کتاب «میشل فوکو؛ زهد زیباشناسانه به مثابه گفتمان ضددیداری» منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب میشل فوکو، نوشته عارف دانیالی و با مقدمه محمد رضا تاجیک، توسط انتشارات تیسا به چاپ رسید. این کتاب دارای پنج فصل است که در آنها تلاش شده است که برخی از دیدگاه های فوکو را بیان کند. عنوان این نوشتار «فوکو؛ زهد زیبایی شناسانه به مثابه گفتمان ضددیداری» است؛ نگارنده می کوشد ذیل این مبحث، به یکی از دغدغه های بنیادین فوکو پاسخ دهد؛ نقد روابط نامتقارن و نامتقارن در جامعه مدرن.

هابرماس زمانی فوکو را یک« هنجارگرای پنهان» می نامید؛ فوکو با وجود اینکه نوشته های خود را همچون رمان تخیلی توصیف می کند، اما این سخن او نمی تواند به معنای فقدان موضع سیاسی/اخلاقی باشد، آن هم فوکویی که دائم درگیر مبارزه ها و اعتراض های سیاسی بود و زندگی مبارزه جویانه ای را تجربه می کرد و این ویژگی سبب شده بود که به کشورهای دوردستی همچون ایران و تونس سفر کند؛ اما این هنجار پنهان در آثار فوکو چیست؟ برابری. با توجه به همین «هنجار برابری» است که زهد زیبایی شناسانه در یونان باستان ضرورت می یابد، در مقابل زهد راهبانه مسیحی که از قضا بدون شرایط نامتقارن و نابرابر نمی تواند موجودیت پیدا کند؛ این زهد زیبایی شناسانه، به جای آنکه برساخته چشم های سلطه جویی باشد که به نام «اراده به دانستن» برشناخت از دیگران و کنترل و سلطه بر آنها متمرکز هستند، معطوف به شناخت خود و مراقبت از خود است.  

آثار فوکو بر تنش میان «مراقبت از خود» و «مراقبت از دیگران» متمرکز است؛ مسئله این است که آیا «خودآفرینی شخصی» و «بادیگران بودن» در تضاد با یکدیگر قرار دارند یا می‌توانند در سازگاری باشند؟ روایت فوکو از مسیحیت و مدرنیته، بیانگر تقابل و تعارض میان این دو قلمرو است؛ اجتماع شبانی مسیحی و جامعۀ روان‌شناسی مدرن، رویه‌های فردیت‌سازی را در فرایندهای تمامیت‌ساز منحل می‌کنند؛ اما هارمونی فلسفی در یونان باستان، میان «خود» و «دیگری» نوعی همزیستی زیبایی‌شناختی را ممکن می‌کند؛ شاگرد یونانی در رابطه با استادش سقراط در پایان راه به خودآیینی می‌رسد، اما بیمار در مواجهه با روان‌شناس، همواره مطیع و منقاد است. جامعۀ فیلسوف، جامعۀ دوستی و دیالوگ میان انسان‌های آزاد و برابر است؛ در مقابل، جامعۀ روان‌شناس، تحت سیطرۀ چشم‌های نامتقارن و نامتقابل است. این کتاب داستانی است دربارۀ «مراقبت از خود» و «مراقبت از دیگران».

 این کتاب توسط انتشارات تیسا در هزار و دویست نسخه و ۵۲۰ صفحه و به قیمت ۲۹ هزار تومان منتشر و روانه بازار نشر شده است.