محرومیت چهار هزار روستا در سیستان و بلوچستان از آب آشامیدنی/ نان آورانی که آب آور شدند

به گزارش خبرنگارمهر، حمل گالن های 20 لیتری توسط چرخ های دستی و فرغون و یا گذاردن قابلمه های آهنی بزرگ بر روی سر بانوان و ایستادن در صف های طولانی در برابر تانکر های آبرسانی داستانی همیشه تکراری و پایان ناپذیر در روستاهای سیستان و بلوچستان است.

بسیاری از جوانان و زنان در روستاهای این استان آب آور خانواده محسوب می شوند و چه بخواهند و یا نخواهند سال ها است که خانواده 4 تا 8 نفره خود را با دریافت تنها 15 لیتر آب در طی روز اداره کرده اند.

درحال حاضر مردم ساکن بیش از یک هزار روستا در سیستان و 3 هزار روستا در منطقه بلوچستان عطش خود را از طریق چشمه ها و قنوات وهمچنین رودخانه های محلی رفع می کنند اما متاسفانه طبیعت با وجود یک دهه خشکسالی همین آب های غیر بهداشتی و گل آلود را نیز از مردم روستایی دریغ می کند.

رودخانه های محلی، چاه های دستی، قنوات و در خوش بینانه ترین حالت چشمه سار ها از جمله منابع تامین آب در روستاهای استان است که از انسان گرفته تا دام همه از یک جوی و آب باریکه عطش خود را رفع می کنند.

چشم به انتظار دولتمردان

ولی داد یکی از ساکنان روستای دپگزان از توابع بخش لاشار در شهرستان نیکشهراست که با ابراز نارضایتی از عدم وجود آب سالم و بهداشتی گفت: در این روستا سال ها است با وجود اینکه مردم از درد معده و روده به خود می پیچند اما همچنان پس از 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی چشم امیدشان به دست دولتمردانی است که شوق خدمتگزاری و خدمت رسانی دارند.

وی در این رابطه گفت: بدون آب حیات معنایی ندارد و لذا وقتی نخستین نیاز مردم این منطقه فراهم نشده است چه انتظاری می توان از آنها برای حضور در صحنه سازندگی و یا کمک به کشور داشت؟

وی افزود: در این روستا تنها یک جوی آب روان از تنها قنات موجود در روستا جاری است که بسیاری از مردم از آن آب برداشت می کنند، دام هایشان را آب می دهند و زنان لباس ها و ظروف خود را در حاشیه همین نهر تمیز می کنند.

وی گفت: در حالیکه در بسیاری از مناطق استان و کشور هزاران برنامه آموزشی برای رعایت بهداشت و جداسازی فاضلاب و آب هزینه می شود اما در این روستا تمامی این مشکلات و نیاز های بهداشتی به دهانه یک قنات ختم می شود.

وی افزود: بسیاری از مردم نقش سازمان آب و فاضلاب را شخصا بر عهده گرفته اند و افرادی که دارای وضعیت بهتری هستند با خرید دینام های الکتریکی و لوله از انهار جاری برای منازل خود آب کشیده اند.

وی گفت: با وجود اینکه در این روستا بیش از 65 خانوار زندگی می کند اما متاسفانه به دلیل نبود آب لوله کشی امکانات بهداشتی از جمله حمام نیز در این منطقه معنایی ندارد و اغلب مردان و کودکان مجبور هستند تا در رودخانه های محلی استحمام کنند.

عطشی که با یک تانکر رفع نمی شود

بخش ساربوک از جمله بخش های شهرستان نیکشهر است که به گفته مسئولان آن به دلیل کمبود آب تا کنون عطش ساکنانش رفع نشده است.

بخشدار ساربوک با بیان اینکه در روستاهایی با جمعیت بالغ  بر 500 نفر هفته ای دو تانکر آب توزیع می شود اظهار داشت: توزیع این مقدار آب در طول هفته کفاف نیاز های مردم را نمی دهد و لذا بر شرایط بهداشتی منطقه تاثیر نامطلوبی بر جای گذاشته است.

اسماعیل بلیده ای با اشاره به اینکه بیش از 15روستای بخش ساربوک با بی آبی کامل مواجه هستند ادامه داد: تنها منبع تامین آب 3 روستای دزبن، حاجی آباد  و چندوکان یک حلقه چاه است که با ادامه خشکسالی های اخیر سطح آب این چاه نیز بشدت رو به کاهش نهاده است و هم اکنون آب شرب مورد استفاده مردم این روستاها به صورت جیره بندی و نوبتی  از تنها چاه حفر شده  تامین می شود.

وی ادامه داد: تنها وسیله آبرسانی به روستاهای بی آب در این بخش یک دستگاه تانکر است که  از طرف اداره آب و فاضلاب روستایی شهرستان نیکشهر اختصاص داده شده است که با توجه به جمعیت زیاد روستاها و پراکندگی آنها جوابگوی نیاز روستائیان نیست.

وی اذعان داشت: روستای ساربوک مرکز بخش ساربوک در16کیومتری غرب قصرقند واقع شده و با 38 روستا و آبادی جمعیتی بالغ بر 17هزار نفر دارد و همچنان با بی آبی دست و پنجه نرم می کند.

زندگی مردم به نهر های خشکیده گره خورده است

ولی محمد بلوچ عضو  شورای اسلامی روستای چندوکان نیز با بیان اینکه زندگی مردم این روستا به نهر های خشکیده آب گره خورده است در این رابطه گفت: این روستا با وجود 5 محله و بیش از یک هزار و 600 نفر جمعیت اما آبی برای مصرف ندارد.

وی افزود: در حال حاضر در طول یک هفته فقط دو مرتبه  آب از روستای همجوار حاجی آباد برای روستای چندوکان فرستاده می شود و هر محله تنها نیم ساعت زمان برای برداشت آب دارد و همین زمان کم هم به دلیل افت فشار بسیاری از خانواده ها را در برداشت آب ناکام می گذارد.

وی ادامه داد: علی رغم مجاورت روستاهای چندوکان با رودخانه «کاجو» اما مردم این روستا همچنان از تشنگی رنج می برند.

وی با بیان اینکه کم آبی و قطعی های مکرر آب در این منطقه موجب مهاجرت بسیاری از روستائیان شده است گفت: بسیاری از روستائیانی که از تمکن مالی برخوردار نیستند همچنان با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند و از بی آبی در رنج و عذاب هستند.

سهمیه هر نفر 15 لیتر آب

بخشدار تلنگ از توابع شهرستان قصرقند نیز با اشاره به کم آبی در این بخش گفت: میانگین توزیع آب به ازای هر نفر در بین 37 روستای تلنگ و با جمعیتی بالغ بر 9 هزار نفر روزانه 15 لیتر آب است که این میزان حتی جوابگوی نیاز های اولیه روستائیان نیز نیست.

محمد شاهوزایی اظهار داشت: متاسفانه کمبود آب و از طرفی گرمای هوا در این بخش بسیاری از روستائیان را در معرض بیماری های عفونی قرار داده است و سلامتی بسیاری از خانواده ها به خصوص کودکان را تهدید می کند.

شاهوزایی اضافه کرد: بخش تلنگ فقط با یک تانکر بخش عمومی و یک تانکر اجاره ای آبرسانی می شود که برای رفع نیاز های اولیه ساکنان حداقل به 4 تانکر آبرسانی نیاز است.

روستائیان نیکشهر می سوزند و می سازند

رئیس شورای اسلامی سیستان ‌وبلوچستان با بیان اینکه بیش از 800 روستا در شهرستان نیکشهر وجود دارد اظهار داشت:  کمتر از 200 روستا در این شهرستان دارای شبکه آب شرب لوله‌کشی هستند که با عمر بالای 20 تا 30 سال بوده و در حال حاضر این شبکه فرسوده و از کار افتاده‌ است.

عبدالعزیز بلوچزهی گفت: با توجه به گذشت 35 سال از عمر پر برکت انقلاب اسلامی و حجم عظیم فعالیت‌های عمرانی صورت گرفته در بخش‌های مختلف اما متأسفانه در بحث آبرسانی روستایی ضعیف عمل شده و نارضایتی‌های فراوانی را به همراه دارد.

وی گفت: در حال حاضر بیش از 400 روستا با جمعیت چند هزار نفری با بحران  بی‌آبی مواجه بوده و کسی در این زمینه پاسخگو نیست .

وی ادامه داد: روستاییان با این وضعیت مجبورند بسازند و بسوزند و یا اینکه از رودخانه با پمپاژ و یا حفر چاه دستی آن هم با هزینه شخصی، آب مورد نیاز خود را تأمین کنند.

بلوچزهی بیان داشت: برای نجات روستاییان از بی‌آبی و جلوگیری از مشکلات و بروز بیماری‌ها برای کوتاه مدت، جابه‌جایی و حفر چاه جدید و کف شکنی و ته زنی و لایه‌روبی چاه‌ها نیاز به اعتبار ویژه است که آب و فاضلاب روستایی اعتباری ندارد و اگر هم دارد معلوم نیست در کجا هزینه می‌شود.

وی گفت: وضعیت آب و فاضلاب روستایی شهرستان نیکشهر به دلیل کمبود شدید اعتبارات به حدی بحرانی و نگران کننده است که توان خرید اتصالات، تأمین سوخت، تعمیر و نگهداری چند تانکر آبرسانی سیار و حقوق آبداران و کارکنان را ندارند.

رئیس شورای اسلامی سیستان‌وبلوچستان افزود: اختصاص 15 دستگاه تانکر جدید و اختصاص کامل اعتبار آبرسانی، احداث سد بر روی رودخانه‌های بنت، ملوران، شگیم، مسکوتان، تنگ سرحه، شیرآباد، قصرقند، فنوج، محترم‌آباد، کتیچ، اختصاص لوله برای مهار و انتقال آب چشمه‌ها، حفر چاه‌های عمیق در بخش لاشار و حفر چاه نیمه عمیق در سایر نقاط روستایی شهرستان، اختصاص تانکر ثابت یک هزار و 2 هزار لیتری از مهم‌ترین نیازهای آب و فاضلاب روستایی برای کنترل بحران بی‌آبی در شهرستان نیکشهر است.

وی با انتقاد از اعتبارات اختصاص یافته به آب و فاضلاب روستایی شهرستان نیکشهر گفت: این اعتبارات ناچیز بوده و کافی نیست و اگر این روند ادامه پیدا کند تا 15 و حتی 20 سال دیگر مشکل آب روستاییان برطرف نخواهد شد و همچنان باید با مشکلات دست و پنجه نرم کنند.

بلوچزهی یادآور شد: احداث مجتمع‌های آبرسانی با کمبود اعتبار اجرایی نمی‌شوند بلکه تنها راه آبرسانی به روستاها، مطالعه و اجرای مجتمع‌های آبرسانی در بخش‌های مرکزی، قصرقند، بنت، فنوج و لاشار می‌باشد.

وی بیان کرد: منطقه نیکشهر به دلیل کوهستانی بودن، سفره‌های آب زیرزمینی کمی دارد و روند خشکسالی در این شهرستان به ویژه روستاها، مردم را با مشکلات شدید بی‌آبی مواجهه کرده است.

بلوچزهی افزود: در شأن دولت نیست که زنان روستایی از چشمه، قنات و یا رودخانه و چاهک‌های دستی، گالن و بطری‌های آب را بر دوش و سر به فاصله چند کیلومتری حمل کنند و به خانه ببرند تا قطره‌ای آب بنوشند

.

300 هزارنفر از جمعیت روستایی از آب آشامیدنی محروم هستند

سرپرست شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه بیش از 4 هزار روستا در سیستان و بلوچستان فاقد شبکه توزیع آب آشامیدنی و بهداشتی هستند گفت: به همین دلیل منبع تغذیه مردم را چشمه سار ها و قنوات تشکیل می دهد که در طی سال های گذشته به دلیل خشکسالی های اخیر این منابع نیز دچار افت برداشت شده اند.

نصرالله چاری گفت: بر اساس برنامه 5 ساله پنجم شاخص برخورداری روستاهای بالای 20 خانوار باید به 92 درصد برسد که بر اساس آمار سال 1385 این شاخص در استان به 72 درصد رسیده است.

وی با بیان اینکه با توجه به رشد بی سابقه جمعیت و پدیده روستا زایی در استان به شدت روستاهای بالای 20 خانوار رو به افزایش است ادامه داد: به همین دلیل علی رغم تلاش های صورت گرفته لذا شاخص برخورداری سیستان و بلوچستان در سال 90 به جای افزایش افت کرده و به رقم 62 در صد رسیده است.

چاری اظهار داشت: در حال حاضر بیش از 300 هزار نفر از جمعیت روستایی استان از آب آشامیدنی و لوله کشی محروم بوده و جزو جمعیت غیر برخوردار محسوب می شود.

وی با اشاره به اینکه تعداد بیش از یک هزار روستا  از طریق تانکر آبرسانی می شود و باقی روستاها از منابعی همچون چشمه سار ها و قنوات و چاه های محلی استفاده می کنند ادامه داد: در بخش ها و روستاهایی که از چشمه سار ها و قنوات استفاده می کنند نسبت به کلرزنی و کنترل آب اقدام می شود.

سرپرست شرکت آبفای روستایی استان اذعان داشت: در حال حاضر بیش از 500 روستا در منطقه چابهار و کنارک فاقد شبکه توزیع آب هستند که مطالعات آبرسانی به آنها در قالب  3 فاز و  ایجاد مجمتع های آبرسانی تعریف شده است.

وی گفت: در همین راستا احداث یک مجتمع  آبرسانی 260 روستایی با تغذیه از سد زیردان که دهستان های تلنگ و پیر سهراب را در بر می گیرد و مجمتع دوم  آبرسانی شامل 207 روستا از سد پیشین که بزرگ ترین مجتمع بعد از سیستان محسوب می شود برای رفع مشکل مردم  مطالعات آن پایان یافته است.

وی اضافه کرد: در حال حاضر بخشی از خطوط فرعی این پروژه انجام و مطالعات آن کامل شده است و به دلیل کمبود اعتبارات در سال 90 و همچنین سال گذشته روند اجرای آن با کندی روبرو است.

وی گفت: منطقه سوم آبرسانی در نظر گرفته شده نیز زیر مجموعه سد کهیر است که بخش مرکزی کنارک را در بر خواهد گرفت.

وی با اشاره به اینکه وضعیت کمبود آب در سیستان نیز بسیاری از مردم روستایی را با مشکل روبرو کرده است ادامه داد: در حال حاضر دهستان سفیدابه و 900 روستا نیز در منطقه سیستان با پدیده کمبود آب در شبکه توزیع و با افت فشار روبرو هستند.

وی گفت: برای رفع نیاز ساکنان روستایی در سیستان بیش از 1600 لیتر بر ثانیه آب نیاز است که در حال حاضر تامین آب به میزان 700 لیتر بر ثانیه بیشتر امکان پذیر نیست.

...........................

گزارش: بابک رحیمیان