سد گلپايگان سرريز کرد/ رودخانه شهر جاری شد

به گزارش خبرنگار مهر، سد گلپايگان اولين سد مخزني خاكي با هسته رُسي مدرن كشور با ارتفاع 56 متر به منظور كنترل و بهره برداري سيلاب هاي رودخانه و تنظيم حقابه هاي دو هزار و 300 هكتار در زمان احداث و توسعه آن تا پنج هزار و 400 هكتار در سال 1323 مطالعات آن شروع شد و ساختمان سد از سال 1326 آغاز و در سال 1336 با حجم 28 ميليون مترمكعب به بهره برداري رسيد و در سال 1349 با افزايش ارتفاع آن به ميزان هفت متر، حجم آن به 45.3 ميليون مترمكعب افزايش يافت.

اين سد با مساحت دو هزار و 700 مترمربع در 20 كيلومتري جنوب غربي گلپايگان بر روي رودخانه اناربار اين شهرستان واقع شده و داراي دو دريچه تخليه به ظرفيت پنج و هفت مترمكعب در ثانيه مي باشد كه با ايجاد بند انحرافي كوچري وارد شبكه توزيع مي شود.

از سد گلپايگان به عنوان پرورش انواع ماهي هاي سوف، كپور، سفيد رودخانه اي و قزل آلا نام برده مي شود كه ماهي سفيد و قزل آلاي اين سد در كشور بسيار مرغوب بوده و بنا به اظهار مسئولان محيط زيست شهرستان ماهي سوف حفاظت شده موجود در اين سد، از نوع ماهي هاي درياچه خزر است كه به علت موقعيت خاص زيست محيطي تنها در سد گلپايگان قابل تكثير و پرورش است.
 
سد گلپايگان پس از نيم قرن

سد گلپايگان با عنوان اولين سد مدرن ايران و بدون هيچ ابزار دقيقي در داخل و خارج بدنه آن با بيش از نيم قرن فعاليت همچنان مهمترين منبع تأمين آب زمين هاي كشاورزي شهرستان گلپايگان است؛ اگر چه آخرين عمليات هيدروگرافي مخزن سد گلپايگان به علت خشكسالي و خالي شدن سد در سال 1387 انجام شد و طي سال هاي 1387 و 1389 برخي تعميرات در سيستم هيدرومكانيكال صورت گرفته است؛ اما به دليل سپري شدن بيش از پنج دهه از عمر مفيد سد، بهره برداري نامناسب و به تبع بروز مشكلات فني، مكانيكي، سازه اي و ... اين سد بدون مشكل نيست. بدين منظور راه كارهايي چون انجام مطالعات جامع ايمني، تغييرات باز هم بيشتر در سيستم هيدرومكانيكال و الكترومكانيال و ضرورت نصب ابزار دقيق نياز بوده و در حال حاضر با مشكلاتي چون شيب تند و عدم محافظ سنگي ريپ راپ در بالادست سد ريزش جناح راست سرريز و فرسايش بتن كف (حوضچه آرامش) و اشكال در سيستم تخليه برج آبگير مواجه است.
 
سد كوچري

با شروع عمليات ساخت سد كوچري به منظور تأمين آب شرب مورد نياز شهرهاي؛ قم، گلپايگان، محلات، دليجان، خوانسار، دودهك و ... با حجم حدود 200 ميليون مترمكعب كه هم اكنون در حال احداث است، سد گلپايگان به عنوان سد رسوب گير عمل كرده و همواره مخزني پرآب خواهد داشت كه براي توليد انرژي برق مي توان از آن بهره برد.

 
جاري شدن آب در رودخانه اناربار با سرريزي سد گلپايگان

مدير امور منابع آب گلپايگان در رابطه با بهره برداري از منابع آب سد گلپايگان به مهر اظهار داشت: سد گلپايگان در تاريخ 21 فروردين سال جاري با 27 مترمكعب در ثانيه (19 مترمكعب از طريق سرريز سد و هشت مترمكعب از طريق كانال) سرريز كرد و در رودخانه اناربار گلپايگان جاري شد كه اميدواريم اين سرريزي با افزايش حجم ورودي از سرشاخه هاي دز به تونل همچنان ادامه داشته باشد كه با توجه به نياز بيشتر شهر قم به آب شرب در فصل گرما اين آب در سد 15 خرداد ذخيره و مورد استفاده آنان قرار گيرد.

 
خليل دادخواه تهراني ميزان بارش را تا پايان فروردين ماه سال جاري در محل ايستگاه اين سد 266.5 ميلي متر اعلام كرد و افزود: اين ميزان تا مدت مشابه سال گذشته به مقدار 1.5 ميلي متر افزايش را نشان مي دهد.

وي ميزان بارش در سال 93-92 در سرشاخه هاي سد ( ايستگاه آغچه) را 363 ميلي متر و در سال 92-91 به مقدار 391 ميلي متر اعلام كرد و بيان داشت: اين ميزان بارش نسبت به سال گذشته هفت درصد در سرشاخه ها كاهش داشته است.

مدير امور منابع آب گلپايگان تصريح كرد: ميزان آورد رودخانه گلپايگان ايستگاه سراب هنده از مهرماه 92 تا پايان فروردين ماه 93 نسبت به سال گذشته سه درصد افزايش، نسبت به ده سال گذشته حدود 17 درصد كاهش و نسبت به 20 سال گذشته تقريباً 21 درصد كاهش داشته است.

دادخواه تهراني، توزيع آب مورد نياز كشاورزان را بر اساس برنامه ريزي هاي وزارت نيرو و تصميمات قرارگاه آب شهرستان برشمرد و افزود: توزيع آب كشاورزي در سال جاري تا پايان شهريورماه در بيش از هفت هزار هكتار اراضي تحت پوشش شبكه دشت گلپايگان (سهم آبه بر و حقابه بر) خواهد بود.

وي به ويژگي هاي شبكه آبرساني سد گلپايگان اشاره كرد و اظهار داشت: اين شبكه داراي يك كانال اصلي به طول 6 كيلومتر با ظرفيت 6.5 مترمكعب در ثانيه، كانال ساحل راست به طول 11 كيلومتر با ظرفيت پنج مترمكعب در ثانيه، كانال ساحل چپ به طول هفت كيلومتر با ظرفيت 1.5 مترمكعب در ثانيه و كانال هاي درجه سه و چهار به صورت انهار سنتي و نهر خاكي است.

مدير امور منابع آب گلپايگان خاطرنشان كرد: آورده سد گلپايگان از سمت روستاهاي آغچه و گل طاق شهرستان فريدونشهر و آورده سرشاخه هاي دز از سمت اليگودرز از طريق تونل وارد سد مي شود و آورده اصلي از سمت رودخانه سراب هنده وارد سد گلپايگان شده كه تا پايان فروردين 93-92 حدود 41 ميليون مترمكعب با سه درصد افزايش نسبت به سال گذشته بوده است.

دادخواه تهراني به بهره برداري مناسب از مجتمع سد گلپايگان اشاره كرد و افزود: تعريض، آسفالت و نصب گاردريل جاده، تعويض لامپ هاي پرمصرف به كم مصرف، نصب پنجره هاي دوجداره و گاز رساني به مجتمع سد از اقدامات انجام گرفته در سال گذشته بوده است.

وي از مستندسازي توزيع حقابه دشت گلپايگان با بكارگيري مشاور و اقدامات لازم، از مهرماه سال گذشته تا پايان سال جاري خبر داد.