آتش در کمین قلب تجاری کرمان/ تنها یک جرقه؛ فاصله بازار کرمان تا فاجعه

به گزارش خبرنگار مهر، دو سال پیش بود که شعله های آتش، از حجره های کاروانسرای جر به آسمان کرمان شعله کشید. دلیل اصلی این آتش سوزی، اتصالی دستگاههای پنبه زنی اعلام شد؛ هشت ماشین آتش نشانی و دو دستگاه لودر، آن هم پس از ساعتها تلاش، آتش "جر" را مهار کردند و به قول آنها که از نزدیک شاهد این آتش سوزی مهیب بودند، به خیر گذشت.

ولی با شرایطی که محدوده بازار سنتی شهر کرمان در حال حاضر دارد، تکرار این حادثه، آن هم با شدتی بیشتر که تمام داروندار این منطقه را خاکستر کند، اصلا دور از ذهن نیست.

بازار کرمان، قلب تجاری این شهر700 هزار نفری است. یک کیلومتر طول دارد و 800 حجره که دوشادوش هم قرار گرفته و ساختار درهم تنیده ای دارد. این مجموعه، هیچ وقت خالی از جمعیت نیست؛ جمعیتی شامل فروشنده ها و صاحبان مغازه ها و یا مردمی که برای خرید و یا بازدید از این میراث تاریخی، به بازار می روند.

بازار کرمان

با این وجود، خطر آتش سوزی در مجموعه بازار همیشه وجود دارد حتی همین حالا که این گزارش منتشر شده، شاید جرقه ای زده شود و تمام این مجموعه خاکستر شود! چرا که کاروانسراها و خانه های قدیمی که در داخل و اطراف بازار سنتی کرمان قرار دارند همه تبدیل به انبار شده اند.

انبار انواع و اقسام کالاها، از پنبه و پتو و لحاف و لباس گرفته تا مواد شیمیایی و بهداشتی و اسپری های قابل انفجار. درکنار اینکه، مغازه های داخل بازار کرمان تقریبا هیچ کدام از سیم کشی برق اصولی برخوردار نیستند. بازار کرمان لوله کشی گاز ندارد و بازاریان برای گرم کردن، خود از بخاری های نفتی و برقی استفاده می کنند؛ این یعنی جفت و جور شدن همه شرایط برای وقوع یک حادثه آتش سوزی. همه این عوامل موجب شده تا مدیرعامل سازمان آتش نشانی کرمان، در بیان وضعیت فعلی بازار، تعبیر بمب خفته را به کار ببرد.

هر لحظه امکان انفجار وجود دارد

علی کردی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تاکنون، هر سال یکی، دو آتش سوزی مهم در بازار کرمان رخ داده است، اظهار می دارد: اما از دو سال قبل و بعد از آتش سوزی کاروانسرای جر، خوشبختانه تا به امروز حادثه ای را در بازار شاهد نبوده ایم و اگر هم بوده است کوچک و با خسارات کم بوده است.

وی می افزاید: بازار کرمان از لحاظ بحث ایمنی در آتش سوزی واقعا مشکل دارد و مثل یک بمب خفته است که هر لحظه امکان انفجار آن وجود دارد.

کردی به وضعیت انبارهای داخل و اطراف بازار اشاره کرده و بیان می دارد:  اطراف و پشت بازار، داخل بازار، تیمچه ها، زیرزمینها و راهروهای داخل بازار، کوچه پس کوچه ها و خانه های قدیمی همه در حال حاضر به عنوان انبار مورد استفاده قرار گرفته اند.

آتش سوزی در کاروانسرای جر کرمان

مدیرعامل سازمان آتش نشانی کرمان می گوید: بازاریان می خواهند دسترسی نزدیک به انبارشان داشته باشند؛ در این وضعیت اگر حریق اتفاق افتد، ماشینهای اطفای حریق نمی توانند به داخل این محدوده ها وارد شوند که این یک خطر بسیار جدی است.

وی با بیان اینکه در این انبارها همه وسایل اعم از آتش زا و غیر آتش زا روی هم تلمبار شده و هیچ اصول ایمنی در چیدمان آن رعایت  نشده بیان می دارد: سیم کشی برق داخل بازار هم مشکل جدی داشته و سیستمی سنتی و قدیمی دارد که با کوچکترین اتصالی آتشی را به پا خواهد کرد.

کردی می افزاید: برای پیشگیری از وقوع حادثه، بحث آموزش بازاریان را در اولویت قرار داده ایم چرا که برخی از آنها حتی شیوه کار کردن با کپسولهای اطفای حریق را بلد نیستند.

بازاریان همکاری نمی کنند

وی اظهار می دارد: در این راستا، طی تفاهم نامه ای که سال گذشته با مجمع امورصنفی و شهرداری کرمان داشتیم مقرر شد کپسولهای آتش نشانی یه صورت 50 درصد دراختیار بازاریان قرار گیرد؛ آن زمان کپسولها 30 هزار تومان بود که بازاریان با مبلغ 15 هزار تومان می توانستند اقدام به خرید آن کنند.

وی می گوید: الان هم که کپسولها با افزایش قیمت، 45 هزار تومان شد هم حاضریم با همان 15 هزار تومان آن را در اختیار بازاریان قرار دهیم.

بازار کرمان

وی تصریح می کند: اما تاکنون از 800 واحد تجاری داخل بازار تنها 200 تا 250 مورد تقاضا داشته ایم و بقیه در خصوص خرید کپسول هیچ اقدامی انجام نداده اند.

وی با بیان اینکه برخی از بازاریان و اصناف همکاری آنچنانی با ما ندارند، اظهار می دارد: ما حتی اعلام آمادگی کردیم تا در خصوص مسایل مربوط به پیشگیری از وقوع حادثه و چگونگی استفاده از کپسولهای آتش نشانی دوره های آموزشی کوتاه مدت، حتی دوساعته، برگزار کنیم اما تاکنون هیچ یک از اصناف در این زمینه با ما همکاری نکرده اند.

وی ادامه می دهد: با این وجود، ما چند موتورسیکلت را به کپسول آتش نشانی مجهز کرده ایم تا در صورت بروز حادثه ای در بازار بتوان در این مجموعه عملیات اطفای حریق را انجام داد چرا که امکان تردد در بازار توسط ماشینهای آتش نشانی وجود ندارد.

حادثه قابل پیشگیری است

مدیرعامل سازمان آتش نشانی کرمان می گوید: همچنین مکانهایی در بازار که مواد شیمیایی و مواد محترقه در آن وجود دارد مثل انبارهای مختلف را شناسایی کرده ایم، مسیرهای بازار را هم بررسی کرده ایم تا بتوان در مواقع ضروری در کوتاهترین زمان ممکن عملیات امداد و نجات را انجام داد.

وی با تاکید بر اینکه خود بازاریان باید در این زمینه با ما همکاری کنند، بیان می دارد: برای حل مشکل سیم کشی های غیر اصولی در بازار شرکت برق اقداماتی را انجام داده است اما تنها در راسته بازار. حل مشکل در داخل مغازه ها باید از سوی خود بازاریان انجام شود که نمی شود.

کردی می گوید: 95 درصد حوادث قابل پیشگیری است آن هم تنها با آموزش و اطلاع رسانی.

آتش سوزی و تخریب کامل کاروانسرای جر

وی اظهار می دارد: داخل بازار کرمان لوله کشی گاز شهری وجود ندارد مغازه داران مجبورند برای گرم شدن، از چراغ نفتی استفاده کنند یا بخاری برقی؛ آن هم در بسیاری مواقع در نزدیکی پتو و لباسهای داخل مغازه که با این وضعیت هر لحظه امکان بروز حادثه وجود دارد.

مدیرعامل سازمان آتش نشانی کرمان می گوید: اگر آتش سوزی در بازار کرمان اتفاق بیفتد، با یک حساب سرانگشتی می توان پی برد که چه خسارت مالی و جانی به بار خواهد آمد.

کردی تصریح می کند: برای پیشگیری از وقوع حادثه بایستی انبارهای اطراف و داخل بازار تخلیه شود و بازاریان نسبت به اصلاح سیم کشی های برق مغازه های خود اقدام کنند در غیر این صورت هر لحظه امکان انفجار این بمب خفته وجود دارد.

انبارها باید به خارج از شهر منتقل شوند

وی می گوید: انبار جایش در بازار نیست باید در محلی خارج از مجموعه بازار و حتی خارج از شهر، کالاها انبار شود مثل شهرکهای صنعتی و یا مکانهایی مشابه.

وی می گوید: همچنین در انبارها باید تهویه مناسب وجود داشته باشد و حتی نگهبانی هم باشد تا در صورت وقوع حادثه، اطلاع دهد.

کردی ادامه می دهد: سازمان آتش نشانی این آمادگی را دارد تا به صورت رایگان از مغازه ها و انبارهای مجموعه بازار کرمان بازدید کند و روشهای صحیح چیدمان و نکات ایمنی را به صاحبان آن آموزش دهد.

وی بیان می دارد: اما متاسفانه از سوی اصناف و بازاریان همکاری لازم صورت نمی گیرد.

در حال حاضر، حدود 200 انبار پر از انواع کالا در بازار کرمان وجود دارد. 800 واحد تجاری در بازار کرمان هست که هر کدام معلوم نیست منبع درآمد چند خانواده است. در هر مغازه ای اگر به طور متوسط دو نفر فروشنده وجود داشته باشد تا اینجای کار حداقل هزار و 600 نفر جمعیت ثابت در بازار کرمان وجود دارد. همیشه هم تمام طول بازار پر است از جمعیتی که برای خرید آمده اند. مسیری مشخص برای ورود ماشین های آتش نشانی وجود ندارد؛ حالا تصور کنید یک آتش سوزی دیگر در این مجموعه رخ دهد!