تورهای گردشگری ماجراجویانه استاندارد و بومی سازی شد

محمد علی فیاضی به خبرنگار مهر گفت: گردشگری ماجراجویانه یا ADVENTURE TOURISM شامل سفرهایی به منظور کاوش و کسب تجربیات جدید است که با در نظر گرفتن خطرات احتمالی و مدیریت ریسک همراه با چالش شخصی، عموما در محیط های طبیعی و یا ناشناخته انجام می شود. فعالیت های گردشگری ماجراجویانه دارای عامل خطر و چالش است و ارائه دهندگان فعالیت های گردشگری ماجراجویانه باید فعالیتها را تا سر حد امکان ایمن اجرا کنند.

مدیر کل همکاری و توافق های ملی گردشگری افزود: سالهاست که در کشورمان فعالیت های مرتبط با گردشگری ماجراجویانه به اشکال مختلف نظیر قایقرانی در رودخانه های خروشان، کوه نوردی، غارنوردی و ... صورت می گیرند و متاسفانه در مواردی به علت عدم وجود استانداردها و ضوابط مناسب در گذشته، شاهد وقوع حوادث ناگواری برای گردشگران بوده ایم.

گردشگری ماجراجویانه در آب، کوه و هوا!

فیاضی تصریح کرد: برخی از رشته های مختلف گردشگری ماجراجویانه به کوه، برخی به آب و برخی دیگر به هوا ارتباط دارند. رشته هایی ماجراجویانه که به کوه ربط دارند مانند اسکی، غارنوردی، دامنه نوردی، اسنوبرد وحشی، صخره نوردی، فرود از آبشار و ... هستند. رشته های مرتبط با آب نیز به چند گروه ورزش های روی آب، داخل آب و یا زیر آب تقسیم می شوند. روی آب مانند قایق سواری با انواع قایق ها، داخل آب مانند شنا و زیر آب مانند غواصی. که البته بازهم غواصی شاخه های متعدد دارد مانند غواصی در دریا، در شب  و غواصی در ساحل های مرجانی و ...

وی ادامه داد: تورهای گردشگری ماجراجویانه مرتبط با آب، بازهم به دو شاخه دیگر تقسیم می شوند. یکی تورهای گردشگری در آب های خروشان مانند رفتینگ و موج سواری و غیره است و دیگری ورزش در آب های راکد مانند دریاچه هاست مانند کایاک سواری یا استفاده از قایق موتوری. اما گردشگری ماجراجویانه مرتبط با هوا نیز مانند پرواز با کایت، پاراگلایدر، و چتربازی و غیره وجود دارد. بنابراین برای این تورهای گردشگری که بیشتر آنها پر خطر هستند، باید استانداردهایی تدوین و تهیه می شد.

شاخه هایی که گردشگر بیشتری دارند در اولویت هستند

وی در پاسخ به این موضوع که برخی از رشته های گردشگری ماجراجویانه دیگری هنوز اجرا می شوند ولی در فهرست تورهای گردشگری کمیته طبیعتگردی ذکر نشده اند، گفت: این رشته ها باید فدراسیون داشته باشند و فراگیر بودن آنها برایمان بسیار مهم است. از سوی دیگر  این شاخه های گردشگری که استاندارد برایشان تدوین شده، مخاطب بیشتری دارند و یا استانهای بیشتری درگیر آن هستند. به عنوان مثال عمدتا دو هزار قله بالای چهار هزار متر در کشور داریم که پراکنده هستند و گردشگر در آنجا حضور پیدا می کند. بنابراین این شاخه های گردشگری که پر مخاطب تر هستند در اولویت تدوین استاندارد قرار می گیرند. در کمیته طبیعتگردی کارگروه هایی داریم که در آن، فعالیت های مرتبط معرفی می شود. برخی از رشته ها جدید هستند و ضوابط لازم برای آنها هنوز نهادینه نشده است. به عنوان مثال در حوزه کویر و بیابان ۱۵ استان فعالیت می کنند قطعا باید برای آنها برنامه ریزی جدی انجام شود.  

فیاضی بیان کرد: استانداردهای گردشگری ماجراجویانه به عنوان یک مرجع برای فعالیت های گردشگری ماجراجویانه خاص تدوین شده و برگرفته از استانداردهای جهانی بوده است. این بررسی و استخراج این استانداردها با همکاری سازمان ملی استاندارد در سالهای ۹۲ و ۹۳ در معاونت گردشگری انجام شد. سال گذشته نیز استاندارد «گردشگری ماجراجویانه- راهنمایان- صلاحیت کارکنان» از سوی معاونت گردشگری سازمان به تمام مراکز گردشگری بخشنامه شد. این استاندارد ملی که برای استفاده راهنمایان ذیصلاح به عنوان یک مرجع برای فعالیت های گردشگری ماجراجویانه خاص تدوین شده، مواردی همچون نقش راهنما در گردشگری ماجراجویانه، توانمندی های فن، مدیریت ریسک، اقدامات لازم هنگام بروز حوادث و موقعیت های اضطراری، رفتار حرفه ای و اخلاقی، صلاحیت های مورد نیاز، دانش، مهارتها، حفظ و ارتقا صلاحیت، بهبود مستمر مهارت شغلی و حفظ صلاحیت را مورد مطالعه قرار داده است.

تهیه سند جدید در حوزه گردشگری ماجراجویانه

دبیر کمیته ملی طبیعت گردی ادامه داد: استاندارد دیگری که توسط این دفتر پیگیری و در نهایت به تهیه سندی جدید در حوزه گردشگری ماجراجویانه شد «نحوه ارائه اطلاعات به شرکت کنندگان در گردشگری ماجراجویانه» است این استاندارد الزامات کلی اطلاعات مربوط به جنبه های قراردادی خدمات، شامل فعالیت های گردشگری ماجراجویانه را تعیین می کند. این اطلاعات به شرکت کنندگان بالقوه و سایر طرف های ذینفع ارائه می شود. ارائه اطلاعات صحیح منطبق با این استاندارد به شرکت کنندگان و شرکت کنندگان بالقوه در انتخاب آگاهانه فعالیت هایشان در مرحله رزرو، حین و بعد از فعالیت کمک می کند. این اطلاعات تضمین می کند که شرکت کنندگان خطرات را درک می کنند. همچنین می توان به منظور کاهش آسیب خطرات به مردم و یا خسارت به تجهیزات و افزایش تجربه ایمن از این اطلاعات استفاده کرد.

فیاضی با بیان اینکه برای آموزش مفاهیم مورد نظر به کلیه ذینفعان، اطلاع رسانی زیادی در رسانه ها انجام شد گفت: نخستین کارگاه تخصصی گردشگری ماجراجویانه سال گذشته با حضور بیش از ۷۰۰ نفر از ذینفعان و علاقه مندان در سالن همایش های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار و ضمن بیان مفاهیم و تجربیات جهانی در این خصوص با حضور نخبه ترین اساتید مرتبط به تمام شرکت کنندگان گواهینامه شرکت در دوره آموزشی همراه با فایل استانداردهای مورد نظر ارائه کردیم و برنامه هایی نیز برای آموزش مفاهیم مرتبط با گردشگری ماجراجویانه به کارشناسان طبیعت گردی و برنامه ریزان تورهای طبیعت گردی در دفاتر خدمات مسافرتی داریم.

بخشی از معضلات کوه دماوند به دلیل حوادث ماجراجویانه کوهنوردان است

دبیر کمیته ملی طبیعت گردی بیان کرد: این دفتر در خصوص موضوع گردشگری کوهستان موضوع پیگیری دوره های آموزشی راهنمایان گردشگری کوهستان را انجام داده است. همچنین در پی تشکیل کارگروه کوهستان موضوع کوه دماوند را در دستور کار خود دارد که بخشی از معضلات کوه دماوند به دلیل حوادث ماجراجویانه کوهنوردان است. در نشست نیز استاندار مازندران و تمامی دست اندرکاران استانی و به خصوص سازمان امداد و نجات آمادگی خود را در خصوص بررسی گردشگری کوه دماوند اعلام کرده اند.

وی افزود: در خصوص غارنوردی در چند سال گذشته با همکاری انجمن غارنوردان و غارشناسان موضوع پاکسازی غارهای کشور را در دستور قرار داده این و در چند دوره همکاری با انجمن غارشناسان یک کارگاه آموزشی در خصوص حفاظت از غارهای کشور و همچنین جشنواره دوسالانه عکس را برگزار کرده ایم. همچنین در تابستان سال گذشته انجمن رفتینگ ایران را در انجام طرح اکورفتینگ پشتیبانی کردیم این طرح قایقرانی مسئولانه با رعایت کامل اصول حفاظت محیط زیست و احترام به جامعه محلی است. سفرهای اکتشافی توسط مجریان این طرح (انجمن رفتینگ ایران) و با همکاری اساتید خارجی در رودخانه های کارون و خرسان در استان چهارمحال و بختیاری، رودخانه کرج در استان البرز، رودخانه تجن و هراز در استان  مازندران، رودخانه سفیدرود در استان گیلان، طی شش ماه امسال اجرا شدند.

نظارت بر حسن اجرای استانداردها بر عهده اداره های کل استانی گذاشته شد

وقتی استانداردی را تعریف می کنیم قرار نیست که نوع فعالیت را نیز مشخص کنیم بنابراین زمان تدوین استاندارد، مختص به همه شاخه های گردشگری ماجراجویانه است و باید این استانداردها توسط دفاتر خدمات مسافرتی برگزار کننده تورهای گردشگری ماجراجویانه رعایت شود. این ضوابط برای همه رشته های گردشگری ماجراجویانه یکسان است. این استاندارد به همه استانها ابلاغ شده است.

فیاضی درباره اینکه چقدر تضمین برای رعایت این استاندارد توسط مجریان برگزاری تورهای گردشگری ماجراجویانه وجود دارد، گفت: کمیته طبیعتگردی سیاستگذار است. نظارت بر حسن اجرای این استانداردها بر عهده اداره های کل استانی گذاشته شد. چون این استانداردها از سوی معاون گردشگری به آنها ابلاغ شده است. از سوی دیگر دستورالعمل ساماندهی به تورهای طبیعتگردی نیز تدوین شده که در آن وظایف دفاتر خدمات مسافرتی به عنوان دفاتر فعال در این حوزه، کارگزار و گردشگر شرح داده شده است.