها، درختان در اثر خشکسالی نیز ضعیف شده و به انواع چوبخوارها، سرشاخه ‌خوارها و مغزخوارها دچار شده و در معرض تهدید موریانه به عنوان یک آفت خانمان ‌سوز هستند.

مدیرکل مدیریت بحران استان یزد با اشاره به محدودیت شدید منابع آبی در یزد به ویژه پس از خشکسالی ‌های اخیر گفت: در حالی که ورودی آب به سفره‌ های زیرزمینی استان هزار و 223 میلیون متر مکعب در سالهای نرمال است، میزان برداشت از سفره ‌ها هزار و 548 میلیون متر مکعب است که بیلان منفی 300 میلیون متر مکعبی برداشت آب از سفره های زیر زمینی برای حوزه های آبی استان فاجعه بار است.

وی افزود: در سالهایی چون امسال، ورودی آب به مراتب کمتر بوده و قابل اندازه‌ گیری نیست زیرا هیچ‌ گونه آبی در رودخانه‌ های فصلی جریان نداشته و مقدار 53 میلیمتر باران نیز طی چند مرحله اتفاق افتاده که قبل از خیس کردن زمین و نفوذ به لایه‌ های زیرین، تبخیر شده و از دست رفته است.

برزگری ادامه داد: از حدود چهار هزار و 300 حلقه چاه استان، 10 درصد خشک شده و 60 درصد نیز با کاهش شدید آب مواجه شده است.

70 درصد قنوات و 90 درصد چشمه های یزد خشک شد

وی افزود: همچنین از سه هزار و 180 رشته قنات موجود حدود 70 درصد و از 620 دهنه چشمه در استان 90 درصد به صورت کامل خشک شده است.

مطلب در مورد خشکسالی یزد ده ها برابر مطالب یاد شده است که در گزارشها و خبرهای متعددی به آنها اشاره شده است اما آنچه می تواند بخشی از این مشکلات را کاهش دهد، اختصاص اعتبارات ویژه خشکسالی برای یزد است.

به نظر می رسد تامین بودجه خط دوم انتقال آب به استان یزد، تامین اعتبار لازم برای حفاری و بهره ‌برداری از آبهای فسیلی، بهره ‌برداری از آبهای شور و لب شور کویری، پرداخت مطالبات یارانه شیر دامداران استان، ابلاغ اعتبارات خشکسالی و سایر فصول و تخصیص سریع آن، تعیین درصد بخش آب و بخش کشاورزی از اعتبارات خشکسالی، واگذاری اعتبار ویژه حوادث (خشکسالی، سرمازدگی و.....) به صورت گلوبال به استان از جمله اقدامات حمایتی در راستای کاهش تبعات ناشی از خشکسالی در استان یزد است که می تواند عطش این کویر تفتیده را برای مدتی فروکش کند.