اوضاع شبکه‌های‌اجتماعی‌ایرانی خراب است؟

مجله مهر- حسن میثمی: «هک #فیس_نما نشون داد که ما هم‌چنان نمی‌توانیم». این توئیت یک کاربر است که چند ساعت بعد از هک «فیس‌نما» منتشر شده بود. اتفاقی که به‌زعم برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، میخ آخر بر تابوت شبکه‌های اجتماعی ایرانی است.

حالا بعد از افشای اطلاعات کاربری بیش از ۱۱۶ هزار کاربر این شبکه اجتماعی و ضعف این شبکه در نگهداری از اطلاعات کاربرانش، حنای شبکه‌های اجتماعی ایرانی در ذهن برخی کاربران به‌خاطر عدم رعایت مسائل امنیتی بیش از گذشته کم‌رنگ شده است. اما نباید اجازه داد که «تر و خشک با هم بسوزند».

شبکه اجتماعی «فیس‌نما» که بر اساس اطلاعات منتشر شده‌اش، نزدیک به ۱ میلیون ۳۰۰ هزار کاربر دارد، از یک نرم‌افزار مدیریت محتوای متن‌باز استفاده می‌کند و بسیاری از اصول امنیتی را در مدیریت شبکه رعایت نکرده بود. اقداماتی که این‌طور که پیداست قرار است بیش از قبل توسط «علیرضا قاسم‌پور»، مدیر این شبکه رعایت شود.

علاوه بر این، فیس‌نما توانسته بود به مدد سیستم «بارگذاری فایل»، «تبلیغات کلیکی» و «تبلیغات صفحات بازشونده» رتبه خودش را در الکسا حسابی بالا بکشد و از این طریق کسب اعتماد کند. اما همین اتفاق به همه کاربران نشان داد که رتبه چشم‌نواز الکسا هم نمی‌تواند خیلی قابل اعتماد باشد و باید برای انتخاب یک شبکه اجتماعی درست و درمان، کمی بیش‌تر تحقیق کرد.

به کدام شبکه اجتماعی ایرانی می‌توانیم اعتماد کنیم؟

تا دل‌تان بخواهد سایت اینترنتی فارسی‌زبان هست که اسم «شبکه اجتماعی» را یدک می‌کشند. ایده‌هایی که همگی از فیس‌بوک و توئیتر و دیگر شبکه‌های مطرح کپی‌برداری شده‌اند و واقعیتش را بخواهید، خیلی قابل اعتماد نیستند. چون نه از لحاظ فنی و امنیتی مطمئن هستند، نه نرم‌افزارهای خوبی دارند.

اما اگر چشم بچرخانیم، می‌فهمیم که اوضاع آن‌قدرها هم خراب نیست. هستند شبکه‌های ایرانی که هم وضعیت فنی خوبی دارند، هم امن هستند و هم امکانات خوبی دارند. البته که تعدادشان به اندازه انگشت‌های دو دست هم نیست!

پیشنهاد اول: کلوب

قبل از آن‌که فیس‌بوک در ایران قد علم کند، یک شبکه اجتماعی ایرانی با الهام از ایده «یاهو۳۶۰» به وجود آمد که توانست مورد توجه کاربران قرار بگیرد. این شبکه از اول دی ۱۳۸۳ فعالیتش را آغاز کرده و در نخستین روزهای یازدهمین سال فعالیت، نزدیک به ۳ میلیون کاربر دارد.

اما تغییرات کلوب در ۲ سال اخیر، کلا آن را به یک شبکه اجتماعی متفاوت تبدیل کرده و حضور رسمی شخصیت‌های سیاسی و هنرمندان توانسته کمی اوضاع این شبکه را بهبود ببخشد.

محمود واعظی (وزیر ارتباطات)، سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی (وزیر بهداشت) و معصومه ابتکار (رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست) جزو چهره‌های سیاسی هستند که در این شبکه حضور فعال دارند. البته در این بین پایگاه‌های اطلاع‌رسانی رئیس جمهوری، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و مرحوم آیت‌الله العظمی بهجت نیز حضوری فعال دارند.

هم‌چنین برخی بازیگران، مجریان، خواننده‌های مطرح و برندهای تجاری هم در این شبکه حضور دارند که با عضویت در این شبکه می‌توان آخرین نوشته‌های آن‌ها را دنبال کرد.

مدیریت «کلوب» به عهده محمدجواد شکوری‌مقدم و تیم «توسعه تجارت الکترونیک صبا» است.

پیشنهاد دوم: آپارات

اگر می‌بینید این روزها خیلی بحث رفع فیلتر «یوتیوب» مطرح نمی‌شود، به برکت وجود شبکه‌ای به نام «آپارات» است. شبکه‌ای که به شما اجازه می‌دهد برای خودتان یک کانال ویدیویی کوچک دست و پا کنید، ویدیوهای مورد علاقه‌تان را بارگذاری کنید، ویدیوهای دیگر کاربران را تماشا کنید، آن‌ها را بپسندید یا مجددا به اشتراک بگذارید و برایشان نظر درج کنید.

آپارات این روزها آن‌قدر محبوب شده است که کم‌تر کسی است حداقل یک بار اسم آن‌را نشنیده باشد یا یکی از نرم‌افزارهای کاربردی تلفن همراه تحت سیستم عامل اندروید، iOS یا ویندوز فون را در گوشی‌اش نصب نکرده باشد.

همانند کلوب، شخصیت‌های سیاسی، هنری، برندها و شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی در این شبکه کانال رسمی دارند و ویدیوهایشان را با دیگر کاربران به اشتراک می‌گذارند که فهرست آن‌ها را می‌توانید در صفحه «کانال‌های رسمی» این شبکه مشاهده کنید.

این را هم بدانید خوب است که تیم مدیریتی «آپارات» همان تیم مدیریتی کلوب است.

پیشنهاد سوم: تبیان

از همان روزهای اولی که اینترنت به ایران آمد، یک سایت خوب جزو پیشنهادهای اول ایرانی‌ها بود. سایتی که کاربر می‌گرفت، مسابقه برگزار می‌کرد و کلی امکانات داشت.

گرچه چندسالی است این سایت شناخته شده و قدیمی کم‌فروغ شده، اما یک شبکه اجتماعی خوب با امکانات قابل توجه دست و پا کرده است که می‌تواند با ادعای «سلامت محتوا»، کمی خیال خانواده‌ها را راحت کند.

شبکه اجتماعی «تبیان» که خودش علاقه دارد به عنوان یک شبکه اجتماعی «پاک» شناخته شود، علاوه بر داشتن امکانات ذاتی یک شبکه، امکان نصب چند ابزارک (Widget)، بازی آنلاین تحت شبکه و دیگر سرگرمی‌ها را دارد.

شبکه‌ای که شاید هنوز برای معرفی جا دارد، اما به دلایل نامعلومی خیلی علاقه به تبلیغات ندارد و در بین بسیاری از کاربران ایرانی، به گمنامی مشهور است!

عضویت در شبکه اجتماعی تبیان برخلاف آن‌چه تصور عموم است، نه کپی شناسنامه می‌خواهد و نه تصویر کارت ملی. عضویتش مثل تمامی شبکه‌های اجتماعی است و مالکیتش متعلق به موسسه تبیان است.

پیشنهاد چهارم: افسران

نام مخففش «افسران» است. اما الهام گرفته از عبارت «افسران جوان جنگ نرم» است و از نامش هم مشخص است که محل فعالیت کاربرانی است که علاقه‌مند به فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و امثال آن هستند.

ثبت نام در این شبکه تنها با  دعوتنامه مقدور است و ماهیت آن، شبکه اشتراک‌گذاری پیوند است. اما امکاناتی چون ساخت آنلاین کاریکاتور، ارسال پیامک، خوراک‌خوان (RSS Reader)، بارگذاری فایل‌های صوتی و تصویری و ساخت گروه هم بعدا به آن اضافه شده است.

هسته اولیه فنی این شبکه توسط جمعی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف نوشته شده است و شخصیت‌هایی چون علیرضا زاکانی (نماینده مجلس) و مهرداد بذرپاش (نماینده مجلس) در آن فعالیت دارند.

پیشنهاد پنجم: لنزور

«لنزور» یک شبکه اشتراک عکس است که همان کار اینستاگرام خودمان را می‌کند. مالکیتش به همان شرکت مدیر کلوب و آپارات تعلق دارد و چند ماه است که با انتشار نرم‌افزارهای کاربردی تلفن همراهش، توانسته تا حدودی مورد توجه کاربران قرار بگیرد.

البته «لنزور» به اندازه آپارات تجربه موفقی نبود یا هنوز اولویت مورد توجه تیم «صبا» قرار نگرفته است. اما می‌تواند به عنوان یک جایگزین یا مکمل خوب برای اینستاگرام، مورد استفاده قرار بگیرد.

همانند دیگر شبکه‌های تیم صبا، برخی شخصیت‌های سیاسی، هنری و شبکه‌های تلویزیونی در این شبکه به صورت رسمی فعالیت دارند.

پیشنهاد ششم: هم‌میهن

شبکه اجتماعی «هم‌میهن» هم از آن شبکه‌های گمنام است که کاربران قابل توجهی دارد. البته این شبکه برخی امکانات غیر شبکه‌ای چون تالار گفت‌وگو، بازی آنلاین و میکروبلاگ را هم دارد و از سال ۸۴ فعالیتش را آغاز کرده است.

پیشنهاد هفتم: بیسفون

اگر کمی تعریف‌مان را از شبکه اجتماعی بازتر کنیم، شاید بتوانیم نرم‌افزارهای ارتباطی تلفن همراه (OTT) را هم در این گزارش معرفی کنیم. «بیسفون» نرم‌افزاری است که به تازگی به بازار ایران آمده و مثل وایبر و واتس‌اپ، امکان ارتباط رایگان را با دوستان‌تان به شما می‌دهد.

البته این نرم‌افزار نوپاست و هنوز امتحانش را پس نداده است. اما به نظر می‌تواند یک پیشنهاد خوب برای امتحان سرویس‌های ایرانی و دادن میدان به آن‌‎ها برای نشان دادن توانایی‌هایشان باشد.

بیسفون که به شدت بر روی گرافیک ایرانی خود کار کرده است را می‌توانید از نرم‌افزارهایی مانند بازار و یا سایت خودش دریافت کنید.