تاریخ ۱۵۰ سال اخیر ایران بازسازی می‌شود/ واکاوی کارآگانه اتفاقات

به گزارش خبرنگار مهر نشست خبری دومین پروژه عکاسی آزاده اخلاقی عصر روز گذشته اول دی‌ماه با حضور محمود کلاری عکاس، ایرج رامین فر طراح صحنه و لباس، علی عابدینی طراح چهره پردازی، لاله مستوفی دستیار کارگردان و مسئول انتخاب بازیگر، پیمان جعفری مدیر تولید و احسان رسول اف تهیه کننده این پروژه در گالری محسن برگزار شد.

امید روحانی بازیگر سینما و تلویزیون که اجرای این نشست را بر عهده داشت در ابتدا اشاره کوتاهی به پروژه های عکاسی آزاده اخلاقی کرد و گفت: پروژه قبلی خانم اخلاقی با عنوان «به روایت یک شاهد عینی» به روایت ۱۷ مرگ می پردازد که در غربت تاریخی رخ داده است، اما پروژه جدید این هنرمند متفاوت است که هنوز در مرحله پژوهش، یافتن لوکیشن، طراحی چهره، طراحی صحنه، پیدا کردن بازیگران و ... است که مانند یک پروژه سینمایی و حتی سنگین تر از آن است.

وی با بیان این که این پروژه بازه زمانی  ۱۵۰ سال قبل تا دوران انقلاب اسلامی را شامل می شود، از آن به عنوان پروژه ای بسیار عظیم و تاریخی یاد کرد.

روحانی ادامه داد: صحنه های این حوادث که هر کدام نقطه عطف تاریخی است باید بازسازی شوند و بعد عکاسی صورت می گیرد. خانم اخلاقی در این پروژه حرفه ای رفتار و بهترین افراد حیطه های مختلف را انتخاب کرده است که شامل علی عابدینی چهره پرداز، ایرج رامین فر مدیر هنری، محمود کلاری عکاس، رسول اف تهیه کننده و پیمان جعفری مدیر تولید است.

دیگر به مرگ‌ها تراژیک نپرداختیم

آزاده اخلاقی کارگردان این پروژه درباره اثر تازه خود توضیح داد: در این پروژه که مقطع تاریخی از انقلاب مشروطه تا انقلاب ۱۳۵۷ را دربرمی گیرد دیگر به مرگ های تراژیک نپرداخته ایم بلکه یکسری اتفاقات که درتاریخ رخ داده مدنظر است و این بار پروژه ما بیشتر روایت محور است تا شخصیت محور  و در واقع بازسازی تاریخ معاصر ایران است.

وی افزود: تسلسلی از قیام های مردمی وجود دارد که تکرار می شود و از میان آنها سه دوره از حوادث تکرارشونده را هم برگزیدیم مثل کودتای ۱۲۹۹ و کودتای  ۲۸ مرداد سال ۳۲.

اخلاقی با اشاره به حوادثی چون پایان جنبش مشروطیت و به توپ بستن مجلس، اهمیت آنها را در سیر حوادث تاریخی بیان کرد که بر اساس  ارزش گذاری شخصی به آنها پرداخته می شود.

احسان رسول اف تهیه کننده این پروژه نیز گفت: سال ۹۰ خانم اخلاقی با این ایده سراغ ما آمد و فکر می کردیم این اتفاق مهمی است که باید بیفتد و برای اتفاق افتادن آن نیاز به پروداکشن دارد که در عرصه هنرهای تجسمی متعارف نبود و تاکنون تجربه نکرده بودیم. خیلی دشوار این فرایند برنامه ریزی و تولید شد و پس از تولیدی طولانی سال ۹۱ به نمایش درآمد.

پروژه ما روایت محور است

رسول اف درباره پروژه جدید آزاده اخلاقی بیان کرد: یک سال و نیم طول کشید تا طی تحقیقات پراکنده به ایده اصلی رسیدیم. چند مورد مدنظر ما بود از جمله این که بهترین ها را انتخاب کنیم و با تمرکز بیشتر مشغول به کار شدیم و در نهایت پروژه را از شخصیت محور به روایت محور تغییر جهت دادیم.

تهیه کننده این پروژه عکاسی یادآور شد: بالای چند ده هزار صفحه پژوهش و فیش برداری شده و چند ماه است به صورت آرام وارد پیش تولید شدیم. آقای رامین فر به ما پیوست چرا که بهترین بخش فرایند تبدیل تحقیقات به عکس ها توسط او رخ می دهد.

 رسول اف ادامه داد: این پروژه شبیه ساختن چند سریال تاریخی به صورت موازی است. پیچیدگی های خاص خود را دارد و شاید مشابه آن در سریال ها تاکنون رخ نداده است.

مستند هم می‌سازیم

وی همچنین از تولید یک فیلم مستند نیز خبر داد و گفت: تیم مستندسازی در کنار ما هستند تا به هنگام نمایش آثار مجموعه دوم، یک فیلم مستند بلند هم از این اثر به نمایش درآید.

آزاده اخلاقی نیز در سخنانش یادآور شد: من بیش از این که عکاس و هنرمند باشم، آرشیویست هستم و این عکس های مستند تاریخ ایران یا جهان برای من رفرنس هستند. مثلا عکسی از ۱۶ آذر دارم که برای گرفتن از روی عکس کاوه گلستان در بهمن ۵۷ استفاده کردم. در مجموعه قبلی من بسیاری از عکس ها رفرنس عکس های جهانی داشت مثل جنگ ویتنام یا رفرنس نقاشی داشت و من چند ماه تمرکزم را روی جمع کردن نقاشی و یا عکس هایی که سوژه مرده داشت، گذاشتم و امیدوارم که در کتابم بتوانم آنها را به سرانجام برسانم.

این هنرمند در بخش دیگری از این نشست با بیان این که ایده من این نبود که ادعا کنم عکس ها قدیمی هستند، تأکید کرد: می خواستم با دوربین امروز و نگاه امروز، نورافکنی به لحظات تاریک تاریخ بیندازم و مثل یک کارآگاه کشف کنم در آن لحظه چه اتفاقی افتاده است و بعد به صورت واضح در اختیار مخاطب بگذارم.

وی تصریح کرد: به دلیل تناقضاتی که وجود دارد، نمی شود تاریخ را بازسازی کرد وتنها در انتها می‌توانم حس کلی خودم را از تحقیقات ارائه کنم. بنابراین این عکس های قدیمی بازسازی دقیق تاریخ نیستند.

اخلاقی با بیان که این بار کمی وسواس بیشتری نسبت به پروژه قبلی دارد، گفت: پروژه قبلی من را ترساند و رفتاری که مخاطبانم می کردند، باعث شد که ترس من بیشتر شود چرا که احساس می کردند این عکس ها واقعی است.

پیمان جعفری مدیرتولید این پروژه درباره مراحل انجام این پروژه اظهار کرد: خانم اخلاقی با تعداد زیادی محقق صحبت کرده و اسناد بسیاری را گردآورده است و حالا تصمیم گرفته می شود که کدام یک را انتخاب کنیم، بعد چگونه آنها را نشان دهیم و سپس انتخاب بازیگر، چهره پردازی و صحنه پردازی ها صورت می گیرد و درنهایت عکس ها گرفته می شود.

وی همچنین تصریح کرد: مردم ما تصویری شده اند و دیگر اهل خواندن نیستند و باید آنها را تحریک کرد تا به خواندن تاریخ علاقه مند شوند، بنابراین سعی عمده ما تحریک مردم نسبت به تاریخ و مطالعه آن است.

جعفری همچنین از عکاسی این پروژه در دو فصل زمستان و تابستان سخن گفت و یادآور شد: بخش های زمستانی را بهمن و اسفند می گیریم و بخش تابستانی را اردیبهشت ماه عکاسی می کنیم.

عابدینی چهره پرداز این پروژه نیز گفت: برای من تجربه جالبی است. گریم بسیار داشتم اما این کار سختی خودش را دارد. از خانم مستوفی تشکر می کنم که بسیار کمک من است و آدم هایی که شبیه شخصیت های ماست را انتخاب می کند و از آنها عکس می گیرد.

وی افزود: من روی عکس ها کار می کنم و چهره ها را قالب گیری می کنم. بعضی از شخصیت ها عکس هایی که از آنها هست خیلی واضح نیست و برمبنای آن نوشته هایی که به جا مانده تصویرسازی می کنیم.

لاله مستوفی که کار انتخاب بازیگران را بر عهده دارد، در این نشست گفت:مقوله بازیگری در عکس کاملا متفاوت است چرا که تلاش و زحمت یک گروه در یک عکس نمایش داده می شود.

وی افزود: انتخاب این شخصیت ها بسیار سخت است چرا که اکثر این شخصیت ها تصاویرشان موجود است و هر کدام بخشی از تاریخ ما را تشکیل می دهند. بنابراین باید بگردیم تا آنها را بیابیم. این افراد باید دارای فیزیک مناسب برای آن شخص باشند و همه اینها کار ما را سخت می کند.

مستوفی ادامه داد: بازیگر حرفه ای برای ایفای نقش زمان دارد در حالی که بازیگر آماتور این زمان را ندارد و اگر چنین کاری انجام می دهد نبوغی است که در لحظه شکوفا می شود و باید بتوانیم با توجه به تمام اتفاقی که در صحنه در حال رخ دادن است این نبوغ را شکوفا کنیم.

وی تأکید کرد: این مقوله در ایران بسیار نو است که خانم اخلاقی باب کرده است.

ایرج رامین فر طراح صحنه و لباس این پروژه با تأکید بر این که این پروژه وقتی که به سرانجام می رسد ملاک است، بیان کرد: پروژه قبلی خانم اخلاقی را که دیدم من را جذب کرد چرا که با کارهای من در سینما و تئاتر متفاوت است. یکی از اشکالات من در سینما این بود که زحمات بسیار کشیده می شد که هدر می رفت. اما این عکس‌ها بازسازی تاریخ با دقت بسیار در وسعت عکس است. باید تمامی وقتت را بگذاری تا حتی یک شی کوچک با آن تاریخ مرتبط باشد.

لباس‌ها بازسازی می‌شوند نه طراحی

وی درباره طراحی لباس این پروژه توضیح داد: در مورد لباس هم تقریبا بازسازی می کنیم نه طراحی.

آزاده اخلاقی با اشاره به تیم همکارانش بیان کرد: ایده مال من است و من کارگردانی می کنم اما از یک تیم حرفه ای استفاده می کنیم و برای من یک اتفاق نادر است که عکس های من توسط آقای کلاری به ثبت می رسد چرا که او مدیر عکاسی ونورپردازی این پروژه است.

احسان رسول اف تهیه کننده این پروژه نیز درباره مکان نمایش آثار این پروژه گفت: فکر نمی کنم نمایش این آثار در خود گالری محسن ممکن باشد چرا که عکس ها ابعاد متفاوت دارند و نمایش آنها نیز متفاوت خواهد بود.

وی افزود: همزمان با نمایش آثار کتاب جامعی از عکس ها، اسناد و نقاشی ها را به نمایش می گذاریم و تلاش می کنیم این کتاب ها به دست مخاطبان علاقه مند برسد.

رسول اف درباره ادیشن های هر عکس بیان کرد: ادیشنی برای مجموعه داران و یک ادیشن موزه ای هم در ابعاد بزرگتر داریم که موزه داران می توانند اثر را در سایز دلخواه به نمایش بگذارند.

آزاده اخلاقی در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر این که در پروژه قبلی خود مانند یک کارآگاه برای گره گشایی از تاریخ تلاش کرده است، یادآور شد: سه سال از نمایشگاه قبلی گذشته و نقدهای بسیاری نوشته شد که البته سوءتفاهم هایی هم بود اما چیزی که بدست آوردم مهری بود که از خیلی از آدم‌ها گرفتم و این بزرگترین دستاورد این پروژه برای من بود.

محمود کلاری عکاس این پروژه نیز که در دقایق پایانی به این نشست رسید در سخنانی درباره همکاری خود با این پروژه بیان کرد: همزمان شدن این پروژه با آماده سازی فیلم‌های جشنواره کمی کار را سخت کرده است.

وی با اشاره به رشته تحصیلی اش یادآور شد: در طول همه این سال‌ها موشن کار کرده ام و حالا در پروژه ای حضور دارم که ترکیبی از سینما  و عکاسی است، چیدمانی اتفاق می افتد و من مثل فیلمبردار کنار کارگردان حضور دارم و اسکرین شات را ثبت می کنم.

وی توضیح داد: در این پروژه از یک سری فیلترهای خاص یا لایتینگ متناسب با اتفاق با کمی کنتراست های بیشتر و یا کمتر استفاده می کنیم و اینها در مقاطع مختلف در هر سکانس که کانسپتی را دارند، شیوه کارمان را مشخص می کند. این هم مثل سینماست و همان اتفاقات این جا با دوربین عکاسی شکل می گیرد.

او دلیل همکاری اش در این پروژه را ابتدا اشتیاقش به عکاسی و دوم شناختی که از کارگردان این پروژه و آثارش دارد عنوان کرد و گفت: نگاه، سلیقه و تسلط خانم اخلاقی به ادبیات باعث شد این همکاری را بپذیرم. اما اولین چیز برای من این است که حال خوبی داشته باشیم.

کلاری تأکید کرد: با دوربین عکاسی خلق داستان برایم ارزشمند است. من با عکاسی مقاله ای- تحقیقی آشنا هستم و این پروژه زمینه پرداختن به این موضوع را برایم فراهم کرده است.

اخلاقی نیز در پایان با اشاره به این که یکی از عکس های محمود کلاری از انقلاب ۵۷ در این پروژه بازسازی می شود، گفت: ما اکنون به دنبال بازیگری هستیم که بتوانیم این عکس را بازسازی کنیم، عکسی که عکاس آن نیز در کنار ما حضور دارد.