تعطیلی روز پنجشنبه و کرختی دانش آموزان/پخش کارتون در زنگ بیکاری

به گزارش خبرنگار مهر، پخش کارتون طی ماه های اخیر در چند مدارس ابتدایی اردبیل ضرورت بازنگری در فوق برنامه مدارس را یادآور شد. ضرورتی که از یک سو مسئولان آموزشی آن را تائید و از دیگر سو انکار می کنند.

در حالی که دانش آموزان در گذشته تمام روزهای هفته را در مدرسه حاضر شده و مشغول درس بودند و حتی در برخی روزها فوق برنامه نیز داشتند، در سیستم فعلی آموزش و پرورش علاوه بر تعطیلی روز پنج شنبه زنگ های بیکاری نیز به کرختی برنامه های آموزشی مدارس افزوده است.

موضوعی که موجب نگرانی والدین شده و این سوال را ایجاد کرده است که وقتی برنامه آموزشی خروجی ندارد چرا اجرا می شود و با وجود اینکه یک سال قبل وزیر آموزش و پرورش حذف تعطیلی مدارس در روز پنج شنبه را به دلیل نداشتن خروجی مطلوب طرح کرد، اجرای آن چرا به قوت خود باقی است؟

این درحالی است که به نظر می رسد اجرای این طرح در استانهای مختلف متفاوت بوده و وزارت آموزش و پرورش آن را یه عهده استانها گذاشته است.

فاصله گرفتن دانش آموز از درس و مشق

برخی والدین تاکید دارند که تعطیلی روزهای پنج شنبه موجب شده دانش آموز از درس و مشق فاصله بگیرد و بعد از دو روز تعطیلی پشت سر هم به سختی بتواند در کلاس درس آمادگی داشته باشد.

فاطمه نصرتی می گوید مجبور کردن دانش آموز برای درس خواندن در دو روز تعطیلی پی در پی یک دردسر جدی برای والدین است.

وی تاکید دارد که به دلیل قطع ارتباط دانش آموز با فضای مدرسه اغلب در دو روز پنج شنبه و جمعه درس خوانی به صورت سرسری و بدون کیفیت انجام می شود.

در تائید اظهارات این شهروند کارشناسان تاکید دارند که همه والدین آمادگی لازم برای هدایت تحصیلی دانش آموز خود را ندارند و در این میان وقتی دو روز پیوند دانش آموز با معلم از هم می گسلد ایجاد ارتباط مجدد ذهنی و روانی با مدرسه به سختی انجام می شود.

در عین حال که مشاهده می شود در برخی خانواده های نیازمند کودکان در این دو روز به کار گرفته می شوند و می توان به سادگی از افزایش تعداد کودکان دست فروش در این دو روز در معابر شهر اردبیل برای این معضل مثال زد.

وعده خوش رنگ «یک روز با نشاط»

اینکه در روزهای پنج شنبه دانش آموز به حال خود رها می شود حتی بر مسئولان آموزشی نیز پوشیده نیست. تا جایی که دی ماه سال گذشته علی اصغر فانی در مقطعی که سرپرست وزارت خانه آموزش و پرورش بود به طور ضمنی مخالفتش با تعطیلی پنج شنبه در مدارس را اعلام کرد و گفت: «قرار بود در روزهای پنج‌شنبه‌ برنامه‌های فوق برنامه و پرورشی در مدارس انجام شود اما هم‌اکنون عملا پنج‌شنبه‌ها مدارس تعطیل هستند در حالیکه پنج شنبه‌ها باید به انجام فعالیت‌های پرورشی، فرهنگی و تربیتی پرداخت؛ باید به تدریج مدارس را به سمتی سوق داد که در روزهای پنج‌شنبه به فعالیت‌های فوق برنامه بپردازند».

پس از اینکه فانی به عنوان وزیر رای اعتماد گرفت، حدس و گمانهایی برای تعطیلی پنج شنبه ها زده شد و حتی مطرح شد که ممکن است از سال بعد لغو شود، تا اینکه فانی در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد که در سال تحصیلی ۹۳-۹۴ تعطیلی پنج‌شنبه‌ها لغو خواهد شد و به جای آن یک روز جایگزین در هفته دانش آموزان بدون کیف ‌و کتاب به مدرسه می‌روند و فعالیت می‌کنند.

در عین حال شهریور ماه امسال معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش به جزئیات کامل طرح کیفیت‌بخشی‌ مدارس در روزهای پنج شنبه اشاره کرد و گفت: طرح "یک روز با نشاط" در دو هزار و ۱۵۱ مدرسه اجرا خواهد شد.

در آن مقطع حمیدرضا کفاش در خصوص طرح دستورالعمل مدیریت کیفیت‌بخشی روزهای پنج‌شنبه در مدارس گفت: روزهای پنج‌شنبه، فرصتی مغتنم است تا برخی از فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که در طول هفته به دلیل مختلف امکان پرداختن به آن از سوی مدارس فراهم نیست را با بهره‌مندی از ظرفیت‌های درون و برون مدرسه‌ای مدیریت کرد و نسبت به طراحی و اجرای برنامه های کاربردی اقدام شود.

وی در طرح پیشنهادی خود حتی به پنج راهکار عملی نیز اشاره کرد و با این وجود نه تنها مدارس اردبیل از برنامه های کیفیت بخشی وزارت آموزش و پرورش بهره نبردند، در خود استان نیز برنامه مناسب و خلاقانه ای برای این روز اجرا نشد.

جای خالی تحقق آموزش های تربیتی و پرورشی مربیان

دانش آموزان اردبیلی در حالی ظهر چهارشنبه تا صبح شنبه در خانه تعطیلی آخر هفته دارند که دوره های آموزشی متعدد تربیتی و پرورشی برای مربیان در اردبیل اجرا می شود.

دوره هایی که در نظر دارد آموزش را از محدوده کتاب درسی بالاتر برده و به حدی معلم را آماده سازد که وی به مقوله پرورش معطوف شود و این در حالی است که به نظر می رسد عملا این دوره ها محل اجرا نداشته و حداقل در فوق برنامه ها نمود پیدا نمی کند.

عدم تشویق مربیان و معلمان به برنامه های خلاقانه و تشویق به اجرای فوق برنامه موجب شده است معلم روز کاری خود را در تدریس کتاب درسی خلاصه کند و برای زنگ آخر ثانیه شماری کند.

هر گونه خروج از قالب تدریس اغلب با علامت سوالی از سوی بازرسان و داوران مواجه می شود و حتی در برخی مواقع خود والدین نیز ریتمی آرام و بدون هیجان را برای آموزش فرزندان خود طالب هستند.

اعزام به اردوه های آموزشی، دعوت از نخبگان در کلاس های درس، مطالعات آزاد و خارج از کتاب درسی با هدف آموزشی خاص، اجرای آزمایش های علمی جذاب، اجرای پژوهش و برنامه های مطالعاتی گروهی، تشویق دانش آموز به خلاقیت و اندیشه همه و همه اتفاقات خوشایندی است که رد پای کمرنگی در مدارس اردبیل دارد.

زنگ بیکاری و تماشای در و دیوار

این ها را اضافه کنید به زنگ های بیکاری در مدارس که خلاهای جدی برنامه ریزی درسی دانش آموزان را مانند حفره های توخالی در برچسب برنامه هفتگی حک کرده است.

دانش آموز و زنگ بیکاری آن هم در مدرسه تناقض قابل توجهی با برنامه ها و آرمان های آموزشی است که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به آن تاکید شده و خط و خطوط آن ترسیم شده است.

اینکه مدرسه از اجرای برنامه سازنده و آموزشی برای دانش آموز خود ناکام است معضلی است که به ضعف های جدی برنامه ریزی ها باز می گردد.

در این میان ابتکار برخی مدارس در پخش کارتون برای دانش آموزان ابتدایی در واقع از سر باز کنی ساعتی خالی مانده در برنامه درسی است. چرا که هیچ یک از کارتون ها با تدبیر و زیرکی خاصی انتخاب نمی شود و بعد از پخش نیز از سوی دانش آموزان مورد نقد قرار نمی گیرد تا از زاویه آموزشی به آن نگریسته شود.

مدرسه فقط به دنبال سرگرم کردن دانش آموز است و در این میان گزینه ای بهتر و سهل تر از پخش کارتون به دست نیامده است.

آستانه تحمل دانش آموز ابتدایی چهار ساعت است

مدیر آموزش و پرورش ناحیه دو اردبیل در پاسخ به این سوال که آیا موافق پخش کارتون در مدارس هستید، گفت: در ناحیه آموزشی بنده پخش نمی شود اما در مدارس دیگر هم اگر پخش می کنند به دلیل آستانه محدود آموزشی دانش آموز ابتدایی است.

جاهد شعاع تصریح کرد: دانش آموز ابتدایی طبق پژوهش ها فقط تا چهار ساعت تمرکز دارد و بعد از آن راندمان ذهنی و تمرکزش کاهش می یابد. اما ما دانش آموز را از ساعت هفت صبح تا ۱۲ ظهر و در برخی روزها تا ۱۴ بعد از ظهر در مدرسه نگه می داریم.

اما سوال اینجاست که با اینهمه گستردگی برنامه های آموزشی و تنوع بخشی، نشاط آفرینی و زیباسازی آموزش هیچ معلم و مربی ابتدایی برنامه دیگری برای تشویق دانش آموزان نمی تواند تعریف کند. و در این میان سهم هوشمند سازی مدارس در فوق برنامه ها چه بوده است؟

هوشمند سازی که با بازتاب گسترده رسانه ای آغاز شد و در مدارس خاص حتی هزینه ها را متحمل خود مدرسه ساخت امروز در مبحث فوق برنامه حرف زیادی برای گفتن ندارد.

رایانه، پروژکتور و سایر تجهیزات در اجرای برنامه های علمی آموزشی چندان مورد استفاده نیست و مربیان حتی به دنبال باز تعریف شیوه های آموزشی خود نیستند.

افزایش نابه هنجاری حرکتی در بین دانش آموزان

مدیر آموزش و پرورش ناحیه دو اردبیل تنها دلیل تعطیلی روزهای پنج شنبه مدارس را دستور العمل وزارت خانه عنوان می کند.

با این وجود شعاع تاکید دارد که اگر همین سیاست درست اجرا شود می توان برنامه های تربیتی زیادی تعریف کرد. از جمله اینکه می توان برنامه های ورزشی برای دانش آموزان که این روز ها ناهنجاری فیزیکی در بین آن ها بیشتر دیده می شود تعریف کرد.

وی افزود: به عنوان مثال اجرای حرکات اصلاحی فیزیکی برای دانش آموز و اولیا در روز پنج شنبه یک برنامه مفید است.

تاکید شعاع به تعطیلی پنج شنبه همراه با برنامه های شاد آموزشی است. آرمانی که هنوز محقق  نشده و این تعطیلی های بی برنامه به جای حمایت تحصیلی دانش آموز به وسیله ایجاد خلا تبدیل شده است.

برخی کارشناسان معتقدند دلیل تعطیلی مدارس در روز پنج شنبه با هدف کاهش هزینه های مدرسه اجرا می شود و این گروه تاکید دارند که از سوی دیگر هزینه خلاهای تحصیلی دانش آموز در آینده بار اضافی بر دوش آموزش و پرورش خواهد بود.

در سند تحول بنیادین پرداختن به ساحتهای وجودی انسان از جمله ساحت زیبا شناختی و هنری تاکید بسیاری شده است. اما باید بررسی کرد حداقل در نحوه اجرای فوق برنامه ها به این دو مقوله کلیدی توجه می شود یا نه و یا اینکه آموزش و پرورش بر خلاف اهداف خود مسئولیت خود را در بخش اول یعنی آموزش تمام شده می بیند.

................................

گزارش: ونوس بهنود