بیدج: چیزی به نام ترجمه آزاد نداریم

به گزارش خبرنگار مهر از سنندج، کارگاه ترجمه یازدهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره، پیش از ظهر امروز یکشنبه 27 مرداد در محل سینما بهمن شهر سنندج برگزار شد.

این کارگاه با محوریت قرائت برخی از اشعار و آثار مکتوب شاعران و نویسندگان کرد و عرب زبان حاضر در این جشنواره برگزار شد و پس از قرائت آثار بهروز سپیدنامه، موسی بیدج و محسن راهجردی درباره این آثار به اظهار نظر پرداختند.

در بخشی از این کارگاه موسی بیدج خطاب به یکی از جوانان حاضر در این مراسم اظهار داشت: من معتقدم در ترجمه باید به زیبانویسی توجه بیشتری کرد. حالا اگر کلمه‌ای را هم آوردیم که معنی آن با معنی اصلی در شعر یا متن مبداء متفاوت بود، خیلی مهم نیست. البته باید به این موضوع هم تاکید کنم که ماجرای ترجمه شعر از سایر متون متفاوت است.

بیدج ادامه داد: شعر باید توسط یک شاعر ترجمه شود. اول و آخر یک قطعه شعر زیبایی است و شکی نیست که ترجمه به طور معمول این زیبایی را از بین می‌برد. پس لازم است که مترجم شعر دست به ترفندهایی بزند که اثرش زیبا شود و نوعی موسیقی را در خود ایجاد کند و این همان چیزی است که به آن می‌گویم استفاده بجا از کلمات.

این مترجم و شاعر همچنین گفت: برخی از دوستان می‌گویند که از اثر و یا شعری ترجمه آزاد کرده‌ایم. به باور من چیزی به نام ترجمه آزاد وجود ندارد. ترجمه یا ترجمه است و یا اقتباس. برخی مترجمان چون متن مادر را نمی‌فهمند و نمی‌توانند درست ترجمه کنند کار ناقص خود را می‌گویند ترجمه آزاد، اما واقعیت این است که یک متن یا از زبان مبدا به زبان مقصد ترجمه می‌شود و یا اینکه در نهایت ترجمه تبدیل به متن با برداشت خاص مترجم شده که به آن می‌گوییم اقتباس.

همچنین محسن راهجردی از مترجمان حاضر در این نشست در سخنانی اظهار داشت: در ترجمه نگاه راهبردی ما به بازآفرینی است و نه برگردان لفظی یک متن.

وی ادامه داد: در بازآفرینی مترجم می‌گوید که صاحب اصلی اثر اگر به زبان ما سخن می‌گفت، چطور شعر می‌گفت و یا داستان می‌نوشت که این موضوع مستلزم آشنایی خوب مترجم با زبان مبدا و زبان مقصد است.

امجد ویسی، مترجم کردزبان نیز یکی از حاضران در نشست بود که به درخواست بهروز سپیدنامه به بهانه قرائت ترجمه کردی خود از اشعار نزار قبانی پشت تریبون آمد و اظهار داشت: در استان کردستان وقتی یک بچه به دنیا می‌آید، باید با عبارت فرانسوی مامان به حرف زدن درآید. وقتی هم که بزرگتر می‌شود در تلویزیون می‌بیند کسانی که لباس محلی خودش را می‌پوشد، فردی ابله است و کسی که کت شلوار می‌پوشد فردی است معقول. درباره دیگر استان‌ها از جمله سیستان و بلوچستان نیز همینطور است. این موضوع باعث شده که رفته رفته زبان مادری ما از دستمان برود.

وی همچنین گفت: امروز نه تنها زبان که لباس ما هم ناشناخته مانده است و رد پایش در میان مردم در حال گم شدن است.