اوایل زمستان امسال که بازار ارز بهم ریخت و قیمت دلار در بازار آزاد از مرز 2 هزار تومان عبور کرد، دولت کمیته ویژه پنج نفره متشکل از سید شمس الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی، مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت، مصطفی محمد نجار وزیر کشور، حجت الاسلام حیدر مصلحی وزیر اطلاعات و محمود بهمنی رئیس کل بانک تشکیل داد تا این بازار را فورا سروسامان دهند.
این کمیته درخصوص ساماندهی مسائل ارزی، یکپارچه سازی و اتصال فرایندهای جاری در حوزه تجارت شامل ثبت سفارش، تخصیص ارز و گشایش اعتبار و گمرک فعال شده است.
البته قرار بود این کمیته هفته‌ای سه جلسه در روزهای زوج داشته باشد اما به دلیل حجم زیاد فعالیت‌ها، اخیرا هیئت‌های حدود 30 نفره متشکل از مسئولان این دستگاه‌ها در رده‌های مختلف مدیریتی چنین جلساتی را تشکیل می‌دهند و وزرا کمتر در جلسات این کمیته حضور می‌یابند.
در همین حال، کمیته ارزی پنج نفره که قرار بود موقتی و تنها برای خروج بازار ارز از آشفتگی باشد، گویا همچنان قرار است فعال باشد. فعالیت دائمی این کمیته که موازی کاری محض با بانک مرکزی است، علاوه بر اینکه از استقلال این بانک می‌کاهد، منجر به این می‌شود که بانکها درآینده‌ای نه چندان دور، منتظر ابلاغیه‌ها و دستورات کمیته پنج نفره توسط بانک مرکزی بماند.
این نوع موازی کار که در دولت نهم و دهم مسبوق به سابقه است ( همچون نسخه وزارت امور خارجه) قطعا در انجام امور ارزی مشکلات خاص خود را به دنبال خواهد داشت. البته اسرار ارزی کشور که فوق‌العاده محرمانه است، نباید به راحتی در اختیار مسئولان درجه چندم وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی قرار گیرد، زیرا علاوه بر ایجاد رانت و فاسد، این اسرار خیلی راحت فاش می‌شود و امنیت ملی را نیز به خطر می‌اندازد.
بازی ارزی که موازی کاری نمی‌طلبد و بانک مرکزی باید به دنبال آن باشد که استقلال کامل در مسایل ارزی را داشته باشد. تشکیل کمیته‌های دائمی که اختیارات بانک مرکزی را کاهش داده است، در آینده نه چندان دور باید به خواسته‌های بخشی برخی وزارتخانه‌های اقتصادی پاسخ دهد در حالی که بانک مرکزی - براساس وظایف و اختیاراتش- همیشه با دید کلان به مسایل می‌نگرد.
امیدواریم با بازگشت استقلال ارزی لازم به بانک مرکزی، نسخه‌های ارزی این بانک همچون تک نرخی شدن ارز هم در بازار جواب دهد تا دیگر شاهد موازی کاری و در نهایت آشفتگی در بازار ارز نباشیم. ذکر این نکته نیز ضرور است که اگر این موازی کاری ادامه یابد و در صورتی که بازار با مشکلاتی مواجه شود، در آن صورت مقصر را باید بانک مرکزی بدانیم یا کمیته ویژه ارزی پنج نفره دولت.
* مجتبی قمری وفا
نظر شما